leren onderzoeken: een experiment

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Onderzoek doen bij Biologie

leren onderzoeken

Literatuur

Informatie lezen/opzoeken

Beschrijvend

observeren en beschrijven

Experimenteel

Experiment uitvoeren

Soorten Onderzoek

1. Wat eten kinderen in verschillende landen als ontbijt.

1. Hoe vaak eet een hond per dag?
   

1. Nemen planten water op als het nacht is?
2. Worden mensen sneller wakker van rood licht?
3. Groeit een plant sneller door muziek?

experimenteel onderzoek

Kennen/Kunnen

• Je kunt de 5 stappen benoemen die je zet tijdens een onderzoek
• Je kunt zelf een klein onderzoekje opzetten
• Je weet hoe je een verslag moet schrijven

De  onderzoeksstappen

0. Een waarneming en/of idee
1. De onderzoeksvraag bedenken

2. Een hypothese opstellen
3. Een werkplan maken (lijst met benodigdheden opstellen plus werkwijze)

4. Resultaten verzamelen en verwerken
5. Een conclusie trekken

1. Wat wil ik onderzoeken?

Onderzoeksvraag

• Vraag die beschrijft wat je wilt weten/ontdekken

Voorbeeld:

• Wat gebeurt er als ik bladeren van een jonge plant afknip?

2. Wat is mijn hypothese?

Hypothese

• Wat is het verwachte antwoord op de onderzoeksvraag?
• Waarom, onderbouw eventueel met achtergrondinformatie

Voorbeeld

• Ik verwacht dat de plant na het afknippen van de bladeren dood zal gaan. Aangezien ik weet dat hij deze nodig heeft om zijn eigen voedsel te maken.

3. Werkplan

Benodigdheden: Lijst van alles dat nodig is om het experiment uit te voeren

Voorbeeld:

2 bekertjes gevuld met aarde

10 bonen

Water

Schaar

Werkwijze: Stap voor stap uitvoering van het experiment. Waarom op deze manier?

Voorbeeld:

1. Ik pak 2 bekers en doe in elke beker 5 bonen, aarde en water
2. Als de bonen zijn ontkiemd knip ik van beker 1 de bladeren af. Bij 2 laat ik de bladeren zitten zodat ik kan vergelijken.
3. De komende dagen bekijk ik goed wat er met de planten gebeurt.

4. Resultaten

Resultaten

• Wat is er gebeurd tijdens het experiment?
• Alleen feiten!
• Gegevens in tabel en/of grafiek
• Foto's/filmpjes van het experiment 

Voorbeeld:

• De stengels van de planten in beker 1 worden steeds slapper
• De plantjes in beker 1 zijn dood gegaan na 4 dagen

Resultaten (2)

Waarnemingen, tellingen of metingen

Lijst, turflijst en tabel

Resultaten (3)

Diagram: lijndiagram, staafdiagram of cirkeldiagram

5. Welke conclusie kan ik trekken?

Conclusie

• Antwoord op onderzoeksvraag
• Verwijs naar resultaten en hypothese

Voorbeeld:

• Een jonge plant kan niet leven zonder bladeren. 4 dagen na het afknippen ging de plant dood. Mijn hypothese klopte

Start opdrachten maken 1.3

Donderdag: 3, 4, 6-9, 11

Vrijdag: 13-15, 17-19, 21-23

Steekproef en proefvlak

Steekproef =

een onderzoek doen met een deel van de totale groep omdat de te onderzoeken groep anders te groot is

Proefvlak =

een onderzoek doen met een stuk van het geheel,

vb. een stukje van een weiland of bos

Medicijn onderzoek

zelf een experiment bedenken

Een experiment uitvoeren

• Wat wil je precies onderzoeken?​
• Welke organismen ga je gebruiken?​
• Hoeveel organismen gebruik je om betrouwbare resultaten te krijgen?
• Aan welke omstandigheden stel je de proefgroep en controlegroep bloot?​
• Hoe zorg je er voor dat andere factoren niet van invloed zijn?​
• Wat heb je nodig om het experiment uit te kunnen voeren?​
• Hoe en wanneer ga je resultaten meten?​
• Op welke manier ga je de resultaten weergeven?

Opdracht

* Bedenk zelf een (simpel) experimentje dat je zou kunnen uitvoeren met behulp van radijskerszaadjes (ontkiemen binnen een paar dagen)

* Je voert het experiment uit gedurende een week en je doet elke dag een meting

* Noteer, als voorbereiding, de volgende dingen (Inleveren via SOM ter goedkeuring)

• Wat is de onderzoeksvraag?
• Wat is jouw hypothese en waarom?
• Welke benodigdheden heb je nodig
• Welke werkwijze kies je (beschrijf dit heel nauwkeurig, zodat iemand anders je proef ook goed zou kunnen uitvoeren); wat is de proefgroep en wat is de controlegroep; hoe groot zijn deze groepen

verslag

Van je onderzoek schrijf je een verslag

hierin komen de volgende dingen te staan:

voorblad met:

• titel
• naam + klas
• naam docent 
• datum waarop de proef is uitgevoerd

verslag (2)

• Inleiding (waarom ga je dit onderzoek doen)
• alle  5 de stappen van het onderzoek

       (let op: bij stap 4 zet je de resultaten in een  grafiek/tabel)

• Discussie (dit schrijf je na de conclusie): misschien zijn er dingen fout gegaan in je experiment. Geef hier duidelijk aan of/welke fouten je mogelijk gemaakt hebt

experiment voorbereiding

titelblad

inleiding

onderzoeksvraag

hypothese

materialen

werkwijze

resultaten

conclusie

discussie

 voorbereiding

Lever je experiment voorbereiding in via SOM

Uiterlijk 8 oktober 17 uur.

Is de voorbereiding goedgekeurd, dan kun je bij mij de radijskerszaadjes  ophalen om je proef ook daadwerkelijk uit te voeren.

In welke volgorde doe je natuurwetenschappelijk onderzoek?

Onderzoeksvraag

Hypothese

Conclusie

Benodigdheden & werkwijze

Resultaten

Discussie & Reflectie

Achtergrondinformatie