Wondzorg bbl

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

     Wondzorg 

 

Bouw huidlagen

Een

wond is een verbreking van de continuïteit van weefsel veroorzaakt door een

trauma of pathologische aandoening.

Wat is de functie van de huid?

Wat is de definitie van een wond?

1. Een ontsteking aan het lichaamsoppervlak
2. Een afwijking in het weefsel
3. Een verbreking van de continuïteit van weefsel
4. Geen van alle antwoorden is goed.

Oorzaken wond (zoek onderstaande begrippen uit):

Mechanisch

Chemisch

Thermisch

Elektriciteit

Straling

Infectie

Circulatie

Oncologisch

Chirurgisch

Uitleg begrippen:

Mechanisch: door scherp geweld (schot, snij scheurwond of beet.

Chemisch: huid sterft af door ammoniak, zoutzuur.

Thermisch: blootstelling aan extreme temperaturen, zoals bevriezingen en brandwonden.

Elektriciteit: door hoge stroomsterkte, waarbij brandwonden kunnen ontstaan.

Straling: door blootstelling aan straling, zoals zonnestralen, hoogtezon, radioactiviteit.

Infectie: veroorzaakt door micro-organismen, bijv steenpuist.

Circulatie: zoals afsterven van weefsel door zuurstof/ voedingstoffen te kort.

Oncologisch: chemo, bestraling, operatie.

Chirurgisch: wond na operatieve ingreep.

Wondgenezingsproces:

Reactiefase:  uitbreiding voorkomen en voorbereiden op genezing.

Regeneratiefase:  beschadigde dermis vervangen en wond sluiten.

Rijpingsfase: granulatieweefsel dat dermis heeft vervangen rijpt uit tot soepel bindweefsel/litteken.

Soms 3 fases tegelijk in grote wonden.

Normale wondgenezing/ primaire wondgenezing:

Bloeden 🡪 wond schoonspoelen.

Bloed in contact met buitenlucht 🡪 stollingsproces 🡪 korstje.

Korst natuurlijke bescherming.

Wondgenezing voltooid 🡪 korst valt eraf.

Nauwelijks littekenweefsel.

Genezen in enkele dagen.

Geen normale wondgenezing/ secundaire wondgenezing:

Grote wonden

Diep en onregelmatig

Veel vuil bevat

Slechte doorbloeding

Complexe wonden.

Een breed litteken en de genezing duurt lang.

Wondclassificatiesystemen:

Wordt gebruikt om structuur aan te brengen in een wondbehandeling:

• ALTIS
• WCS model
• TIME model

ALTIS: informatie verzamelen.

Aard

Locatie

Tijdsbeloop

Intensiteit

Samenhangende factoren

WCS: Woundcare Consultant Society

Is een hulpmiddel bij het bepalen van het doel van de lokale wondbehandeling en van het juiste wondbehandelingsproduct.

* Kleur van de wond

* Mate van wondvocht

* Aanwezigheid van infecties

* Aspecten van de wondrand

Je kunt het WCS-model niet toepassen bij brandwonden  oncologische wonden

Indeling naar kleur (WCS):

Rode wonden: wond is schoon, bevat granulatie (nieuw) weefsel.

Gele wonden: het wondoppervlak is bedekt met fibrine (geel beslag).

Zwarte wonden: het wondoppervlak bevat dood weefsel (necrose).

Time model: informatie vastleggen.

• Er wordt naar factoren gekeken die een rol spelen bij het genezingsproces van een wond
• Kan gebruikt worden bij het diagnosticeren van een wond en bepalen en evalueren van een wondbehandeling.

TIME:

Tissue (weefsel):  wat is de kleur?

Infectie: is er sprake van een infectie?

Moisture (vocht): produceert de wond veel vocht?

Edge (wondranden): wat is de toestand van de rand?

Doel: het creëren van een  gezonde wond, zonder dood weefsel en ziekteverwekkende bacteriën, met weinig wondvocht en een goede doorbloeding.

Er zijn plaatselijke (lokale) factoren die invloed hebben op de wondgenezing:

Soort en plaats van de wond.

Doorbloeding.

Maligniteit.

Infectie.

Bestraling.

Er zijn ook interne (systemische) factoren die invloed hebben op de wondgenezing:

Leeftijd.

Conditie.

Ondervoeding.

Roken.

Zuurstof tekort.

Pijn.

Hoe kun je als vpk/ vz-ig de wondgenezing positief beïnvloeden? 

 • Rekening te houden met psychische factoren van de zorgvrager.

• Aseptisch te werken.

• Te letten op de voeding- en vochttoediening.

• Te letten op factoren die mogelijk de wondgenezing belemmeren (denk bijvoorbeeld aan druk, houding en leefstijl).

• Goed te rapporteren over de wondobservatie en wondbehandeling.

Wondverpleegkundige inschakelen.

Aandachtspunten bij het observeren van de wond:

• Bij alle wonden zijn geur, kleur, wondranden, diepte, pijn, ontstekingsverschijnselen, afscheiding, grootte, wondomgeving en oorzaken belangrijke observatiepunten.

• Observeer de wond en houd de ontwikkeling nauwkeurig bij. 

Maak gebruik van meetlat, een peilsonde (diepte bepalen) en fotoapparatuur. 

• Oedeemvorming kan de wondgenezing vertragen.

Schoon wondtoilet:

Autolytisch: hierbij wordt gebruikgemaakt van lichaamseigen enzymen (eiwit) en wondvocht. De wond wordt hierdoor vochtig en zachter, waardoor necrose uiteindelijk kan verweken.

Biologisch: wordt gedaan met levende organismen zoals maden.

Chirurgisch: dit gebeurt in de praktijk meestal met een scherpe lepel (curette) of mes.

Enzymatisch: hierbij worden enzymen (alginaten) van buiten af op de wond gebracht om necrose op te lossen.

Mechanisch: necrose wordt gescheiden van gezond weefsel. Waarbij natte gazen op de wond worden geplaatst, die met kracht worden verwijderd als deze droog zijn.

Chemisch: bij veel necrose is een korte behandeling met bijvoorbeeld Eusol 3x per dag mogelijk.

Wat zijn symptomen van een infectie van een wond?

Zoek onderstaande begrippen uit:

Debridement.

Exsudaat.

Granulatieweefsel.

Fibrine.

Necrose/ gangreen.

Ondermijning.

Maceratie.

Excretie.

Absorptie.

Intertrigo

Uitleg begrippen:

Debridement: dood weefsel weghalen.

Exsudaat: wondvocht.

Granulatieweefsel: nieuw weefsel rijk aan bloedvaatjes.

Fibrine: geel beslag door eiwit.

Necrose/ gangreen: afsterven van weefsel.

Ondermijning: onder de huidranden van de wond verdere schade aan weefsel (tunneling).

Maceratie: verweking van de huid door vocht.

Excretie: uitscheiding van wondzorg.

Absorptie: opname wondvocht.

Intertrigo: smetten.

Opdracht:

Jullie gaan in groepjes de rode, gele, zwarte wonden, decubitus en smetten/ incontinentie letsel en skintears onderzoeken.

* Maak een ppt presentatie met omschrijving, behandeling, foto's/ filmpjes etc over de wond die jou groepje uitwerkt.

* Omschrijf de wond aan de hand van het TIME model.

* Laat na de presentatie zien hoe en met welke verbanden/ hulpmiddelen je de wond gaat behandelen.