§2.2: Onrust in de kerk (P.1)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Onrust in de kerk

De Opstand

Leerdoel

Hoe leidde kritiek op de rooms-katholieke kerk tot de Reformatie?

Schrijf ALTIJD het leerdoel in je schrift op!

Erasmus

2.2 Onrust in de Kerk

Erasmus (1466-1536) was een humanist: iemand die de klassieke literatuur en cultuur bestudeerde.🤔

- Hij vertaalde de Bijbel 

   (Grieks - Latijn). 

- Ontdekte veel fouten 

   in de oude versie.

-> Kritiek op de rooms-katholieke kerk.

Fragment uit de "Lof der Zotheid": 

"De zotheid echter, die de gezegende, de wereld in de ban houdt, is de achterste voorhoofdopeningen van de mensen, die zij niet meer kunnen zien door de aanvaarding van valse geloofsartikelen en niet-wettige gebruiken. Velen verhalen dat zij zich de inhoud van de heilige Schrift, die zij niet begrijpen, eenvoudigweg zonder enig oordeel aan iemand moeten voorhouden. Maar wie niet kan lezen, kan niet weten wat er in de Bijbel staat."

Welke kritiek heeft Erasmus op de Kerk?

Kritiek op de kerk

2.2 Onrust in de Kerk

• Pastoors lieten het werk doen door slecht betaalde vervangers.
  
  
• Veel priesters hadden een vrouw en kinderen (mocht NIET).

Mensen verloren vertrouwen in de rooms-katholieke kerk.  

Luther en zijn aankomst in Rome

2.2 Onrust in de Kerk

Maarten Luther (1483 - 1546) was een Duitse monnik. 

1. Wat proberen de handelaren aan 

     hem te verkopen?

2. Waarom is hij verbaasd over de 

    paus?

3. Wat moet hij eerst doen om de 

     trappen van de St. Pieterskerk 

     te mogen betreden.

Luthers kritiek

2.2 Onrust in de Kerk

• Was fel tegen het verkoop van aflaten. 
  
  
• Gelovigen zouden zelf de Bijbel moeten kunnen lezen.

Luther wilde de kerk veranderen, hervormen.

Wat? Opdracht 12 t/m 18.

Hoe? Individueel of in tweetallen.

Duur? 5 minuten daarna bespreken.

Eerder klaar? Lees paragraaf 2.2.

Huiswerk van §2.2! 

95 stellingen

2.2 Onrust in de Kerk

1517: Luther had 95 punten van kritiek. Dit is het begin van de Hervorming of Reformatie.

1521: Paus wees kritiek van de hand en deed Luther in de ban:
- Hij mocht niet meer in de kerk komen
- Hij werd uit de christelijke gemeenschap gezet.

Keizer Karel V: 

- steunde de paus. 

- eiste dat Luther zijn kritiek zou terugnemen.

Luther weigerde.

Vogelvrij

2.2 Onrust in de Kerk

• Karel V verklaarde Luther vogelvrij
• Luther werd bescherm door enkele Duitse vorsten, waardoor hij door kon met zijn hervorming.
• Hij vertaalde de bijbel naar het Duits
• Hij gaat boeken en pamfletten schrijven
  Gevolg: aanhang groeit. 
  

Vrede van Augsburg

2.2 Onrust in de Kerk

• 1546: oorlog in het Duitse Rijk tussen katholieke (olv de keizer) en de Lutherse vorsten. 
• Lukt de keizer niet de religieuze eenheid te herstellen
  
  
• 1555: Vrede van Augsburg
  Voortaan mocht elke vorst zijn het geloof van zijn onderdanen bepalen. 

Gevolg: er was een nieuwe kerk ontstaan: de protestante kerk.

Na Luther kwamen er meer hervormers. Zo ontstonden er verschillende soorten protestantse kerken. 

Calvijn

2.2 Onrust in de Kerk

Johannes Calvijn (1509 - 1564; Frankrijk) 

• Stichtte in 1559 in Genève een school voor predikanten
• Volgens Calvijn stond vóór iemands geboorte al vast of hij naar de hemel of de hel zou gaan (predestinatieleer)
• Strikte tucht: dansen, kaartspelen, bezoek kroeg. Was allemaal verboden. Je kon gestraft worden.

Calvijn

2.2 Onrust in de Kerk

Johannes Calvijn (1509 - 1564; Frankrijk) 

• Stichtte in 1559 in Genève een school voor predikanten
• Volgens Calvijn stond vóór iemands geboorte al vast of hij naar de hemel of de hel zou gaan (predestinatieleer)
• Strikte tucht: dansen, kaartspelen, bezoek kroeg. Was allemaal verboden. Je kon gestraft worden.

Verschil Calvijn en Luther:

• Volgens Calvijn mocht je in opstand komen als de heerser niet het juiste geloof had. 
• Volgens Luther was de vorst aangesteld door God. Je moest hem dus wel gehoorzamen. 

1517

1555

95 stellingen van Luther

Vrede van Augsburg

2.2 Onrust in de kerk

Belangrijke jaartallen

Belangrijke personen

Begrippen

Humanist

Hervorming/

Reformatie

Geleerde die de klassieke cultuur en literatuur bestudeerde

Poging om iets te doen aan de problemen binnen de katholieke kerk, die leidde tot de stichting van de protestantse kerk

Erasmus
Eén van de eerste mensen die kritiek had op de katholieke kerk

Luther
Hervormer

Je hebt een vorst te gehoorzamen

Calvijn
Hervormer

Je mag in opstand komen als je heerser niet het juiste geloof heeft.

AFSLUITING

Voor de volgende les heb je af:

§2.2, opdracht 13 t/m 29

Vragen?

• Mailen
• Maandag t/m donderdag lokaal c11