Zinsontleden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Zinsontleding

Nederlands

Keuzebord zinsontleding:

Kies de kleur van de onderdelen waarmee je wilt oefenen:

zinsdelen

Bestudeer de dia's met een paarse stip als je meer wilt oefenen met zinsdelen.

Bekijk het filmpje en maak de opdrachten in je werkboekje.

persoonsvorm

Bestudeer de dia's met een gele stip als je meer wilt oefenen met de persoonsvorm.

Bekijk het filmpje en maak de opdrachten in je werkboekje.

onderwerp

Bestudeer de dia's met een gele stip als je meer wilt oefenen met het onderwerp.

Bekijk het filmpje en maak de opdrachten in je werkboekje.

werkwoordelijk gezegde

Bestudeer de dia's met een oranje stip als je meer wilt oefenen met het werkwoordelijk gezegde.

Bekijk het filmpje en maak de opdrachten in je werkboekje.

lijdend voorwerp

Bestudeer de dia's met een groene stip als je meer wilt oefenen met het lijdend voorwerp.

Bekijk het filmpje en maak de opdrachten in je werkboekje.

meewerkend voorwerp en bepalingen

Bestudeer de dia's met een rode stip als je meer wilt oefenen met het meewerkend voorwerp en de bepalingen.

Bekijk het filmpje en maak de opdrachten in je werkboekje.

Leg in je eigen woorden uit wat een persoonsvorm is

Werkwoords-

vormen

• Persoonsvorm

• Voltooid deelwoord

• Infinitief

Wat is de persoonsvorm?
'Waarom wandelt Kees de avondvierdaagse?'

1. Waarom
2. Er is geen persoonsvorm.
3. wandelt

Wat is de persoonsvorm?
'Houd eens je mond.'

1. Houd
2. Er is geen persoonsvorm.
3. eens

Wat is de persoonsvorm?
'Waarom wandelt hij niet graag?'

1. Waarom
2. hij
3. wandelt
4. Er is geen persoonsvorm.

Wat is de persoonsvorm?
'In zijn broek heeft Tsjerk een scheur.'

1. zijn
2. Tsjerk
3. heeft
4. Er is geen persoonsvorm.

Hoe heet het belangrijkste werkwoord in een zin?

1. doewoord
2. persoonsvorm
3. onderwerp
4. lidwoord

Wat is de persoonsvorm?
'Kees is vandaag tot 14:05 naar school geweest.'

1. vandaag
2. school
3. is
4. geweest

Er zijn drie manieren om de persoonsvorm te vinden, welke is NIET juist?

1. Vraagzin van maken
2. Tijd veranderen
3. Voorste woord kiezen
4. Hoeveelheid veranderen

Wat is de persoonsvorm?
'Hebben jullie je huiswerk gemaakt voor vandaag?'

1. gemaakt
2. hebben
3. huiswerk
4. vandaag

Wat is een persoonsvorm altijd voor een woord?

1. Lidwoord
2. Zelfstandig naamwoord
3. Bijvoeglijk naamwoord
4. Werkwoord

Eerst de PV vinden en dan de zin in zinsdelen verdelen.

Een zinsdeel kan een woord, maar ook een groepje woorden zijn .

Ieder 'stukje' van de zin dat je voor de PV kunt plaatsen is een apart zinsdeel.

Hoeveel zinsdelen heeft deze zin? 'Achmed wil graag een zoen geven aan Amira.'

1. 3
2. 5
3. 4
4. 6

Hoeveel zinsdelen heeft deze zin?
' De fiets van mijn broer stond in de schuur van mijn ouders.'

1. 2
2. 4
3. 3
4. 5

Grammatica

Zinsdelen: werkwoordelijk gezegde 

Ne deze les weet je hoe je deze zinsdelen vindt.

Leg nu in je eigen woorden uit wat het werkwoordelijk gezegde is

Werkwoordelijk gezegde

• Alle werkwoorden uit de zin
• Dus: persoonsvorm + andere werkwoorden uit de zin

Grammatica

Zinsdelen:  onderwerp

Ne deze les weet je hoe je deze zinsdelen vindt.

Leg nu in je eigen woorden uit wat het onderwerp is

Onderwerp

Zinnen bestaan uit zinsdelen. 

Het onderwerp (ow) is ook een zinsdeel.

Onderwerp

1. Zoek de persoonsvorm
2. Vraag: wie of wat + persoonsvorm
3. Het antwoord op die vraag is het onderwerp

Grammatica

Zinsdelen: lijdend voorwerp

Na deze les kun je het lijdend voorwerp vinden

Even opfrissen

- Persoonsvorm (PV): tijdsproef / getalproef

- Werkwoordelijk gezegd (WWG): PV + alle werkwoorden in de zin

- Onderwerp (OND): vraag WIE of WAT + wwg

Leg nu in je eigen woorden uit wat het lijdend voorwerp is

Lijdend voorwerp

Wie/wat + onderwerp + gezegde?

even oefenen...

De jongens gooiden sneeuwballen op het schoolplein.

Maaike is door twee klasgenoten gepest via whats-app.

Razend gooide de leraar een krijtje door het lokaal.

Peter heeft gisteren zijn scooterrijbewijs gehaald.

Wat is het lijdend voorwerp?
'De jongens gooiden sneeuwballen op het schoolplein.'

1. De jongens
2. sneeuwballen
3. het schoolplein
4. Er is geen lijdend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp?
'Maaike is door twee klasgenoten gepest via Whats-app.'

1. twee klasgenoten
2. Maaike
3. gepest
4. Whats-app

Wat is het lijdend voorwerp?
'Razend gooide de leraar een krijtje door het lokaal.'

1. Razend
2. de leraar
3. een krijtje
4. het lokaal

Wat is het lijdend voorwerp?
'Peter heeft gisteren zijn scooterrijbewijs gehaald.'

1. Peter
2. gisteren
3. scooterrijbewijs
4. Er is geen lijdend voorwerp

Grammatica

Zinsdelen: meewerkend voorwerp

Na deze les kun je het meewerkend voorwerp vinden

Zinsdelen

• Persoonsvorm
• Werkwoordelijk gezegde
• Onderwerp
• Lijdend voorwerp
  
• Meewerkend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Aan wie of voor wie + gezegde + onderwerp en lijdend voorwerp

Hoe vind je het meewerkend voorwerp?

1. Zoek eerst de persoonsvorm, werkwoordelijk gezegde en het lijdend voorwerp. 

2. Stel de vraag: Aan/Voor wie + werkwoordelijk gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp?

Wat is het meewerkend voorwerp?
'De jongen schrijft een liefdesbrief aan zijn vriendin.'

1. De jongen
2. een liefdesbrief
3. aan zijn vriendin
4. Er is geen meewerkend voorwerp

Wat is het meewerkend voorwerp?
'Mijn oma appt mij het recept.'

1. Mijn oma
2. mij
3. het recept
4. Er is geen meewerkend voorwerp

Wat moet je weten en kunnen?

Zinsdelen

1. Het werkwoordelijk gezegde in een zin benoemen
   
2. Het onderwerp in een zin benoemen
3. Het lijdend voorwep kunnen vinden
4. Het meewerkend voorwerp
5. De bijwoordelijke bepalingen

Bijwoordelijke bepaling

Je moet eerst de andere stappen doorlopen.

Je mag pas als laatste de bijwoordelijke bepalingen gaan benoemen!

Wat heb je geleerd tijdens het onderdeel van jouw keuze?

Zinsontleden