Fictie - begrippen - H - 1 - havo 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Fictie - herhaling (1)

• (historische) tijd
• perspectief 
• chronologie
• personages 
• ruimte

Historische tijd

In welke tijd speelt een verhaal zich af?

Waar zie je dat aan?

Perspectief

Wie gebruikt de schrijver om het verhaal te vertellen?

Hoe wordt deze figuur benoemd? (Hij/zij, ik...?)

Ik-perspectief

Hij/zij-perspectief

Auctoriaal perspectief (alwetende verteller)

Chronologie

Een verhaal kan in chronologische volgorde verteld worden. Dan verloopt de tijd zoals deze ook in het echt zou kunnen verlopen.

Als er flashbacks of flasforwards in een verhaal zitten, dan is het verhaal niet-chronologisch. Zoals het dán verteld is, zou het niet in het echt kunnen verlopen.

Wat is de historische tijd in 'Oorlogsgeheimen'? Waar zie je dat aan?

Oorlogsgeheimen (fragment)

Tuur schrikt wakker van zijn moeder. Ze staat naast zijn bed met de kleine Fieneke op haar arm. Vanaf de gang schijnt het licht zijn kamer in. 'Opstaan, Tuur, luchtalarm.' Zijn moeder zegt het heel kalm, alsof het de gewoonste zaak van de wereld is. En dat is het ook. Er gaat de laatste tijd bijna geen nacht voorbij of Tuur wordt uit zijn bed gehaald. Buiten hoort hij de sirene loeien. Het ding gilt met korte tussenpozen alsof het steeds even adem moet halen. Tuur zou er gewoon doorheen geslapen zijn als zijn moeder hem niet geroepen had. Alles went, zelfs het doordringende gejank van een sirene, maar hij heeft er wel een hekel aan.

Welk perspectief is zichtbaar in dit fragment uit 'Oorlogsgeheimen'?

1. ik-perspectief
2. hij/zij-perspectief
3. auctoriaal perspectief

Oorlogsgeheimen (fragment)

Tuur heeft zin om die jongen eens flink op zijn gezicht te timmeren. Sinds Lambert verkering vroeg aan Maartje en de kous op de kop kreeg, doet hij ontzettend stom tegen haar. Terwijl Maartje groot gelijk had, want Lambert zei zomaar: 'Jij wilt vast wel met mij gaan!' De hele klas stond erbij te lachen. Maartje gooide toen haar lange zwarte staarten naar achteren en antwoordde: 'Met jou, Nijskens, verkering? Nee hoor, ik sjans niet met eeeh....peuters.' De andere kinderen lachten, maar Lambert riep dreigend: 'Ik krijg je nog wel, stomme Hollandse troela!'

Wat kun je zeggen over de chronologie in het voorgaande fragment van 'Oorlogsgeheimen'?

Personages

Hoofdfiguren

Door wiens ogen 'kijk je'? (Perspectief)

Over wie kom je het meest te weten?

Wiens gedachten en gevoelens 'lees je'?

Wie is (vrijwel) altijd aanwezig?

Bijfiguren

Wie zijn er minder belangrijk?

Over wie kom je minder te weten?

Ruimte

Wanneer is het? (Tijdstip, jaargetijde.)

Welk weer is het?

Waar is het?

Welke sfeer ontstaat hierdoor?

Ondersteunt deze sfeer het verhaal, of juist niet?

Beschrijf de hoofdpersoon in 'Winter in Wartime' (Oorlogswinter) zo uitgebreid mogelijk.

Beschrijf de belangrijkste ruimte in 'Winter in Wartime' ('Oorlogswinter') zo uitgebreid mogelijk.

Fictie - herhaling 1

Je hebt nu de volgende begrippen herhaald:

• (historische) tijd
• perspectief 
• chronologie
• personages 
• ruimte

Kijk of je ze op het verhaal bij de weektaak toe kunt passen!