3H 1.2 Lezen (uiteenzetting, alinea's, functies inleiding/slot)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Leesvaardigheid:
wat weet je nog?

Sleep de tekstsoorten naar het juiste tekstdoel.

Amuseren

Informeren

overtuigen

Activeren

Reclamefolder

Stripverhaal

oproep lid te worden

Handleiding

nieuwsbericht

Recept

klachtenbrief

poster

roman

ingezonden brief

Verslag

essay

Tekstsoort:                Tekstvorm:

Informatieve tekst     Uiteenzetting

In een tekst wordt uitgelegd hoe een nieuwe koning(in) van Engeland benoemd wordt. 

- De schrijver geeft zijn mening niet! Wel kunnen standpunten van anderen weergegeven worden.

Lezen H1 - uiteenzetting

Vaste structuren die een uiteenzetting kan hebben:

• verklaring van een verschijnsel
• antwoord op een feitelijke vraag
• oorzaken en gevolgen van een probleem
• uitleg geven over de inhoud en de resultaten onderzoek
• ontwikkeling of verandering van een verschijnsel

Vaste structuur:

verklaring van een verschijnsel

Welk verschijnsel wordt behandeld?

Welke verklaring(en) geeft de schrijver voor het verschijnsel?

het broeikaseffect

zwaartekracht

betalingsachterstand

arbeidsmigratie

Vaste structuur:

antwoord op een feitelijke vraag

Wat is de vraag die moet worden beantwoord?

Wat is het antwoord van de schrijver op de vraag?

Kun je niezen als je slaapt?

Hoeveel toeristen bezoeken Nederland?

Steekt een struisvogel bij gevaar echt zijn kop in het zand?

Hoe diep kan een walvis duiken?

Vaste structuur:

oorzaken en gevolgen van een probleem

Wat is het probleem dat wordt behandeld?

Wat zijn de oorzaken en wat zijn de gevolgen?

vluchtelingenprobleem

drugsgebruik bij jongeren

discrimininatie op de arbeidsmarkt

pesten

Vaste structuur:

uitleg geven over de inhoud en resultaten van een onderzoek

Wat is het onderwerp van het onderzoek?

Hoe is het onderzoek uitgevoerd?

Wat zijn de resultaten?

koopverslaving

gezond leven

griepvirussen

Vaste structuur:

ontwikkeling of verandering van een verschijnsel

vroeger/nu/(toekomst)

Welk verschijnsel wordt behandeld?

Hoe was het vroeger?

Hoe is het nu?

(Wat brengt de toekomst?)

geld                     onderwijs

vervoer               telefoons

Opbouw alinea's

Een alinea bestaat (meestal) uit een kernzin en een uitwerking of toelichting.

De kernzin is de zin waar de hele alinea over gaat. Hierin staan géén voorbeelden of extra uitleg.

Je vindt de kernzin op de 1e, 2e of laatste plaats.

Welke functies kan een inleiding hebben?

Functies van een inleiding

• aandacht trekken

• het onderwerp noemen of beschrijven;

• de aanleiding noemen

• de centrale vraag stellen

• de mening van de schrijver geven

• een samenvatting van de inhoud geven

• een persoon of personen introduceren

Functies van een slot

• een conclusie trekken

• een samenvatting van de inhoud geven

• een advies geven

• een waarschuwing geven

• een toekomstverwachting uitspreken

Bij welke tekstvorm verwacht je de mening van de schrijver in de inleiding?

1. nieuwsbericht
2. recept
3. recensie
4. advertentie

Bij welke tekstvorm verwacht je een toekomstverwachting in het slot?

1. handleiding
2. beoordeling
3. uiteenzetting
4. folder