Boeddhisme - Hoe Siddartha de boeddha wordt

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Boeddhisme: Hoe Siddartha de boeddha werd

V5 PII

H1, par 3

Lesinhoud

 Introductie en kennismaking met het boeddhisme

 Het leven van de Boeddha

- Het beschermde leven van de Boeddha

- Hoe de Boeddha de Boeddha wordt

De leer van de Boeddha

- De leer

- Het juiste inzicht

Wat vooraf ging:

• Er zijn meerdere boeddha's geweest
• Als we het hebben over de Boeddha hebben we het eigenlijk altijd over de incarnatie van Siddhartha Gauma.
• Siddhartha Gauma leefde in Noord-India en Zuid-Nepal.
• Siddhartha Gauma was een prins die werd afgesloten van lijden en vergankelijkheid. 
• Toch kwam de prins ermee in aanraking en dit bracht hem op een zoektocht (buiten de paleismuren) naar een leven zonder lijden en vergankelijkheid 

Leerdoelen 

8. Omschrijven welke veranderingen Siddhartha ondergaat voor hij bij asceten in de leer gaat.

9. Omschrijven wat een uiterste vorm van ascese met Siddhartha doet en tot welk besef hij komt.

10. Onder woorden brengen wat er gebeurt als Siddhartha onder 'de bodhiboom' in Bodh Gaya gaat zitten.

11. Aanwijzen waar 'de bodhiboom' van de Boeddha, oftewel 'de Boeddhaboom' staat.

12. De betekenis van het woord Boeddha toelichten.

13. Aan de hand van voorbeelden uitleggen wat het verschil in betekenis is van het begrip dharma in het Hindoeïsme en in het Boeddhisme.

14. Uitleggen welk rol de god Brahma speelt bij het feit dat de Boeddha zijn leer (dharma) gaat prediken.

Leerdoelen 

15. Aangeven waar Sarnath en Varnasi liggen.

16. Aan de hand van voorbeelden onder woorden brengen wat de hedendaagse Westerse trend is als het gaat om het inzicht van Siddhartha ('Het leven is lijden').

17. Aan de hand van de concepten 'vastberadenheid' en 'altruïsme' toelichten wat de oplossingen van de Dalai Lama zijn op het lijden. 

Lijden en vergankelijkheid

Lijden en vergankelijkheid zijn twee van de belangrijkste elementen binnen het boeddhisme. En ze hebben met elkaar te maken.  Lijden betekent dat je ergens last van hebt, men zegt ook wel dat je dan pijn hebt. Dit kan iets kleins zijn maar ook iets heel groots. Vergankelijkheid wil zeggen dat iets niet blijvend is, dat iets veranderd. En wanneer leuke dingen voorbij gaan, lijden we. Ook dit kan klein en groot zijn. 

1. Wat is de levensvraag die Siddhartha krijgt en waarvoor hij buiten de paleismuren opzoek gaat naar antwoorden?

Ascese

Weet jij nog wat ascese is?

Dit is door middel van (een strenge) zelfdiscipline jezelf onthouden van alle vormen van genot. Zoals: Leven buiten de samenleving, niet (meer) getrouwd zijn, onthouden van erotiek, onttrekken aan het gewone leven en onthechting van alles . 

Boeddha in extreme acsese

Boeddha in extreme ascese: dit werkt niet volgens de Boeddha

Onder de (bodhi/Boeddha) boom

Wanneer Siddhartha beseft dat hij niet tot het antwoord op zijn levensvraag komt door extreme ascese, kiest hij een middenweg. Hij gaat (wederom) onder een boom zitten, dit keer bij Bodh Gaya. Waarom? Hij besluit daar niet weg te gaan voordat hij de antwoorden heeft gevonden op zijn levensvraag. En terwijl hij langzaam tot dit antwoord komt, raakt hij langzamerhand meer verlicht tot hij de titel 'Boeddha' krijgt (en dus helemaal verlicht is. Hij heeft zijn antwoord gevonden! 

de bodhi- of Boeddaboom

De boom waar de Boeddha verlichting onder bereikte wordt ook wel de bodhiboom genoemd. De boom staat in Bodh Gaya, in India, en wordt nog steeds druk bezocht door boeddhisten en toeristen. Eigenlijk is een bodhiboom gewoon een soort boom, die ook op andere plekken staat. Maar veelal wordt specifiek deze 'Boeddhaboom' bedoeld als men het heeft over de bodhiboom. Klik hier voor een artikel over de Boeddhaboom.

2. Welke god probeerde te voorkomen dat Siddhartha verlicht raakt?

1. Mara
2. Ravana
3. Rama
4. Shiva

3. Welke god zorgt ervoor dat Boeddha zijn leer gaat prediken?

1. Brahman
2. Brahma
3. Vishnu
4. Shiva

4. Waarom is het volgens jou logisch dat juist die god (zie vorige vraag) ervoor zorgt dat de Boeddha gaat prediken? Geef hierbij iets aan over de krachten die horen bij deze god.

Bodh Gaya (de Bodhiboom van de Boeddha)

Sarnath (waar de Boeddha begon met prediken)

Bodh Gaya, Sarnath en Varanasi

Varanasi

Varnasi, aan de rivier de Ganges, is een van de heiligste plekken voor hindoes. Meer informatie vind je op blz. 28 van je boek (par. 3. pelgrimstochten, H4 hindoeïsme), of lees hier meer. 

5. Leg uit wat dharma in het hindoeïsme betekent.

Dharma

In het boeddhisme betekent dharma: de leer van Boeddha. Het symbool voor de dharma van Boeddha is een wiel met acht spaken zoals op deze afbeelding is te zien. Het verwijst hiermee naar het 'edele achtvoudige pad'. Dit pad is het belangrijkste onderdeel van 'de vier edele waarheden': de vier waarheden in antwoord op de levensvraag van de Boeddha.

Het leven is lijden (westerse visie)

Lees het artikel uit de Trouw 'We lijken het lijden verleerd'. Beantwoord daarna de vragen op de volgende slides. 

6. Geef aan de hand van voorbeelden aan wat volgens de Wachter 'onvermijdelijk lijden' is.

7. Leg uit waar het volgens de Wachter vandaan komt dat we vandaag de dag vaak doen alsof het lijden er niet is.

8. De Wachter geeft als oplossing dat men met elkaar moet lijden in plaats van dit alleen te doen. Welke veranderingen (ten opzichte van vòòr de coronacrisis) zie jij om je heen als het gaat over het ontstaan van meer medeleven en medemenselijkheid?

Vastberadenheid en altruïsme

Lees het artikel op de website Savetibet.nl: 'Meer lijden, meer vastberadenheid' Beantwoord daarna de vragen op de volgende slides. 

Altruïsme

 "Gedrag dat iemand uitvoert ten gunste van een ander en ten koste van zichzelf. Mensen zijn vaak bereid om zonder eigenbelang of zelfs met aanzienlijke risico's voor hun eigen veiligheid anderen te helpen, denk aan het redden van een drenkeling, het opkomen voor een vriend in een gevecht, het verzorgen van hulpbehoevenden, of het doneren van geld aan noodfondsen."

Lees meer

https://www.ensie.nl/nico-van-straalen/altruisme

9. Geef aan de hand van een toelichting aan waarom vastberadenheid volgens de Dalai Lama een antwoord is op het lijden.

10. Geef aan de hand van een toelichting aan waarom altruïsme volgens de Dalai Lama een antwoord is op het lijden.

Terugkoppeling leerdoelen 

8. Omschrijven welke veranderingen Siddhartha ondergaat voor hij bij asceten in de leer gaat.

9. Omschrijven wat een uiterste vorm van ascese met Siddhartha doet en tot welk besef hij komt.

10. Onder woorden brengen wat er gebeurt als Siddhartha onder 'de bodhiboom' in Bodh Gaya gaat zitten.

11. Aanwijzen waar 'de bodhiboom' van de Boeddha, oftewel 'de Boeddhaboom' staat.

12. De betekenis van het woord Boeddha toelichten.

13. Aan de hand van voorbeelden uitleggen wat het verschil in betekenis is van het begrip dharma in het Hindoeïsme en in het Boeddhisme.

14. Uitleggen welk rol de god Brahma speelt bij het feit dat de Boeddha zijn leer (dharma) gaat prediken.

Terugkoppeling leerdoelen 

15. Aangeven waar Sarnath en Varnasi liggen.

16. Aan de hand van voorbeelden onder woorden brengen wat de hedendaagse Westerse trend is als het gaat om het inzicht van Siddhartha ('Het leven is lijden').

17. Aan de hand van de concepten 'vastberadenheid' en 'altruïsme' toelichten wat de oplossingen van de Dalai Lama zijn op het lijden. 

Volgende les

 Introductie en kennismaking met het boeddhisme

 Het leven van de Boeddha

- Het beschermde leven van de Boeddha

- Hoe de Boeddha de Boeddha wordt

De leer van de Boeddha

- De leer

- Het juiste inzicht