Bijles 2 - herhaling vaste tekststructuren

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Herhaling vaste tekststructuren

Hoofdstuk 1 en 2

Vaste structuur

Alle teksten bestaan uit een:

-inleiding

- middenstuk (kern)

-slot

Daarnaast hebben ze ook een tekststructuur - dit is hoe de alinea's samenhangen met elkaar

Vaste tekststructuren, waarom?

• Om teksten goed en snel samen te kunnen vatten.
  
• Om zelf duidelijke teksten te schrijven.
  

Wat is een tekststructuur?

1. Is een tweedeling: inleiding en midden
2. Is een manier om het middenstuk in te delen.
3. Is een driedeling: inleiding-midden-slot
4. Vaste indeling van samenhang tussen inleiding-midden-slot

Hoe heet de volgende tekststructuur?

Inleiding: onderwerp

Middenstuk: diverse onderdelen van het onderwerp

Slot: samenvatting

1. ASPECTENSTRUCTUUR
2. ONDERWERP STRUCTUUR
3. VOOR- EN NADELEN STRUCTUUR
4. VRAAG- EN ANTWOORD STRUCTUUR

Welke tekststructuur eindigt met de beste oplossing?

1. Vraag-antwoordstructuur
2. Probleem-oplossingsstructuur
3. Argumentatiestructuur
4. Verklaringsstructuur

Welke vaste tekststructuur is zeker niet geschikt voor een uiteenzetting?(informatieve tekst)

1. Een aspectenstructuur
2. Een vraag-antwoord-structuur
3. Een argumentatie-structuur
4. Een verklaringstructuur

Tekststructuur van een betoog:

1. voor- en nadelen
2. standpunt-argument
3. beschrijving
4. verklaring

Een tekst kan altijd maar één tekststructuur hebben.

1. waar
2. niet waar

Welke tekststructuur past niet bij het betoog?

1. probleem-oplossingsstructuur
2. argumentatiestructuur
3. verklaringsstructuur
4. aspectenstructuur

Hoeveel vaste tekststructuren zijn er?

1. 7
2. 5
3. 9
4. 8

Verder met de PPT

Nogmaals

1. argumentatiestructuur

De argumentatiestructuur beantwoordt een vraagstuk in de tekst

Voorbeeld: betoog, debat

Voor

inleiding	standpunt
middenstuk	argumenten voor en tegen + weerlegging
slot	herhaling stelling

2. aspectenstructuur

De aspectenstructuur geeft verschillende kenmerken van het onderwerp 

Voorbeeld: recensie

Voor

inleiding	onderwerp
middenstuk	diverse aspecten van het onderwerp
slot	samenvatting

3. verklaringsstructuur

De verklaringsstructuur verklaart een bepaald verschijnsel

Voorbeeld: Kaalheid bij mannen

Voor

inleiding	bepaald verschijnsel
middenstuk	kenmerken/voorbeelden
slot	samenvatting

4. voor- en nadelenstructuur

De voor- en nadelenstructuur geeft verschillende kanten van een onderwerp 

Voorbeeld: Wel of geen kortere zomervakantie?

Voor

inleiding	onderwerp, vraag of stelling
middenstuk	voor- en nadelen
slot	afweging en conclusie

5. probleem/oplossingstructuur

De probleem/oplossingstructuur biedt een oplossing voor een probleem

Voorbeeld: Stikstof verminderen in Nederland

Voor

inleiding	probleem
middenstuk	gevolgen/oorzaken/oplossingen
slot	de beste oplossing

6. verleden/heden/toekomststructuur

De verleden/heden/toekomststructuur geeft een vergelijking tussen vroeger en nu 

Voorbeeld: Geschiedenis van Nederland 1921-2021

Voor

inleiding	onderwerp
middenstuk	situatie vroeger - situatie nu
slot	conclusie of situatie in de toekomst

7. vraag/antwoordstructuur

De vraag/antwoordstructuur beantwoordt een vraagstuk in de tekst

Voorbeeld: Hoe verzorg je een hond?

Voor

inleiding	vraag
middenstuk	antwoorden
slot	samenvatting

De alinea

• Een tekst is verdeeld in alinea's.
• De zin die het belangrijkste van een alinea weergeeft, noem je de kernzin.
• De kernzin is vaak de eerste, tweede of de laatste zin van een alinea!

 Tekstverbanden

• Zinnen in een tekst staan met elkaar in verband. Zinnen die bij elkaar horen vormen samen een alinea. 
• In een goede tekst hangen woorden, zinnen en alinea's met elkaar samen, dit noem je tekstverband. 
• Enkele voorbeelden: chronologisch, concluderend , opsommend, tegenstellend, oorzakelijk. 
• Tekstverbanden kun je herkennen aan signaalwoorden-> zie NN  blz 258-259

Welke tekstverbanden ??

chronologisch

opsommend

toelichtend

tegenstellend

redengevend

oorzakelijk

concluderend

doel-middel

samenvattend

vergelijkend

Signaalwoorden

opsommend: en, ook, bovendien / chronologisch: eerst, daarna, voordat

tegenstellend: maar, hoewel, toch

redengevend: omdat, want / oorzakelijk: door, doordat, zodoende

voorwaardelijk: als..., dan..., mits, tenzij

doel - middel: opdat, om te, daarmee, door middel van

vergelijkend: zoals, zo, evenals, in vergelijking met, soortgelijk(e)

toelichtend: bijvoorbeeld, zo, zoals, ter illustratie

samenvattend: kortom, samengevat, met andere woorden,

concluderend: dus, concluderend, kortom, daarom, al met al

Chronologisch verband

Toelichtend verband

Opsommend verband

Tegenstellend verband

Concluderend verband

Redengevend verband

Oorzakelijk verband

Vergelijkend verband

dankzij

evenals

kortom

want

vroeger

om te beginnen

hoewel

bijvoorbeeld

maar

ten eerste

(net) als

dus

daarom