V5 Thema 4 DNA B4 Translatie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Thema 4 DNA

B3 en 4

Transcriptie, Translatie en eiwitsynthese

Welk stuk RNA moet er bij de transcriptie van dit DNA gemaakt worden?

Kies de juiste. 

C

C

A

T

G

C

C

A

U

G

G

G

T

A

C

G

G

U

A

C

Transcriptie vindt plaats langs welke DNA streng?

1. coderende streng
2. template streng

Met welk enzym begint transcriptie?

1. RNA polymerase
2. transcriptiefactoren
3. spliceosomen
4. DNA polymerase

In totaal zijn er 20 verschillende aminozuren

https:

Ribosoom

• twee delen
• drie tRNA-bindingsplaatsen
• mRNA-bindingsplaats
• mRNA afgelezen van 5' naar 3'

Polyribosoom

• meerdere ribosomen binden hetzelfde mRNA
• ribosoom klaar met translatie bij stopcodon, bindt direct weer bij startcodon
• releasefactor zorgt dat aminozuurketen loslaat

https:

Wat is de aminozuurvolgorde

Einde

Hoe noemen we de niet coderende stukken in DNA?

1. introns
2. exons

Aan welke kant van het DNA molecuul bevindt zich het 5' uiteinde?

1. Bij B en D
2. Bij A en D
3. Bij A en C
4. Bij C en D

Transcriptie is het proces waarbij ... wordt omgezet in ...

1. DNA -> mRNA
2. mRNA -> eiwit
3. pre-mRNA -> mRNA
4. eiwit -> mRNA

transcriptie & translatie

Van DNA naar eiwit

Enkele feiten

• In mRNA zijn 4 verschillende stikstofbasen
• Voor één aminozuur worden drie opeenvolgende nucleotiden gebruikt (triplet of codon)
• Genetische code: de vertaling van nucleotidenvolgorde naar aminozuren met behulp van codons
• mRNA wordt afgelezen van 5'- naar 3'-uiteinde
• Elk eiwit start met methionine, op mRNA AUG 5' naar 3'. 
• De codes UAA, UAG en UGA zijn stopcodons

Genetische code

soorten RNA

Er zijn 10 soorten RNA.

2 belangrijke voor nu:

- mRNA (messenger-RNA):
instructie voor eiwit)

- tRNA, (transfer-RNA):

dragen aminozuur dat correspondeert met een triplet op mRNA.

tRNA

• Enkelstrengs RNA-molecuul
• CCA aan 3'-uiteinde kan aminozuur binden
• Drie nucleotiden vormen anticodon, binden aan  codon mRNA

tRNA-molecuul

Maak opdracht 22 t/m 24

Ribosomen

schrijf de reactievergelijking van het ontstaan van een peptide binding uit twee aminozuren

Vergelijk met BiNaS 71J

Eiwitten

• Worden gemaakt door ribosomen
• Eiwit gemaakt aan losse ribosomen voor cytoplasmale eiwitten
• Ribosomen vast aan ER: ruw ER, voor eiwitten die later actief moeten worden
• Uiteindelijke vorm van eiwitten in Golgisysteem of buiten de cel

Eiwit: primaire structuur

=

1

2

Eiwit:secundaire structuur

Eiwit: tertiaire structuur

Eiwit: quaternaire structuur

Eiwitstructuur

• Primaire structuur: volgorde aminozuren
  

• Secundaire structuur: waterstofbruggen tussen NH en COOH groepen van verschillende aminozuren
  

• Tertiaire structuur: door o.a. waterstofbruggen en covalente bindingen tussen restgroepen van verschillende aminozuren (bv. zwavelbruggen)

• Quaternaire structuur: meerdere tertiaire structuren vormen samen een structuur (eventueel met mineralen).

Transport van eiwit

• Van ER snoeren blaasjes af
• Deze gaan naar het Golgi-systeem
• Hier krijgen de eiwitten hun juiste vorm
• Van hier af transport naar juiste plek

Eiwit uit cel

• Moet eiwit uit de cel, dan versmelt blaasje met celmembraan. 

      Dit proces heet exocytose

• Gaat een eiwit van buiten naar binnen: endocytose

https:

Maak opdracht 25 en 26

Neem de context 'Prionen' door

Maak opdracht 27 + Olympiade opdracht 7

Klaar?

Oefen de Flitskaarten en controleer de leerdoelen met Test Jezelf

Maak de oefentoets Eiwitsynthese en RNA

Geef je score door!

https:

Hoeveel procent heb je gescoord?