2.1 (d1)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

VMBO KGT 4

2.1 De tijd van burgers en stoommachines

Lesdoelen:

Aan het einde van deze paragraaf kan je:

- uitleggen dat er in de jaren 30 een grote economische crisis was.

- uitleggen hoe arme Nederlanders leefden en werkten in de 19e eeuw.

Intro H2 Sociale zekerheid in Nederland

In de jaren 30 was er een grote economische crisis. Deze was begonnen in de Verenigde Staten en waaide over naar Europa. 

De Nederlandse economie stortten in. Veel bedrijven gingen failliet en veel mensen raakte hun baan kwijt.

Vanuit de overheid werd de steun opgezet. 

In ruil voor een stempel per dag kregen ze een kleine uitkering.

Zet de zinnen in de juiste volgorde.

1

2

3

4

5

Mensen raken hun banen kwijt en verdienen geen geld.

De Amerikanen kopen geen Nederlandse producten meer, hierdoor gaan sommige Nederlandse bedrijven ook failliet.

Men krijgt een kleine uitkering, maar probeert zwart wat bij te verdienen.

In 1929 ontstaat er een crisis in Amerika.

Men moet elke dag op verschillende tijden gaan stempelen.

Intro H2 Sociale zekerheid in Nederland

Aan de slag!

Maak opdr. 1 t/m 3 blz. 48

2.1 De tijd van burgers en stoommachines

1800-1900

Armoede in Nederland

In de 19e eeuw (1800-1900) was de wereld sterk veranderd. De meeste mensen woonden en werkten in de stad (fabrieken).

Voor 19e eeuw	Vanaf 19e eeuw
Grond het belangrijkste bezit.	Kapitaal het belangrijkste bezit. (investeren)
Meeste mensen wonen en werken op het platteland.	Meeste mensen wonen en werken in de stad.
Boeren delen eigen tijden in. Hele gezin hielp mee.	Arbeiders maakten lange werkdagen. Ook kinderen moeten volledig meewerken.

2.1 De tijd van burgers en stoommachines

1800-1900

Armoede in Nederland

Arbeiders stierven jong:

Men woonden in nauwe, vochtige huisjes. Er was een gebrek aan schoon drinkwater. Er was geen toilet, riolering of vuilnisophaaldienst.  (1) Hierdoor was de hygiëne slecht.

(2) Door eentonig eten had men weinig weerstand en verspreidde ziektes zich snel. (3) Een derde reden voor het hoge sterftecijfer was het zware werk van de arbeiders.

Ze maakte lange dagen, er was veel kans op ongelukken en er waren geen veiligheidsregels.

2.1 De tijd van burgers en stoommachines

1800-1900

Armoede in Nederland

Bekijk de video tot minuut 4 over de kinderarbeid en vanaf 10:27 over o.a. de arbeiderswoning tot minuut 17.

Open de puzzel met het plusje. Upload hier een screenshot (Shift- windowsvlaggetje - s) van de gemaakte puzzel.

https://www.bookwidgets.com/play/gKb6MmTD-iQAFDe8hIgAAA/WDNGQWW/kruiswoordraads?teacher_id=5824481654734848

2.1 De tijd van burgers en stoommachines

1800-1900

Armoede in Nederland

In deze tijd waren er nog geen wetten die de arbeider beschermde. Omdat er veel werkzoekenden waren in de stad, hadden de fabriekseigenaren veel macht.

Kinderen moesten meewerken omdat het gezin anders te weinig verdiende. 

Bekijk de volgende video als je meer wilt weten over het werk van de arbeiders.

2.1 De tijd van burgers en stoommachines 1800-1900

Armenzorg

In de 19e eeuw was er nog geen recht op sociale zekerheid (de overheid zorgt voor de basisbehoefte van de burgers).

Wanneer je arbeidsongeschikt, gehandicapt of werkloos was, was afhankelijk van liefdadigheid.

Armenzorg was in elke stad of dorp anders geregeld.

1. kerk

2. vakbonden vanaf 1866

3. particuliere verenigingen

4. armenzorg stad of dorpsbestuur voor mensen die hier geen hulp van kregen.

Intro H2 Sociale zekerheid in Nederland

Aan de slag!

Lees blz. 50 en armenzorg blz. 51.

Maak opdr. 1 t/m 4 blz. 53