Theater in de Middeleeuwen

• Kunst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Theater in de Middeleeuwen

Begrippen kunst-analyse

VOORSTELLING

INHOUD

THEATER VORMGEVING EN THEATER SPEL

Voorstelling:

Wat is er te zien en/of te horen? Wat voor soort drama/theater wordt er uitgevoerd? Bijvoorbeeld:

teksttoneel, fysiek theater, cabaret, poppenspel of locatietheater, musical.

Spelgegevens

De vijf W's

De vijf W's: Wie, Wat...

1. Waar
2. Wanneer
3. Worstenbroodje
4. Waarom

Spelgegevens:

- 5 W's

Bekijk het filmpje over Mariken van Nieumeghen

Noteer de informatie bij de 5 W's in de volgende slide

Wie: Marieke (Emmeken), oom, tante, duivel (Moenen),paus
Waar: (buiten en in) Nijmegen
Wanneer: een periode van 6 jaar
Maar WAT, WAAROM:

VORMGEVING:

Theater VORMGEVING

Theater SPEL

VORMGEVING:

Theater SPEL

Lichaam

Stem

Speelstijl

Mise-en-scene

VORMGEVING:

Theater VORMGEVING

locatie decor

kostumering, grime, kap

attributen rekwisieten

muziek, geluid, audiovisueel

aspect:Lichaam

mimiek (gezichtsuitdrukking)

gebaren en bewegingen 

lichaamshouding 

handeling (roken, neuspeuteren, op het horloge kijken)

aspect:mise-en-scène

Betekent  oa "Plaatsing op toneel"

Dus: waar staan de acteurs ten op zichte van elkaar en het decor/attributen.

Mise-en-scene

het gebruik van de ruimte door de acteurs zoals:

1. de plaatsing van personages in de ruimte (onderlinge afstanden, hoogteverschillen)

2. het bewegen van de personages ten opzichte van elkaar en in de ruimte (de looplijnen)

3. de blikrichting/focus van de personages

4. het op- en afgaan van de personages

Wat is de betekenis van de mise-en-scène in de volgende foto's? 

Opdracht

Maak in groepjes van 5 personen twee tableau vivants ("levend schilderij/still") waarbij je een gebeurtenis uit Marieken van Nieumeghen uitbeeldt. 

 tableau 1 beeldt het begin van de actie uit en  tableau 2 het einde. De "wie-wat-waar" blijven hetzelfde

Laat duidelijk een verandering zien  spelaspecten: mise-en-scene en lichaam

Duivel Moenen neemt Mariken mee de lucht in

Mise-en-scene

het gebruik van de ruimte door de acteurs zoals:

1. de plaatsing van personages in de ruimte (onderlinge afstanden, hoogteverschillen)

2. het bewegen van de personages ten opzichte van elkaar en in de ruimte (de looplijnen)

3. de blikrichting/focus van de personages

4. het op- en afgaan van de personages

aspect:Lichaam

mimiek (gezichtsuitdrukking)

gebaren en bewegingen 

lichaamshouding 

handeling (roken, neuspeuteren, op het horloge kijken)

Theatervormgeving

Theater spel

Decor

Kostuum

Grimering

Muziek

Belichting

Lichaam

Stem

Mise-en-scene

Locatie

speelstijl

Vormgevingsaspect
LICHAAM

vormgevingsaspect
MISE-EN-SCENE

Decor

Attributen

kostuums

kap en grime

licht

audiovisueel (beeld)

audiovisueel (beeld, geluid)

Enscenering:

De combinatie van de theatrale vormgevingsmiddelen met de positie en beweging van de spelers noemen

we de enscenering.  

Toneelbeeld

 Een 'still' uit de voorstelling noemen we het toneelbeeld. Alles wat je ziet op een

bepaald moment van het stuk hoort bij het toneelbeeld: het decor, de kostuums, de rekwisieten, de

belichting, de positie van de acteurs, de grime en hairstyling etc

THEATER

Spelgegevens

Theater

VORMGEVINGSASPECTEN

Theater SPELASPECTEN

- 5 W's

- decor, locatie

- attributen, rekwisieten

-kostumering

- kap en grime

- licht
- muziek
- audiovisueel

Lichaam

Stem

Speelstijl

Mise-en-Scene

Voorstelling

wat te zien/te horen, wat voor soort

MARIKEN

Een familiefilm, gebaseerd op een bekend Nederlands verhaal uit de Middeleeuwen. Mariken vertelt het meeslepende en poëtische verhaal van het pittige jonge meisje genaamd Mariken. De wees Mariken woont in een afgelegen bos met een excentrieke oude kluizenaar. Op een dag besluit ze haar omgeving te verlaten en vertrekt ze naar de stad om een  nieuwe geit te kopen. Op haar avontuurlijke reis naar de 'echte' wereld ontdekt ze de goede en slechte kanten van mensen.

https://www.imdb.com/title/tt0239593/plotsummary/?ref_=tt_ov_pl

ABC: de examentip voor kunst!

Aspect: Herhaal het aspect uit de vraag (bijv LICHAAM)

Beschrijving: Beschrijf wat je ziet in de bron en noem hierbij de juiste begrippen/kenmerken. (bijv mimiek, de acteur fronst zijn wenkbrauwen)

Conclusie: Sluit af met de conclusie>hierdoor...., en dus....., en daarom....., het effect hiervan........(de acteur komt boos over op de kijker)

In het fragment wordt gesuggereerd dat de kluizenaar gevoelens heeft voor een vrouw. Leg uit hoe gesuggereerd wordt dat de kluizenaar gevoelens heeft voor de vrouw aan de hand van de MISE-EN-SCENE.

In het fragment zien we de een opvoering van het Mirakelspel Marieke van Nieumeghen. De opvoering vindt plaats in de open lucht voor publiek op een plein. Dit heeft effect op het SPEL van de acteurs, namelijk op gebied van STEM en LICHAAM. Geef aan wat dit effect is op STEM en LICHAAM en waarom de acteurs op deze manier hun rol moeten spelen.

In het fragment is sprake van een raamvertelling: een verhaal binnen een verhaal. We zien de afwisseling tussen een toneelopvoering en de verhaallijn waarbij de kluizenaar op zoek is naar Mariken. Leg uit hoe de afwisseling tussen de opvoering van het toneelstuk en de daadwerkelijke verhaallijn duidelijk wordt aan de hand van het verschil in SPEELSTIJL van de acteurs.

Geef aan hoe in het fragment gebruik is gemaakt aspecten van de theatervormgeving