5.6 Regeling

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Planning thema 5

Waarneming, gedrag en regeling

Lessen:

1. Waarnemen
2. Voelen, ruiken, proeven
3. Horen en zien
4. Het zenuwstelsel
5. Gedrag
6. Regeling (volg week) 
7. Herhalingsles (volg week)
8. Toets (week erop)

Deze les:

• Nakijken
  
• Herhaling
• Nieuwe uitleg: 5.6 Regeling
• Plenda en zw
• Herhaling (!)

Herhaling

Alles wat een dier doet, valt onder gedrag.

1. Juist
2. Onjuist

De motivatie voor gedrag wordt alleen bepaald door inwendige prikkels.

1. Juist
2. Onjuist

Onjuist – Zowel inwendige als uitwendige prikkels bepalen de motivatie voor gedrag.

De jongen is moe.

Is een observatie van
het gedrag.

1. Juist
2. Onjuist

Onjuist: "De jongen is moe" is een interpretatie van zijn gedrag, geen observatie. Een observatie zou bijvoorbeeld zijn: "De jongen geeuwt."

Sociaal gedrag komt alleen voor bij mensen, niet bij dieren.

1. Juist
2. Onjuist

Antwoord: Onjuist – Veel dieren vertonen sociaal gedrag, zoals samenwerken of communiceren met soortgenoten.

Uitleg

5.5 Regeling

hormoonstelsel

alle hormoonklieren in het lichaam

hormonen

stoffen die de werking van organen regelen

Casus: Waarom voelt Sam zich zo moe?

Bloedsuikerspiegel

Glucose

Speciale groepjes cellen (eilandjes van Langerhans) in de alvleesklier

Insuline en glucagon

Glycogeen

Bij Sam werkt dit systeem niet helemaal goed. 

Sam is 12 jaar en voelt zich de laatste tijd vaak moe. Hij heeft ook steeds dorst en moet veel plassen. Zijn moeder maakt zich zorgen en neemt hem mee naar de dokter.

Bij de dokter krijgt Sam een prikje in zijn vinger om zijn bloedsuikerspiegel te meten. Dit betekent dat de dokter kijkt hoeveel glucose (suiker) er in zijn bloed zit. Suiker is belangrijk, want het geeft energie. Maar te veel suiker in je bloed is niet goed.

De dokter legt uit dat in de alvleesklier (een orgaan in je buik) speciale groepjes cellen zitten, de eilandjes van Langerhans. Deze cellen maken twee belangrijke stofjes: insuline en glucagon.

Insuline

Glucagon

Schrok je?

Ja!

Beetje

Neuh

Adrenaline! 

Adrenaline zet glycogeen om in glucose, waardoor het bloedsuikergehalte stijgt.

Hormonen	stoffen die de werking van organen regelen
Glucose	Soort suiker
Bloedsuikerspiegel	glucosegehalte (suikergehalte) van het bloed
eilandjes van Langerhans	groepjes cellen in de alvleesklier en hormoonklieren die de hormonen insuline en glucagon maken
insuline	hormoon dat glucose (suiker) in de spieren en lever omzet in glycogeen
glycogeen	reservestof die wordt opgeslagen in de lever en in de spieren
glucagon	hormoon dat glycogeen in de spieren en lever omzet in glucose (suiker)
Adrenaline	hormoon dat wordt afgegeven door de bijnieren en ervoor zorgt dat het glucosegehalte van het bloed stijgt

glycogeen

glucagon

insuline

glucose

stijgt

Plenda

Mavo: bio 5.6

Havo: bio 5.6 (met *vraag)

Plenda

havo: bio 5.6

vwo: bio 5.6 incl *vraag

Plenda

havo: bio 5.6

vwo: bio 5.6 incl *vraag

Afronding