diabetes en vaatlijden

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Les 3     2023 VZ/VP

2023

Inhoud les

- Start met toets multimorbiditeit

- Voorkennis testen

- Anatomie van het lichaam 

- Wat is diabetes

- Type 1 en 2

- Behandeling

- Filmpje 

- Hyper versus hypo

- Complicaties

- Vaatlijden

- Aan de slag met een opdracht

Uitnodiging voor toets

Voor MVP21 a: https://lessonup.app/invite/group/ihspn

registreer via je schoolmail!!!

Voor MVP21b: https://lessonup.app/invite/group/veryu

Wat weet je al over diabetes?

Wat is de officiële benaming voor suikerziekte?

1. Diabetes Type 1
2. Diabetes Type 2
3. Diabetes Naxon
4. Diabetes Mellitus

Voedingsmiddelen geven ons..

1. energie
2. een vol gevoel
3. overgewicht
4. diabetes

Welk type diabetes is insulineafhankelijk?

1. Type 1
2. Type 2

Anatomie van het lichaam

        Welke organen spelen een rol bij 

                               diabetes?

Anatomie van het lichaam

Alvleesklier:

- ligt links achter/onder de maag

2 hoofdfuncties:

1. helpt bij de spijsvertering

2. maakt insuline en glucagon aan

-  eilandjes van Langerhans

-  geven hormonen af aan het bloed

Anatomie van het lichaam

Lever: 

- ligt rechts boven in de buikholte

- maakt giftige stoffen in je lichaam onschadelijk

- Kan suiker (glucose) opslaan --> in de vorm van glycogeen--> wordt vrijgegeven bij inspanning

- opslag van vet

Waar wordt glucose opgeslagen wanneer je dit tijdelijk niet nodig hebt?

1. alvleesklier
2. lever
3. alvleesklier en lever

Welk orgaan maakt insuline aan?

1. alvleesklier
2. milt
3. lever
4. galblaas

Wat is diabetes

Diabetes, suikerziekte, is een ziekte waarbij het lichaam de bloedsuiker niet meer in evenwicht kan houden. Dat komt doordat het lichaam te weinig van het hormoon insuline heeft. En ook reageert het lichaam vaak niet meer goed op insuline. Of het maakt helemaal geen insuline meer. Insuline regelt de bloedsuikerspiegel. (Diabetes Fonds, 2020)

Wat is diabetes?

- Andere naam: suikerziekte

- Lichaam kan niet zelf de bloedsuiker in stand houden:

- Maakt helemaal geen insuline meer aan of gedeeltelijk

- Hormoon insuline (verlaagt blds) --> glucagon (verhoogt blds)

- Suiker kan niet als brandstof worden gebruikt

Hoeveelheid suiker in het bloed

Hormoon dat ervoor zorgt dat glucose wordt omgezet in glycogeen

Ziekte door problemen bij de productie van en/of reactie op insuline

Belangrijkste suiker in het bloed

Hormoon dat glycogeen wordt omgezet in glucose

glucosegehalte

insuline

diabetes

glucose

glucagon

Hoe krijg je diabetes?

Ruim 800.000 mensen hebben diabetes!

Oorzaak type 1 is niet precies bekend, wel is het zeker dat het lichaam een fout maakt, waardoor eilandjes van Langerhans kapot gaan (auto-immuunziekte) en het kan ook komen door het doormaken van een virus.

Van type 2 zijn wel oorzaken bekend: ongezonde leefstijl, verminderde lichaamsbeweging, overgewicht, hoog cholesterol.

Nog steeds onderzoek nodig!

Type 1

- 1 op de 10 mensen heeft type 1

- Lichaam (alvleesklier) maakt helemaal zelf geen insuline meer aan.

- Afweersysteem vernielt cellen die insuline aanmaken

Type 2

- Ouderdomsdiabetes in de volksmond

- 9 op de 10 mensen

- Lichaam (alvleesklier) maakt gedeeltelijk geen insuline meer       aan.

- Teveel suiker in het bloed.

- Meestal is alleen medicatie voldoende, soms insuline spuiten     noodzakelijk.

Wanneer maakt de alvleesklier helemaal geen insuline meer aan

1. diabetes type 1
2. diabetes type 2
3. bij beiden
4. bij geen van deze antwoorden

Type 2 krijg je alleen als je ouder dan 65 bent.

1. Waar
2. Niet waar

Benoem een aantal symptomen waaraan je diabetes kunt herkennen.

Behandeling

- Genezing helaas (nog) niet mogelijk!

- Gezond eten, voldoende bewegen, niet roken

- Behandeling met medicijnen

- Behandeling met insuline

Behandeling

Hyper versus hypo

Meten is weten!

Hyper = te hoog

Hypo = te laag

Hyper

Bloedsuiker vanaf 10

- veel urineren

- veel dorst hebben en houden

- vermoeid zijn

- plotselinge humeurigheid, snel boos worden

- misselijk zijn of overgeven

- alles voelt vervelend

Hypo

Bloedsuiker onder de 4:

- zweten

- trillen

- duizelig zijn

- plotseling wisselend humeur (opeens boos worden bijvoorbeeld) ongeconcentreerd zijn

- hoofdpijn

- moe zijn

- hongerig zijn

Behandeling van Hypo

• meet de bloedsuiker
• ranja of druivensuiker nemen en evt

langwerkende suikers (boterham) nemen

• Als iemand niet zelf meer kan drinken/eten, dan kan glucagon toedienen nodig zijn

Behandeling hyper:

• veel water drinken

• insuline dosis verhogen /extra spuiten op advies of bij zelfregulatie

• bij braken en aceton geur altijd arts waarschuwen

Complicaties DM

• Neuropathie: zenuwschade door regelmatig te hoge                         bloedsuikers
• Diabetische voet 
• Nefropatie (verbindweefseling – filteren)
• Hart- en bloedvaten worden dikker & stugger 
• Slechtziend=retinopathie

vpk aandachtspunten?

Vaatlijden

Vaatlijden is een vernauwing of afsluiting in de slagader of ader veroorzaakt door slagaderverkalking. Hierdoor stroomt minder of zelfs geen bloed naar de benen en ontstaat een gebrek aan zuurstof in de benen of voeten.

Klachten:

• Kramp in kuit, dijbeen of bil na stukje lopen. 
• Dit verdwijnt in rust.
• Wordt daarom ook wel etalagebenen genoemd (claudicatio intermittens)

Toename van klachten:

• Pijn zakt niet af bij rust
•  Tintelingen
• Koude voeten
• Als het nog erger wordt krijg je zelf weefselversterf (zwart)
• eerder kans op wonden en infecties.

Wat zijn je vpk aandachtspunten:

Opdracht

• Ondertussen zorgen we dat we zelf  vaatlijden gaan krijgen 
  
• Je ontvangt een vragenlijst die je tijdens een wandeling van 3 km rondom de school, gaat beantwoorden.
  
• In je groepje wijs je 1 iemand aan die de km bijhoud via een app (Strava, Runkeeper, Ommetje)
  
• Na afloop checkt je LWP begeleider de km's (loop nog ff door als je geen 3 hebt)
  
• FF tensie meten voor en na het wandelen?