6.4 Hoe komt de overheid aan geld?

• Economie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

6.4

Hoe komt de overheid aan geld?

 Belasting

• De overheid geeft veel geld uit aan onderwijs, sociale zekerheid en de aanleg van wegen. Hiervoor heeft de overheid veel geld nodig.

• Belastingen zijn de belangrijkste inkomsten-bron van het rijk. Belastingen zijn de verplichte bijdragen die burgers en bedrijven aan de overheid betalen.
  

Soorten belastingen

• Directe belastingen

• Deze betaal je rechtstreeks aan de overheid. Bijvoorbeeld in de vorm van loonbelasting of vennootschapsbelasting.
  

Soorten belastingen

• Indirecte belasting:

• Deze betaal je via de winkelier aan de overheid. Bijvoorbeeld btw en accijns. Ze heten ook kostprijsverhogende belastingen.
  

Indirecte belastingen heten zo omdat je ze:

1. Betaalt via overmaking aan de belastingdienst
2. Niet meteen hoeft te betalen
3. Rechtstreeks aan de overheid betaalt
4. Via een winkelier/bedrijf aan de overheid betaalt

Wat is GEEN voorbeeld van een indirecte belasting

1. Over een glas alcohol betaal je accijns
2. Over een product in de winkel betaal je btw
3. Over je inkomen betaal je inkomstenbelasting
4. Op een camping betaal je toeristenbelasting

Niet-belastingontvangsten

• Alle inkomsten van de overheid die niet via de belasting binnenkomen heten niet-belastingontvangsten:

• Boetes van automobilisten
• De verkoop van aardgas
• Winst uit staatsbedrijven (Nederlanse Spoorwegen)

Gemeentelijke inkomsten

• De gemeente krijgt geld van de overheid/het rijk maar heeft ook eigen inkomstenbronnen:

• Parkeergeld
• Hondenbelasting
• Afvalstoffenheffing
• Ontroerend zaakbelasting, dit is een belasting die huiseigenaren jaarlijks aan de overheid betalen. 
  

Gemeentelijke inkomsten

• Als een gemeente geld tekortkomt op haar begroting, zijn er drie oplossingen:

• Inkomsten laten toenemen door belastingen te verhogen
  
• Bezuinigen op de uitgaven
  
• Geld lenen
  

BTW

Boetes

Accijns

Inkomstenbelasting

Verkoop aardgas

Belastingontvangsten

Niet belastingontvangsten

Wat hoort NIET bij 'niet-belastingontvangsten' van de overheid?

1. Aardgasbaten
2. Winst uit staatsbedrijven
3. Boetes
4. Toeristenbelasting

Juist of onjuist?
De gemeente ontvangt inkomsten
van het Rijk.

1. Juist
2. Onjuist

Welke gemeentelijke inkomst betalen huiseigenaren jaarlijks?

1. Afvalstoffenheffing
2. Rioolrechten
3. Hondenbelasting
4. Onroerend zaakbelasting

Aan het werk

Maak  blz. 172 tm 175

Maak blz. 185 E5 en E6

Oefen de proeftoets op Pincode

Nakijken 6.4

1 Bijvoorbeeld:

- onderwijs, - sociale zekerheid, - aanleg van wegen, - politie

- gezondheidszorg

2 B

3 € 148,4 miljard ÷ € 253,5 miljard × 100 = 58,5%.

Nakijken 6.4

4 Van het belastinggeld betaalt de overheid haar uitgaven, zoals gezondheidszorg, wegen en onderwijs. Daar maak je als burger gebruik van.

5 - btw en  accijns

6 Kostprijsverhogende belastingen.

7 C

Nakijken 6.4

8 a € 0,73 + € 0,29 = € 1,02

b indirecte

c De prijs van een liter benzine is € 0,29 + € 0,73 + € 0,19

    + € 0,49= € 1,70
    € 1,02 ÷ € 1,70 × 100 = 60%

d 6 × € 1,02 = € 6,12

Nakijken 6.4

9. - boetes te snel rijden, - verkoop aardgas,
     - winst van overheidsbedrijven, - parkeerboetes

10.  € 5,7 miljard

11.  52 ÷ 100 × € 93 miljoen = € 48,36 miljoen (€ 48.360.000)

Nakijken 6.4

12 6 ÷ 100 × € 93 miljoen = € 5,58 miljoen (€ 5.580.000)

13 - inkomsten laten toenemen door belastingen te verhogen

- bezuinigen op de uitgaven

- geld lenen

14 Totale rioolheffing 5 ÷ 100 × € 93 = € 4,65 miljoen = € 4.650.000

Per adres is dat € 4.650.000 ÷ 22.400 = € 207,59

Nakijken 6.4

15 Eigen antwoord.

16 a Inkomsten – uitgaven = € 93 miljoen – € 91,5 miljoen =
      € 1,5 miljoen overschot

b Bijvoorbeeld:

- op een spaarrekening zetten voor hoge uitgaven in de toekomst

- extra voorzieningen van betalen

- de belastingen verlagen

Samenvatting

Belastingen zijn de verplichte bijdragen die burgers en bedrijven aan de overheid betalen. Voorbeelden van directe belastingen zijn vennootschapsbelasting en loonbelasting. Indirecte belastingen betaal je via de winkelier aan de Belastingdienst. Naast belastingen heeft de overheid ook niet-belastingontvangsten zoals aardgasopbrengsten en boetes. Als een gemeente geld tekortkomt, kan ze belastingen verhogen, bezuinigen op de uitgaven of geld lenen.

Examenopgave

E5 D

E6 Voorbeeld van een juiste berekening:

€ 1.507 : 100 x 70 = € 1.054,90  Afgerond: € 1.055!