H7 technasium + A zelfstandig werken

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

• Volgende week: 8.1 deel 2 klassikaal herhalen

Technasium

• Uitleg over H7
• Samenvatten van H7 maken (blz. 70, 72 en 73)
• Volgende les: bespreken opdrachten

Atheneum

• Zelfstandig blz. 82 lezen
• 8.1 (af)maken
• Nakijken 8.1
• Samenvatten van 8.1 maken (blz. 130)

Technasium

Atheneum:

Af op maandag 16/9:

Opdr. 1 t/m 14 (3 en 8 niet) van 8.1 + nagekeken

Volgende week: microscopie! :)

Voedingsmiddelen en 

-stoffen

Iets wat je eet of drinkt is een voedingsmiddel, bijv. melk, chips, brood.

In elk voedingsmiddel zitten voedingsstoffen.  Dat zijn de bruikbare bestanddelen van voedingsmiddelen. 

Er zijn zes voedingsstoffen:

Groepen voedingsstoffen

Energierijke stoffen: nodig om te bewegen 

en warm te blijven.

• Koolhydraten en vetten

Bouwstoffen: nodig voor de groei 

en opbouw van je lichaam.

• Eiwitten, mineralen, vetten en water.

Beschermende stoffen: nodig om gezond te blijven.

• Vitaminen en mineralen.

Verteringsstelsel

Functie: voedsel kleinmaken om voedingsstoffen in het bloed op te nemen.

Onderdelen?

Vertering en verteringssappen

Voedingsstoffen moeten vanuit het voedsel in 

het bloed komen. Water, mineralen, vitaminen en glucose 

zijn klein genoeg om in het bloed opgenomen te worden.

Eiwitten, vetten en de meeste koolhydraten moeten eerst kleiner gemaakt worden.

Vertering = klein maken van voedingsstoffen zodat ze kunnen worden opgenomen in het bloed.

In verschillende organen zitten cellen die verteringssappen maken.

 

--> bevatten enzymen voor het verkleinen van grote voedingsstoffen

--> Enzymen 'knippen' de grote voedingsstoffen in stukken.

Enzym = een eiwit

- Je kunt de werking van enzymen beschrijven.

Voor elk soort voedingsstof is er een
apart enzym met een speciale vorm. 

1. Het enzym bindt zich aan de voedingsstof.
2. Het enzym knipt de voedingsstof in tweeën. 
3. Het enzym laat los en kan opnieuw dezelfde 

soort voedingsstof afbreken. 

Enzymen zijn gevoelig voor temperatuur en de zuurgraad.

Vlak boven minimumtemperatuur werken
enzymen langzaam. Wordt de temp hoger, dan gaan
enzymen sneller werken. 

De temperatuur waarbij een enzym het beste

werkt, heet de optimumtemperatuur. 

Wordt de temperatuur nog hoger?
Dan gaat het enzym langzamer werken doordat het vervormt. 
Boven de maximumtemperatuur is het enzym stuk en werkt het niet meer. 

Voedsel komt binnen

Mondholte - keelholte - slokdarm

De huig sluit je neusholte af en 

het strotklepje je luchtpijp. 
-> voedsel de juiste weg, namelijk de slokdarm in

Werkt het afsluiten niet goed? --> Voedsel schiet 

luchtpijp in. Wat gebeurt er dan?

De weg van het voedsel

Waar vindt vertering plaats?

In 4 organen:
1 Mondholte - eerste stap zetmeelvertering (speeksel)
2 Maag -  eiwitvertering (door maagsap) 
Maag bevat ook maagzuur; doodt bacteriën
3 Twaalfvingerige darm (eerste deel dunne darm) - 
verdere vertering van zetmeel en eiwit,
start vertering vet (alvleessap)

Gal; groene vloeistof wordt gemaakt in de lever (!)

Gal wordt opgeslagen (!!) in de galblaas. 

Gal emulgeert vetten in de twaalfvingerige darm.

Gal bevat dus geen enzymen,
gal helpt bij de vertering van vetten.
Gal is dus géén verteringssap (!!). 

4. Dunne darm - vertering
van grote voedingsstoffen
wordt afgemaakt (darmsap). 

Peristaltische bewegingen

De voedselbrij doet er enige tijd over om het hele verteringsstelsel te

passeren. Hierbij spelen peristaltische bewegingen een rol. 

Spierbewegingen in de wand van organen van je verteringsstelsel die de voedselbrij voortduwen.

De weg van het voedsel

Waar vindt vertering plaats?

In 4 organen:
1 Mondholte - eerste stap zetmeelvertering (speeksel)
2 Maag -  eiwitvertering (door maagsap) 
Maag bevat ook maagzuur; doodt bacteriën
3 Twaalfvingerige darm (eerste deel dunne darm) - 
verdere vertering van zetmeel en eiwit,
start vertering vet (alvleessap)

4. Dunne darm - vertering
van grote voedingsstoffen
wordt afgemaakt (darmsap). 

- Je kunt beschrijven hoe voedingsstoffen in ons bloed komen en waarvoor dit nodig is.

De klein gemaakte voedingsstoffen gaan door de wand van de dunne darm het bloed in. 

De wand van de darm is dun en bevat veel kleine bloedvaatjes -> haarvaten.

- Je kunt uitleggen wat er overblijft na de vertering van het voedsel en hoe deze stoffen vervolgens verder bewerkt worden tot het het lichaam verlaat.

Einde van de dunne darm: waterige pap met onverteerde stoffen over. 

Dit gaat naar de dikke darm. Het water gaat daar door de wand naar het bloed. 

In dikke darm zit ook darmflora:
bacteriën die deel onverteerde stoffen afbreken. 

Dikke massa gaat naar de endeldarm (ontlasting/poep). 

Samengevat!

Vier verteringssappen, bevat enzymen:

• Speeksel: zetmeel
• Maagsap: zetmeel en eiwitten
• Alvleessap: zetmeel, eiwitten en vetten
• Darmsap: zetmeel, eiwitten

Gal is geen verteringssap, maar 

emulgeert vetten. Gemaakt door de lever.

Technasium

Af op vrijdag 13 september:

Opdr. van 7.1 en 7.4 van de samenvatten vanaf blz. 70

Iedereen:

Af op maandag 16 september:

Opdr. 1 t/m 14 (3 en 8 niet) van 8.1

Volgende week: microscopie! :)

Volgende les: microscopie

• Hoe houden we de microscoop vast?
• Hoe maken we ook alweer een preparaat?
• Hoe werken we met de microscoop?