§11.5 De organen voor vertering

• Biologie
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 4

Goedemorgen klas 4KT

• Jas op de kapstok
• Rustig gaan zitten op je plaats
• Lesboek 4B op tafel (dicht)
• Schrijfmateriaal op tafel (pen)
• Laptop (dicht)
• Zachtjes met elkaar praten tot de les start

Weten we het nog?

• Het verteringsstelsel (volgorde organen)
• Vertering
• Verteringssappen
• Darmperistaltiek 

§11.5 De organen voor vertering

Lesdoel

Je leert:

• De functies van de delen van het verteringsstelsel
• De functies van de verteringssappen

Mondholte

Een mens verteerd gemiddeld 30.000 kg voedsel tijdens zijn leven (gewicht van ongeveer 60 paarden)

• Eerste stap van de vertering
• Tanden en kiezen verdelen het voedsel in kleine stukjes
• Voedsel wordt vermengt met speeksel
• Oppervlakte waar enzymen op in kunnen  werken wordt groter
• Zetmeel wordt voor een deel afgebroken

Keelholte en slokdarm

• Tong duwt voedsel naar de keelholte
• Het slikreflex zorgt dat voedsel alleen in de slokdarm kan komen 
• Strotklepje sluit de luchtpijp af
• Darmperistaltiek zorgt dat voedsel van de slokdarm naar de maag wordt geduwd
• In de slokdarm vindt geen verdere vertering plaats

Maag

• Maag is constant in beweging (lengte- en kringspieren)
• Voedsel wordt gekneed en gemengd met maagsap
   dat in de maagsapklieren wordt geproduceerd
• Maagsap bestaat o.a. uit water, maagzuur en enzym 
• Eiwitten worden gedeeltelijk verteerd
• Maagportier is een kringspier die het eind van de maag afsluit,
   maag is tijdelijk opslagplaats

Lever en galblaas

• Lever produceert gal
• Gal emulgeert vetten
• Enzymen zorgen dan voor de vertering van vetten
• Gal uit de lever wordt opgeslagen in de galblaas
• Vanuit de galblaas komt gal in de twaalfvingerige darm 

Alvleesklier en twaalfvingerige darm

• Alvleesklier produceert alvleessap
• Alvleessap bevat enzymen die eiwitten, koolhydraten en vetten verteren
• Alvleessap komt via een afvoerbuis in de twaalfvingerige darm terecht
• In de twaalfvingerige darm worden gal en alvleessap met de voedselbrij vermengd

Dunne darm

• Vanuit de twaalfvingerige darm komt de voedselbrij in de dunne darm terecht
• 6 meter lang
• In de wand zitten darmsapklieren die darmsap produceren
• Darmsap bevat enzymen die de vertering van eiwitten en koolhydraten afmaken
• Verteringsproducten worden in het bloed opgenomen
• Geplooide wand met uitstulpingen; de darmvlokken
• groot oppervlakte voor opname; lengte darm, darmplooien en darmvlokken 
• De dunne wand van darmvlokken bevat bloedvaten
• Meeste water uit verteringssappen wordt in de dunne darm opgenomen in het bloed

Dikke darm

• Dunne darm gaat over in de dikke darm
• Dunne darm mondt uit in de blinde darm
• Aan de onderkant van de blinde darm zit het wormvormig aanhangsel
• Bij een blinde darm ontsteking is het wormvormig aanhangsel ontstoken
• Dikke darm is ongeveer 6 meter lang
• Haalt het overgebleven water uit de voedselbrij;
    brij van  onverteerde voedselresten wordt dikker 

Endeldarm

• Onverteerde voedselresten komen in de endeldarm 
• Dikke voedselbrij noem je ontlasting
• Anus sluit de endeldarm af
• Anus is een kringspier
• Volle endeldarm --> aandrang om te poepen --> ontspannen kringspier in de anus

Verwerking

Maken:

• opdr. 1 t/m 3, 5 t/m 7 va. blz. 54

Klaar:

• Nakijken of laten controleren
• In rust iets voor jezelf doen (overleg)

Afsluiting

Je hebt geleerd:

• Welke organen samenwerken om voedsel te verteren
• Wat de functies van de verschillende organen zijn 
• Welke verteringssappen er zijn en wat hun functies zijn