7.3. Uit de grond gestampt

7.3 Uit de grond gestampt

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen waarom industrialisatie leidt tot urbanisatie.

• Je kunt de gevolgen van de industriële revolutie voor de werk- en leefomstandigheden van de arbeiders uitleggen.

• Je kunt de relatie tussen de politiek- maatschappelijke stromingen liberalisme, socialisme en de (gevolgen van) de industriële revolutie uitleggen.

De Industriële revolutie

• Door de nieuwe landbouwtechnieken: 

meer voedsel geproduceerd met minder arbeiders

• Nadeel: sommige arbeiders werden overbodig

• Oplossing: werken in de fabrieken. 
• Geen scholing nodig, dus iedereen kon het doen! 

• Veel mensen vertrokken naar de steden om in de fabrieken te werken => industriesteden

 

• De stoomtrein speelde een belangrijke rol bij de industriesteden.

• Hoe?

• De stoomtrein speelde een belangrijke rol bij de industriesteden.

• Grondstoffen en voedsel kon sneller en makkelijker vervoerd worden -> minder afhankelijk

• Tijdens de 19e eeuw vertrekken veel mensen van het platteland naar de stad.

• Dit zijn voornamelijk mensen die gaan werken in de fabrieken.

• Voor alle nieuwe arbeiders worden er arbeiderswoningen gebouwd.

Hoeveel mensen woonden in de kelderwoning in de Amsterdamse wijk de Jordaan?

1. 12 mensen
2. 13 mensen
3. 14 mensen
4. 15 mensen

• De groei van en trek naar de steden was het begin van urbanisatie (verstedelijking). 

• Al bestaande steden werden groter door de aanwezigheid van fabrieken. En nieuwe steden ontstonden juist daar, waar al fabrieken aanwezig waren.

Urbanisatie 

• Teveel mensen op het platteland 
  

• Industriesteden ontstonden

• Mensen gingen in de stad wonen

 

• De groei en trek naar steden = urbanisatie 

Welk begrip past bij deze afbeelding?

Aantekeningen

Noem een reden waarom de lonen van de arbeiders zo laag waren

De Sociale Kwestie

• Een kwestie is een probleem
  

• Het probleem van de slechte woon- en werkomstandigheden van de arbeiders.

• Armoede probleem
  

Wat is de Sociale Kwestie? 

• ‘De rijken worden rijker, de armen worden armer’
  

• Alleen ‘de rijken’ mogen stemmen.

• Hierdoor blijven ‘de rijken’ aan de macht.

• Eind 19e eeuw.

• Vooral in de steden.
  

Slechte werkomstandigheden

• De arbeidsomstandigheden in de fabrieken waren erg zwaar. Werkdagen van 14 uur waren heel gewoon, vrije dagen of vakanties bestonden niet en een dag niet werken betekende geen inkomen. 

• Omdat een man zelf niet genoeg verdiende, moesten vrouwen en kinderen ook werken. In de fabrieken werd het productieproces opgesplitst. Dit noem je arbeidsdeling. Je maakte als arbeider de hele dag dezelfde handelingen! 

Weekoverzicht qua uitgaven. Het weekloon van een mannelijke arbeider was 900 cent. 

Slechte werkomstandigheden

• onveilig en ongezond, saai werk
• lange werkdagen (14u/dag)
• lage lonen => amper gezin onderhouden
• geen rechten !
  

De Sociale Kwestie

• Arbeiders dronken veel alcohol om alle narigheid te vergeten.
• Jonge vrouwen en meisjes kwamen soms in de prostitutie terecht.
• Veel baby's en vrouwen stierven bij de geboorte.
• En veel kinderen kwamen op straat terecht.

De sociale kwestie 

•  Omstandigheden zijn duidelijk zichtbaar, maar de overheid deed niks

Twee uitspraken:

1. In de 19e eeuw is er weinig / veel werkgelegenheid.

2. Op de afbeelding hiernaast zie je een werknemer / werkgever.

1. 1. weinig, 2. werknemer
2. 1. weinig, 3. werkgever
3. 1. veel, 2. werknemer
4. 1. veel, werkgever

De Sociale Kwestie

• Weinig aandacht voor de slechte leef- en werkomstandigheden van de arbeiders.

Aantekeningen

De liberalen

• De liberalen. 

• Dit waren vaak rijke burgers of mensen uit de bourgeoisie. 
• Aanhangers van de politieke stroming liberalisme.

De rijken bleven rijk

• Rijken bleven rijk, want alleen zij konden stemmen
  
•  rijke burgers = bourgeoisie (ook wel liberalen)
• De liberalen wilden hun eigen gang blijven gaan
• Wetten vastleggen kost te veel geld

En de arbeiders dan?

• De slechte woon- en werkomstandigheden van de arbeiders kreeg weinig aandacht in de politiek. 
•  Geestelijken en artsen brachten de sociale kwestie ter sprake

• Mensen die opkomen voor arbeiders = socialisten

Zijn de zinnen van een liberaal of een socialist? 

Sleep de zinnen naar de juiste kolom:

Liberaal

Socialist

'Ik wil dat de regering (overheid) zich zo min mogelijk bemoeit met de bedrijven in het land'. 

'Ik vind dat er een wet moet komen waarin staat dat mensen maximaal maar 8 uur per dag mogen werken'.

'Ik kom uit de Bourgeoisie'.

'Ik ben een tegenstander van kinderarbeid'.

Ik wil als werknemer meer vakantiedagen in het jaar.

Ik probeer van mijn geld nog meer geld te maken.

In de afbeelding worden verschillende groepen in de samenleving uit de 19e eeuw afgebeeld met een bepaald oordeel / mening. 

Sleep de groepen naar de juiste plek in de afbeelding:

De Staatshoofden

De Bourgeoisie

De Arbeiders

De Priesters

Het Leger

Aantekeningen

www.npostart.nl