02/10

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Vandaag

PW hoofdstuk 1

Terugblik vorige week 

2.3 Weefsels

2.4 Cellen

2.1 Organen van dieren

- Je kunt organen benoemen in de torso en een dwarsdoorsnede van de mens

- Je kunt organen benoemen in orgaanstelsels van mensen en dieren

Orgaan: een deel van een organisme dat een bepaalde taak uitvoert

Bijv. de huid, het hart, etc.

Orgaanstelsels

Een groep samenwerkende organen noem je een orgaanstelsel

Bijvoorbeeld:  

Organen van planten

- Je kunt de bouw en functie van wortels, stengels en bladeren beschrijven

- Je kunt orgaanstelsels van planten noemen met hun functie 

Wortelstels

Drie functies:
- Water en mineralen opnemen uit de bodem

- De plant stevig vastzetten in de bodem

- Reservestoffen opslaan

Stengels

Twee functies:

- Transport (=vervoer) van stoffen

- Stevigheid geven aan de plant

Bomen en struiken hebben heel stevige 

stengels: stam en takken

Houtachtige en kruidachtige planten

Bladeren

Functie: maken van 

voedsel voor de plant

dmv fotosynthese

Vatenstelsel

Functie: transport

- Water en mineralen gaan van de stengel 

naar de andere delen van de plant

- Glucose gaat van de bladeren naar de 

andere delen van de plant

2.3 Weefsels

Leerdoelen:

• Je weet dat een organisme uit cellen bestaat
• Je kunt weefsels van planten en mensen noemen met hun functie

Het lichaam van de mens bestaat uit zo'n 30 biljoen cellen

Dat zijn 30.000.000.000.000 cellen

Dat is 3750 keer zoveel als er mensen op de aarde zijn

Onder een microscoop lijken cellen plat, maar dat zijn ze niet; ze kunnen allerlei vormen hebben zoals een kubus

Weefsels van mensen

Een groep cellen met dezelfde vorm en functie noem je een weefsel

Botten bestaan bijvoorbeeld uit botweefsel

Organen bestaan vaak uit meerdere soorten weefsels; je hart bestaat onder andere uit spier- en zenuwweefsel

Tussencelstof

In weefsels zit tussen de cellen tussencelstof:

- Soms is het een vloeistof: bijvoorbeeld hersenvloeistof tussen de hersencellen

- Soms is het een harde stof die gemaakt wordt door de cellen van het weefsel: kalkachtige stof tussen botcellen 

Botcellen

- Uitsteeksels verbinden
de botcellen

Weefsels van planten

Opperhuid

Huidmondjes:
- zuurstof en koolstofdioxide

- verdampen water

Jaarringen

- De laag cellen vlak onder de schors heet het cambium 

- Nieuw hout wordt gevormd
richting het midden van de stam

- Lente: boom groeit hard -->
nieuwe cellen zijn groot en licht van
kleur

- Zomer: boom groeit minder hard --> 
nieuwe cellen zijn klein en donker van
kleur

2.3 Cellen

Leerdoelen:

• Je kunt de delen van dierlijke cellen benoemen met hun kenmerken en functies
• Je kunt de delen van
  plantaardige cellen
  benoemen met hun
  kenmerken en functies

Dierlijke cel

• Cytoplasma = een dikke vloeistof. Bestaat uit water met opgeloste en zwevende deeltjes
• Celmembraan = een dun vlies. Scheidt de binnenkant van de cel en de omgeving. Bestaat vooral uit vetten en eiwitten
• Celkern = het regelcentrum van de cel. Stuurt de cel aan. Bevat kernplasma en is omgeven met het kernmembraan

Plantaardige cel

• Plantaardige cellen hebben alle onderdelen van dierlijke cellen, maar ook onderdelen die specifiek bij plantencellen voorkomen
• Celwand: zorgt voor stevigheid. Is eigenlijk geen onderdeel van de cel, maar tussencelstof 
• Vacuole: blaasje gevuld met vocht. Functie: opslag van stoffen en stevigheid geven aan de cel
• Plastiden: korrels met een speciale functie

Plastiden

Verschillende soorten, zoals:

• Bladgroenkorrels: komen voor in de groene delen van de plant. In deze korrels vindt de fotosynthese plaats
• Kleurstofkorrels: vind je in bloemen of vruchten met een gele, oranje of rode kleur. Deze korrels geven de vrucht de kleur
• Zetmeelkorrels: bijvoorbeeld in aardappelcellen. Functie: opslag van zetmeel
• Plastiden kunnen van het ene type in een ander type veranderen 

Zetmeelkorrels zijn kleurloos! In het plaatje is kleurstof toegevoegd om ze beter te zien

Delen van een cel die een eigen functie hebben noem je een celorganel

Dus alle daarnet genoemde onderdelen zijn celorganellen!

Huiswerk

2.3 Weefsels: maken 1, 3, 4, 6, 7 (blz. 106-108)

2.4 Cellen:
Lezen blz 110 t/m 112
maken 1 t/m 4, 6 t/m 8 (blz. 112-114)