Uitscheiding en het immuunsysteem

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Uitscheiding en het Immuunsysteem

BS 4 en BS 5

Leerdoelen

- Je kunt de delen van de nieren en urinewegen noemen met hun kenmerken en hun functies.

- Je kunt beschrijven hoe antistoffen bescherming bieden tegen infecties.

- Je kunt beschrijven op welke manier immuniteit kan ontstaan.

- Je kunt omschrijven wat er aan de hand is bij een allergie.

Nieren

Taak van de nieren:

• Afvalstoffen verwijderen uit het bloed (uitscheiding)
• Constant houden van de osmotische waarde van het bloed en interne milieu (homeostase)
• Produceren van hormonen - EPO

Afval in het lichaam

In het bloed zit veel afval:

• Koolstofdioxide (CO₂)
• Overtollige voedingsstoffen
• Overtollige zouten
• Overtollig water
• Schadelijke stoffen
• Dode ziekteverwekkers 

Uitscheiding

Verwijderen van afvalstoffen
uit het bloed

De nieren

Nierschors + niermerg verwijderen afvalstoffen

Nierbekken verzamelt urine

Urine = overtollig water, overtollige zouten en andere afvalstoffen

Via urineleiders naar urineblaas

Blaas wordt zo nu en dan geleegd via de urinebuis

Urine

Bestaat uit: 

- Afvalstoffen

- Water

- Zouten

- Schadelijke stoffen

3.5 Het immuunsysteem

Vraag van vandaag:

Hoe werkt het corona vaccin?

pfizer + moderna = mRNA vaccin 

janssen + AstraZeneca = normaal vaccin

Lichaamsvreemd

• Stoffen die niet in het lichaam thuishoren
• Lichaam heeft barrières om ziekteverwekkers (bacteriën en virussen) buiten het lichaam te houden
• 1. Huid
• 2. Slijmvliezen ( neus en keel, met trilhaartjes)
• 3. Maagzuur

Infectie

• Ziekteverwekker toch door de huid heen? --> infectie
• Afweersysteem/ immuunsysteem wordt actief.
• Witte bloedcellen moet ziekteverwekkers opsporen en dood maken

• Virussen zijn geen levende wezens. Ze bestaan uit DNA met een schil van eiwit.
  
• Afweersysteem/ immuunsysteem herkent virus aan antigeen op de buitenkant van een cel of virus

• Lichaamsvreemde antigenen activeren het afweersysteem

Antigeen is voor elk type bacterie of virus anders.

Antigenen

• Infectie: binnendringen van ziekteverwekkers (bacteriën, virussen, schimmels)
  
• Lichaamsvreemde stoffen: antigenen
  
• Immuunsysteem gaat aan de slag
  
• Witte bloedcellen maken ziekteverwekkers onschadelijk door insluiten 
  

Antistoffen

• Antistoffen: stoffen die gemaakt worden door witte bloedcellen
  
• Antistoffen zitten opgelost in het bloed
  
• Antistoffen reageren op de antigenen
  
• Antistoffen werken specifiek: ze werken maar op één antigeen
  
• Ziekteverwekkers worden in-actief gemaakt

Immuniteit: Heel snel heel veel antistoffen aanmaken waardoor je niet ziekt wordt = immuun

Natuurlijke immuniteit

Je bent eerder geïnfecteerd door een ziekteverwekker en  je witte bloedcellen hebben daardoor onthouden welke antistof ze moeten maken om deze indringer te verslaan. 

Bij een nieuwe infectie wordt je niet meer ziek omdat er direct antistoffen gemaakt kunnen worden.

Kunstmatige immuniteit

- Met een vaccin worden onschadelijk gemaakte antigenen in het bloed ingebracht

- Het lichaam gaat antistoffen maken.

- Als je in aanraking komt met de echte ziekteverwekkers kunnen de witte bloedcellen gelijk nieuwe antistoffen maken

Vaccineren

Rijksvaccinatieprogramma: Om kinderen te vaccineren tegen ziektes waar je vroeger dood aan kon gaan.

Vaccinatiegraad: Mazelen 95% =  95% moet gevaccineerd zijn om te zorgen dat de ziekte zich niet kan verspreiden onder de mensen.

Allergische reactie

• Allergie= overgevoelig voor een bepaalde stof.
  
• Bijvoorbeeld hooikoorts

• Afweersysteem/ Immuunsysteem reageert erop: Rode plekken, uitslag, jeuk, branderig gevoel en ontstekingen.

Anafylactische reactie

•  Heftige allergische reactie. Opzwellen van slijmvliezen en lippen, benauwd.
• Bloedvaten verwijden en de bloeddruk daalt.
• Heel gevaarlijk en evt. dodelijk. Daarom hebben deze mensen vaak een EpiPen bij zich.
• Injectienaald met adrenaline. Om de bloeddruk weer te laten stijgen. 

Leerdoelen

- Je kunt de delen van de nieren en urinewegen noemen met hun kenmerken en hun functies.

- Je kunt beschrijven hoe antistoffen bescherming bieden tegen infecties.

- Je kunt beschrijven op welke manier immuniteit kan ontstaan.

- Je kunt omschrijven wat er aan de hand is bij een allergie.

Aan de slag

BS4 opdracht 1 t/m 8 + Begrippenlijst