Tijdvak 7: Les 2 de verlichting

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 8

De Verlichting

(deze les sluit aan bij TvG 6.3)

De Verlichting

vanaf ±1700

• Een periode waarin mensen hun kennis (willen) vergroten, door steeds meer uit te gaan van het verstand (rede, ratio)
• Ze hadden de hulp van God niet meer nodig

• Hierdoor krijgen mensen ook meer kritiek op de koning, de Kerk en de adel.
  

Leerdoelen

• Je kent het verschil tussen empirisme en rationalisme
• Je kunt uitleggen dat de Verlichting een gevolg is van de Wetenschappelijk Revolutie
• Je kunt belangrijke thema's van verlichtingsdenken noemen, en daar voorbeelden bij geven

Terugblik

- Renaissance: er kwam weer interesse naar onderzoek en wetenschap uit de oudheid

- Wetenschappelijke Revolutie: mensen begonnen onderzoek uit te breiden, en deden steeds meer ontdekkingen.

Kennis

Wetenschappelijke Revolutie:

• Empirisme: kennis door waarneming
• Rationalisme: kennis door het gebruik van de rede (het verstand)

Wat is rationeel denken?

1. Alles uitproberen wat je bedenkt
2. Je ideeën te bepalen door aan een rad te draaien
3. Met je verstand alles proberen te verklaren
4. Denken door te luisteren naar de kerk

Je gaat zo een filmpje bekijken over wat de Verlichting is. De volgende denkers komen aanbod:

• Montesqieu
  
• Rousseau
  
• Loche
  
• Smith
  
• Diderot
  
• Spinoza
  
• Voltaire 
  

Schrijf de namen over  op een kladblaadje. 

Als je het filmpje kijkt maak je aantekeningen. 

Waar staat welke denker voor? 

Deze informatie heb je nodig voor sheet 9.  

'God heeft de wereld gemaakt, maar heeft er geen invloed op.'

'Het volk geeft macht aan de koning, maar mag deze bij slecht bestuur afzetten.'

'Scheiding van de machten om machtsmisbruik te voorkomen.'

'Volksvertegenwoordiging zorgt dat de wil van het volk wordt uitgevoerd.'

 Welke verlichter had welk idee?

Voltaire

John Locke

Montesquieu

Hoe ontstond een veranderings-idee?

• De wetenschappelijke revolutie 1650-1800 (H3!)

• Als gevolg van de wetenschappelijke revolutie
• Zelf nadenken, niet alles zomaar geloven (ratio gebruiken)

De Verlichting

De ideeën van de Verlichting

1. Mensen horen vrij te zijn en mensenrechten te hebben.
2. Meer macht voor het volk (meer democratie en een grondwet)
3. Scheiding van kerk, staat en rechtspraak
4. Het verstand is belangrijk en moet goed gebruikt worden door iedereen.

Verlicht denker of niet?

Bekijk onderstaande zinnen en bedenk of ze wel of niet van een Verlichte denker zouden zijn.

Waarom wel / niet?

'Emotie is het allerbelangrijkste in het menselijk bestaan'

'De koning zou zijn macht moeten delen met een parlement'

'Je moet wel nadenken over jouw geloof, maar de Kerk heeft altijd gelijk.'

'Niet iedereen is gelijk.'

1

2

3

4

Verlichte denkers (deisme)

• Immanuel Kant
• Voltaire
• John Locke
• Rousseau
• Charles Montesquieu
• Adam Smith
• Eise Eisinga
• Denis Diderot & Jean le Rond d'Alembert.

De Verlichters en het geloof

Verlichters

• God heeft de aarde gemaakt, maar grijpt niet in.
• Er is niet 1 waar geloof

Gevolg

• Voor godsdienstvrijheid
• Tegen een grote invloed van de kerk

Voltaire. (Fr.1694-1778)

De Verlichters en gelijkheid

Verlichters

• Mensen zijn gelijk en vrij

Gevolg

• Tegen standenmaatschappij
• Tegen slavernij/slavenhandel (Abolitionisme)

De Verlichters en politiek I

Verlichters

• Een koning is er voor het volk
• Het volk mag een slechte koning afzetten
• De echte macht ligt bij het volk

Gevolg

• Tegen absolutisme
• Voor inspraak/democratie

Reactie koningen

Ideeën van de Verlichting verbieden

Of

Sommige ideeën overnemen, zolang de vorst alle macht houdt.

= Verlicht absolutisme

De Verlichters en politiek II

John Locke (Eng. 1632-1704)

Het volk geeft de koning macht en zij mogen een slechte koning afzetten.

Charles de Montesquieu (Fr. 1689-1755)
Trias Politica, de scheiding der machten

(in Nederland spreiding van machten)

Jean Jacques Rousseau (Fr. 1712-1778)

Volksvertegenwoordiging doet wat het volk wil.

Wat is volgens jou de beste omschrijving van de Verlichting?

1. Er ging bij mensen een lichtje branden
2. Mensen begonnen weer zelf na te denken
3. De TL- verlichting werd uitgevonden
4. Huh? Wat is de verlichting?

Het volgende begrip past het best bij de Verlichting...

1. verstand
2. Renaissance
3. ontdekkingsreizen
4. Grieken

Bij Verlichting past het volgende begrip...

1. oorlog
2. gelijkheid
3. absolutisme
4. socialisme

Welke van de filosofen hoort niet bij de Verlichting?

1. Adam Smith
2. Voltaire
3. Rousseau
4. Karl Marx

Trias Politica betekent ...

1. alleenheerschappij
2. scheiding der machten
3. vrijheid
4. Montesquieu

https: