DT4 Rechtstaat en Dictatuur 2324

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Maatschappijkunde M4

 

 

Wat is een rechtsstaat? 

Kenmerken  een rechtsstaat:

1. Er is een grondwet waarin de rechten en plichten van burgers  staan beschreven.
2. De grondrechten staan beschreven, dit zijn de belangrijkste rechten die in onze samenleving gelden. Artikel 1 is het belangrijkste grondrecht. 
3.  Alle burgers worden beschermd tegen te grote overheidsmacht en willekeur. Dit heet rechtsbescherming. 
4. Een rechtsstaat kent een onafhankelijke rechterlijke macht. Een rechter kan dus ook beslissingen tégen de overheid of een bestuurder nemen.
   
5. Er is een democratie. Burgers hebben invloed op de manier hoe het land wordt bestuurd en op besluiten van de politiek

Wat is een rechtsstaat? 

Een rechtsstaat is een land waar de rechten en plichten van de burgers en van de overheid zijn vastgelegd.

In een rechtsstaat heeft een burger rechten en plichten. 

Rechten > wat je mag doen of waar je recht op hebt

Plichten > wat je moet doen (bijvoorbeeld naar school, belasting betalen) 

1. Nederland is een rechtsstaat. Waaruit blijkt dit? 

Wat zijn grondrechten?

1. Belangrijke dingen die je mag doen
2. Plichten in een democratie
3. Plichten in een dictatuur
4. Belangrijke dingen je moet doen

De inwoners hebben grondrechten

1. Rechtsstaat
2. Dictatuur
3. Beide

Dat je voorzichtig bent en kritisch omgaat met media.

1. Sluikreclame
2. censuur
3. persvrijheid
4. mediawijsheid

Welk kenmerk van een rechtsstaat herken je in de uitspraak:

"Mees (15) wordt door een agent aangehouden op straat en meegenomen naar het politiebureau zonder dat hem wordt verteld waarom".

1. Grondrechten
2. Onafhankelijke rechters
3. Democratie
4. Artikel 1 van de Grondwet

Democratie 

Democratie > Het volk heeft invloed op politieke besluiten

De naam democratie komt van de Griekse woorden: 

démos (=volk) en kratein (=regeren)  ofwel 'het volk regeert'

ofwel er mag gestemd worden! 

• Direct (je stemt voor of tegen een voorstel. Bv stemmen bij  een referendum)
• Indirect (via een volksvertegenwoordiging. Je  kiest  partij of persoon die jou vertegenwoordigt)

 

Directe en indirecte democratie

In Nederland bepalen wij door middel van verkiezingen wie ons vertegenwoordigt in het parlement = parlementaire democratie 

Wat moet je weten over de parlementaire democratie? 

• Je kan vijf kenmerken van een parlementaire democratie beschrijven en uitleggen.
• Je kan de Trias Politica beschrijven en de werking uitleggen. 

Uitspraken over de parlementaire democratie. Zijn deze waar of niet waar?

WAAR

NIET WAAR

De politieke macht ligt namens de burgers bij de regering

Er zijn vrije en geheime verkiezingen

Er is sprake van machtenscheiding

Alle burgers zijn voor de wet gelijk

Bevoegdheden van bestuurders staan in het Wetboek van Strafrecht

Besluiten komen tot stand met meerderheid van stemmen

Kenmerken parlementaire democratie

1. Er zijn vrije en geheime verkiezingen en er is algemeen kiesrecht
2. De politieke macht ligt, namens de burgers, bij hij het parlement (=Eerste en Tweede Kamer) 
3. Elk besluit wordt genomen met een meerderheid van de stemmen
4. Er is een grondwet
5. Er is sprake van 'scheiding der machten" ofwel een Trias politica

1. Wat wordt bedoeld met vrije en geheime verkiezingen? 

2. Wat is het doel van de Trias Politica? 

Uitspraken over de parlementaire democratie. Zijn deze waar of niet waar?

WAAR

NIET WAAR

De politieke macht ligt namens de burgers bij de regering

Er zijn vrije en geheime verkiezingen

Er is sprake van machtenscheiding

Alle burgers zijn voor de wet gelijk

Bevoegdheden van bestuurders staan in het Wetboek van Strafrecht

Besluiten komen tot stand met meerderheid van stemmen

Welk recht is GEEN
grondrecht van de mens?

De grondrechten.

De grondrechten.

1. Kiesrecht (politiek)
2. Vrijheid van meningsuiting
3. Vrijheid van godsdienst
4. Recht op een baan

Kenmerken rechtstaat

grondwet​

grondrechten

rechtsbescherming

democratie

onafhankelijke rechters

(scheiding van de machten)​

volksvertegenwoordigers

iedereen is (voor de wet) gelijk

democratische besluitvorming (meerderheid beslist)​

Sleep de afbeeldingen naar het juiste artikelen van de Grondwet. 

Artikel 1

Artikel 6

Artikel 7

Artikel 23

Bronnen afbeeldingen: Amnesty International, NRC, Wikipedia & NOS

Nederland is een indirecte democratie. Wat betekent dat?

1. Mensen stemmen of ze voor of tegen zijn
2. Het volk heeft invloed op besluiten
3. Politici nemen namens ons besluiten
4. Het recht om te stemmen

Leerdoelen

1. Je kunt de Trias Politica (scheiding der machten) uitleggen (I) 

Trias Politica

Terugblik gisteren

Trias Politica

(scheiding der machten)

Wanneer is een land een dictatuur? 

Een dictatuur is een land waar de macht in handen is van één persoon, één partij of een kleine groep mensen. 

Kenmerken van een dictatuur:

• Eén persoon of partij heeft de macht
• Er is geen democratie of rechtsstaat > machtsovername is vaak met geweld (leger) tot stand gekomen
• De bevolking heeft geen (politieke)grondrechten > 
• Er is geen vrije pers
• De (geheime) politie (of het leger) speelt een grote rol. 
• De bevolking wordt onderdrukt. 

-

K

Ga aan de slag met de Eindexamensite