HC3 3.1 Wederopbouw en sociale coalitie

Historische context periode 3:
Nederland (1948-2008)

Nu een keer in de week GS
Deze historische context bestaat maar uit 2 deelcontexten
Vanaf maandag 13 maart SE 3
1 / 45
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

This lesson contains 45 slides, with interactive quizzes, text slides and 2 videos.

Items in this lesson

Historische context periode 3:
Nederland (1948-2008)

Nu een keer in de week GS
Deze historische context bestaat maar uit 2 deelcontexten
Vanaf maandag 13 maart SE 3

Slide 1 - Slide

Waar gaat dit onderwerp over?
Historische Context Nederland 1948-2008
Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland van 1948-1978?
Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland van 1978-2008
De welvaart neemt toe in Nederland
Van multicultureel naar groeiende verdeeldheid

Slide 2 - Slide

Lees de introductie op blz. 53 van het dunne boekje.
Beantwoord vervolgens vraag 3 (die daarnaast staat)
timer
5:00

Slide 3 - Slide

HC Nederland (1948-2008)
3.1 De wederopbouw na de oorlog / De welvaart neemt toe in Nederland

Slide 4 - Slide

Leerdoel
Aan het eind van deze les kun je uitleggen hoe de economische groei de verzorgingsstaat mogelijk maakte.

Slide 5 - Slide

  • Wederopbouw en Marshallplan
  • Sociale coalitie om wederopbouw mogelijk te maken
  • Babyboom
  • Economische groei en verdere industrialisatie
  • Maakbaarheid en maatschappij
  • Ontstaan van de consumptiemaatschappij
  • Verzuiling en ontzuiling
  • Jongerencultuur
  • Tweede feministische golf
  • Van emigratie- naar immigratieland
  • oliecrisis en het einde van de groei 
Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland van 1948-1978?
Deze les: terug naar 1945

Slide 6 - Slide

Slide 7 - Video

Bevrijding van Nederland (1945)

Slide 8 - Slide

Wat moest er in Arnhem allemaal wederopgebouwd worden?
A
Niet zo veel, viel mee
B
Zo'n beetje alles
C
Er moesten vooral veel woonwijken bij komen
D
Alleen de brug moest hersteld

Slide 9 - Quiz

Marktplein 

Slide 10 - Slide

stadhuis

Slide 11 - Slide

binnenstad 

Slide 12 - Slide

Nederland lag letterlijk en figuurlijk   in puin
Denk even na over het volgende:
Er waren 3 vormen van wederopbouw nodig:
Fysieke: ............
Maatschappelijke: ...................
Economische: ...........


timer
3:00

Slide 13 - Slide

fysieke wederopbouw

Slide 14 - Slide

Maatschappelijke wederopbouw

Slide 15 - Slide

Economische wederopbouw

Slide 16 - Slide

Hoe krijg je dit voor elkaar?

Slide 17 - Slide

Slide 18 - Slide

Slide 19 - Video

Neutraliteitspolitiek (1)
NL: voor WOII altijd neutraal 
Na de oorlog kwam daar een einde aan. NL ging meer samenwerken met andere landen, ook om de economie (handel) te bevorderen.  (Dit was een voorwaarde van de VS voor geven van de Marshallhulp.)
- 1949: NL sloot zich aan bij de NAVO
- 1951: lid van de E.G.K.S.

Slide 20 - Slide

Neutraliteitspolitiek (2)
De Amerikanen stimuleerden het lid worden ook om zo een vuist te vormen tegen de groeiende Sovjet Unie
Met het lid worden was NL automatisch niet meer neutraal, want het koos een kant tegen de communisten. 

Slide 21 - Slide

Nederlandse loonpolitiek
Na de oorlog: samenwerking van de sociaal-democraten en de katholieke partij. 
Dit wordt ook wel de Rooms-Rode coalitie genoemd. Samenwerken was nodig om NL weer op te bouwen. 
Deze regering werd geleid door Willem Drees, die ook een geleide loonpolitiek invoerde. (= overheid hield alle lonen laag)

Slide 22 - Slide

Willem Drees
PvdA
Sterke samenwerking tussen de sociale partners
Vadertje Drees

Slide 23 - Slide

Hoe was het vroeger om oud te zijn in Nederland?
“De bejaarden sliepen in lange zalen waar een stuk of veertig bedden stonden. Er was een mannen- en een vrouwenbarak. Ook echtparen werden gescheiden.”

Slide 24 - Slide

Hoe was het vroeger om oud te zijn in Nederland?
“Of je werd door je eigen kinderen verzorgd. Na de oorlog woonden verschillende generaties in één huis. 
Er was woningnood”

Slide 25 - Slide

Hoe was het vroeger om oud te zijn in Nederland?
“De Wet op Bejaardenoorden in 1963 maakte het voor de overheid mogelijk om bejaardenhuizen te bouwen, die vervolgens als paddenstoelen uit de grond schoten. De overheid stimuleerde ouderen te verhuizen naar deze nieuwe bejaardenhuizen..”

Slide 26 - Slide

“Door de invoering van de Algemene Ouderdomswet (AOW) hadden bejaarden ook meer te besteden. Ouderen stonden halverwege de jaren zestig te springen om een plekje in een bejaardenhuis. De buurvrouw ging naar het bejaardenhuis, waarom zou jij dan ook niet gaan?” 

Slide 27 - Slide

Juist / onjuist?
Nederland was na de Tweede Wereldoorlog een verzuilde samenleving
A
Juist
B
Onjuist

Slide 28 - Quiz

Hoe zat het ook maar weer?
Welke vier zuilen waren er in Nederland?

Slide 29 - Open question

Slide 30 - Slide

Confessionelen
Liberalen
Socialisten
Rood
Bijbel
Tv-omroep: VARA
Vrijheid
Krant: Algemeen Handelsblad

Slide 31 - Drag question

Slide 32 - Slide

Maarten Luther
De protestantse zuil kun je vaak herkennen aan het gebruik van namen van personen die (in de geschiedenis) belangrijk voor de protestantse kerk waren.
Christelijke Werklieden Vereeniging
De protestantse zuil gebruikt vrijwel altijd de termen: Christelijk of Protestants-Christelijk
Stoere arbeider
De arbeider wordt hier 'stoer' afgebeeld: gespierd met opgestroopte mouwen.
Klok
De klok is het symbool van zowel een nieuwe dag, als het oproepen om gehoor te geven aan de oproep van de arbeiders beweging.
Opkomende zon
Dit is het teken van een nieuwe dag: een nieuw en positief begin.

Slide 33 - Slide

Wat voor politieke partijen zaten in rooms-rode regeringen?
A
Katholiek en Sociaal-Democraten
B
Katholiek en Liberaal
C
Liberaal en Sociaal-Democraten

Slide 34 - Quiz

Wederopbouw
Marshallplan
Samenwerking sociale partners
+
politiek
bedrijfsleven
burgers

Slide 35 - Slide

Wederopbouw
Marshallplan
Samenwerking sociale partners
+
politiek
bedrijfsleven
burgers
Focus: gezamenlijk verantwoordelijkheidsgevoel en de hoop op een betere toekomst

Slide 36 - Slide

Geleide loonpolitiek
Fysieke wederopbouw
Opbouw sociaal vangnet
Focus: gezamenlijk verantwoordelijkheidsgevoel en de hoop op een betere toekomst

Slide 37 - Slide

Wederopbouw
geld
Marshallplan
beleid
Samenwerking sociale partners
+
politiek
bedrijfsleven
burgers
Focus / overeenkomst: gezamenlijk verantwoordelijkheidsgevoel en de hoop op een betere toekomst
Samen besluiten om te bezuinigen zodat er meer geld is voor de fysieke wederopbouw en een sociaal vangnet. 
lening / gift van de VS om land weer op te bouwen i.r.v. samenwerking in de EU (en onofficieel betere banden met de VS)

Slide 38 - Slide

Wederopbouw is een succes: babyboom

Slide 39 - Slide

Waarom was de babyboom een direct gevolg van het succes van de wederopbouw?

Slide 40 - Open question

Kennen
  • Waarom kon de wederopbouw alleen maar lukken met een sterke coalitie van sociale partners in combinatie met het Marshallplan?
  • Wat was de rol van de geleide loonpolitiek binnen de wederopbouw?
  • Wat was het belangrijkste doel voor het opbouwen van een sociaal vangnet? (Volgende keer)
  • Wie was Willem Drees, waarom was hij zo geliefd?

Slide 41 - Slide

Nederlandse loonpolitiek (2) 
De overheid vond dat de lonen en productiekosten laag moesten blijven, om op die manier de economie snel op te bouwen. 
Voordeel?
- Lage lonen = meer werknemers in dienst = lage kosten = aantrekkelijk voor export

Slide 42 - Slide

Nederlandse loonpolitiek (3) 
In de jaren 60 ging dat fout: werknemers werden ontevreden over hun salaris en werden door werkgevers zwart uitbetaald. De regering verving daarop de geleide loonpolitiek door vrije loonpolitiek
Werkgevers en werknemers (vakbonden) gingen met elkaar overleggen over salarissen. 
Succesvol: lonen werden weer wit en stegen daardoor. 

Slide 43 - Slide

Verzorgingsstaat (1)
Onder leiding van Drees werd NL verder omgevormd tot een verzorgingsstaat. De overheid zorgt voor het welzijn van de burgers. Niemand zou onder het sociale minimum moeten leven. 
1949 Werkloosheidsuitkering
1957 Algemene Ouderdoms Wet (AOW) 

Slide 44 - Slide

Verzorgingsstaat (2) 
De verzorgingsstaat kostte veel geld, maar inmiddels was NL rijk genoeg om dat te betalen. Daardoor werd de verzorgingsstaat steeds verder uitgebouwd door de sociale partners (vakbonden en werkgevers)  en politici. 
Ideaal van een maakbare samenleving: "met hard werken en elkaar helpen krijgen we allemaal economische gelijkheid"

Slide 45 - Slide