2 Kunst en Cultuur module expressie

• Kunst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

2 vwo Kunst & Cultuur module 2 

Expressie

Les 1 - Expressie en muziek

Expressie

Conclusie

Iets wat iets anders duidelijk maakt, belichaamt of symboliseert. Bijvoorbeeld emoties en gevoelens duidelijk maken via beeld, muziek of beweging. 

Wassily Kandinsky

Een kunstenaar die beeld maakt bij muziek. 

Hij  kon muziek niet alleen horen of voelen, maar ook zien. (Synesthesia)

Zelf doen! - Luister goed naar de muziek

Wat hoor je? 

Korte tonen? En lange melodieën? Gaat de melodie van hoog naar laag? Of anders om? 

Hoor je scherpe tonen of juist doffe geluiden? Welke muziek instrumenten hoor je?

Wat voel je?

Wat voor sfeer/ gevoel geeft de muziek je? 
Klinkt de muziek warm of koud? Eng, spannend, blij? Kun je een emotie eraan koppelen? 

Hoe ziet de muziek eruit?

Welke kleuren hoor je? Is het licht? Of donker?
 Hoor je lijnen of vormen? Zijn de lijnen opgebroken of vloeiend, dik of dun? Zijn de vormen organisch of geometrisch? Worden kleuren gemengd of zijn er grote contrasten?

Terwijl de muziek aanstaat ga je tekenen met de materialen die voor je liggen. Je mag tussendoor nadenken of dingen opschrijven maar probeer aan het einde van het fragment wel een "af" beeld te hebben. Naderhand bespreken we een aantal tekeningen. 

Bespreken

Leg de tekeningen in het midden en bekijk de werken van jezelf en je klasgenoten aandachtig. Wat zie je?

- Wat heb je gedaan? 


- Waarom heb je het zo gedaan?

- 
Hoe hebben anderen het gedaan?

- 
Wat is het grote verschil tussen de tekeningen?

- Is je tekening al een geheel of zijn het losse elementen?

- Zou je nu iets anders doen?

We luisteren het stuk nog een keer en deze keer ga je je voorbereiden op het echte werk. Wat lukte er goed de eerste keer? Wat ga je anders doen? Probeer het! We gaan een Kandinsky schilderijtje maken. 

Het werk van Kandinsky

2. Expressionisme

Door de opkomst van de industrie aan het begin van de 20e eeuw staan mensen steeds verder weg van hun gevoelens. De kunst reageert erop. Het expressionisme ontstaat. 

• Felle onnatuurlijke kleuren en onderwerpen die de kunstenaar zelf interessant vindt.

Franz Marc, De gele koe, 1911

Wassily Kandinsky, Improvisatie (dromerig), 1913

Figuratief

Abstract

Willem de Kooning - Woman - 1949

Helen Frankenthaler - Bergen en zee - 1952

Jackson Pollock - Drippings- 1950

Na de tweede wereldoorlog werken kunstenaars opnieuw expressief en steeds abstracter. 

afmaken

Bekijk je werk van het begin van deze les nog een keer. Zou je er nu iets aan willen aanpassen? 

Denk aan: 
- Met collage eroverheen stukken opplakken

- Met verf ertussen, of er overheen schilderen

- Meer details toevoegen

- etc. 

3. Experiment

Vandaag gaan we experimenteren met acrylverf

Waarschuwing: 

Acrylverf gaat lastig 

uit je kleding!

0.39-1.40 min (Hoe Pollock zijn Drippings maakt)

2.02 - 2.35 (Hoe Rothko zijn vlakken schildert) 

Hoe Frankenthaler met een spons werkt

8:15 - 10.15 (Voorbeeld zoals de Kooning schildert) 

Hoe deden de bekende kunstenaars dat dan? Ze experimenteerden!

Zij werkten vaak met olieverf!

En nu zelf experimenteren!

Iedereen heeft ...

• een groot blad voor zich
• verschillende kleuren verf op een palet
• verschillende (formaten) kwasten
• extra materialen
• een schort?
• doe maar mee! 

En nu zelf experimenteren!

Kun je zelf nog meer experimenten bedenken? 

Pak een nieuw blad en probeer zo veel mogelijk uit. 

Het hoeft niet "mooi" te worden. 

Kandinsky en emoties

• Pak je eerste schets/oefening
• Wat is er goed gelukt en wat kan beter?
• Opdracht: Maak 1 mini schilderij van dat wat je hoorde, voelde en dacht bij het muziekstuk. 

Stappenplan

• Pak een blad en teken eerst een passe-partout (kader) van 3 cm rondom. 
• Luister nog eens naar de muziek
• Schets heel licht je idee, vormen en lijnen
• Kies zelf een materiaal. Maak een werk met kleuren die passen bij jouw gevoel van de muziek. Er is geen goed of fout!
  
• Gebruik zo min mogelijk kleuren uit de fles, kleuren mengen dus! Ook met zwart en wit. 
• Vergeet niet om water toe te voegen
•  Gebruik grote en kleine kwasten
• Deze les maak je het schilderij af. 

4. Emoties

Expressie en emotie gaan hand in hand. Want expressie is iets wat iets anders duidelijk maakt, belichaamt of symboliseert. Bijvoorbeeld emoties en gevoelens die je duidelijk maakt via beeld, muziek of beweging. 

Welke emoties ken je?
Noteer er zo veel mogelijk, elk in een nieuwe berichtje.

Kunst bekijken

We bekijken een aantal kunstwerken
Schrijf steeds het volgende op:

- Wat zie je? (letterlijk--> kleur, vorm, textuur = de vormgeving)

- Welk gevoel heb je daarbij? (Noteer een emotie)

- Waar doet het schilderij je aan denken? (Lijkt het ergens op? Zegt de titel iets? Waar associeer je het mee? de voorstelling)

Nicolas de Stael - Les Toits (1952)

Piet Mondriaan - Victory Boogie Woogie (1942-1944)

Joan Mitchell - Hemlock  (1956)

Wols - It's All Over, The City (1946-1947)

Arshile Gorky - The Liver is a Cock’s Comb (1944)

Abstract

Abstract betekent:

Een vorm of voorstelling zonder herkenbaar beeld. 

Het heeft geen betrekking op de herkenbare en zichtbare werkelijkheid. 
Abstract kun je ook non-figuratief noemen. 

Mini opdracht - Neo color krijt

• Je krijgt een wit blad, teken hier 6 vierkantjes van 5x5 op
• De docent noemt verschillende emoties op
• Bij iedere genoemde emoties maak je een klein kunstwerkje dat je erbij vindt passen.  
• Denk na over de kleuren, compositie, handschrift, kracht etc. 

Midi opdracht - voorwerk

• Je krijgt een nieuw blad
• Teken 3 vierkanten van 10x10cm naast elkaar
• Kies 1 emotie en schrijf deze op de achterkant van je blad
• Teken in ieder vierkantje dezelfde emotie op een andere manier. Gebruik kleuren, vormen, lijnen en texturen om de emotie uit te drukken.  
  
• Gebruik geen bestaande vormen zoals hartjes of smileys, de emotie is volledig abstract!
• Gebruik acryl verf. Denk aan de keer dat je hebt geëxperimenteerd met de verf.  

Let op: dit is een voorwerk voor een groot schilderij!

Maxi opdracht - Verf

• Je krijgt een vierkant canvas
• Kies een van je mini emoties om in het groot uit te werken
• Maak met potlood of houtskool een voorschets om jezelf op weg te helpen. Werk niet alles uit!
  
• Pak de juiste hoeveelheid verf en de goede kleuren (Acrylverf)
• Schilder de emotie die je hebt gekozen en gebruik je schets als uitgangspunt. Meng zo veel mogelijk kleuren zelf. Werk in lagen. 
• Gebruik vorm, kleur, lijn, textuur, maar ook penseeltoets en beweging om de emotie uit te drukken. 

Let op: dit is je eindwerk!

Je schilderij is af! en nu?

1. Maak van je kunstwerk een beeldanalyse aan de hand van het formulier. Alle beeldaspecten komen aan bod. 
   
   
2. Fotografeer je werk met je webcam, je staat er zelf ook op. 
3. Voeg je werk toe aan je portfolio. Geef jezelf een tip en een top. 
4. Vul de enquete in over de lessen van mevrouw Koppe.