§4.3 Revolutie in Frankrijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

§4.3 Revolutie in Frankrijk

§4.3 Revolutie in Frankrijk

• hoe de Franse Revolutie begon
  
• welke politieke veranderingen plaatsvonden tijdens de Franse Revolutie
  
• welke binnenlandse veranderingen onder Napoleon plaatsvonden
  
• hoe een groot deel van Europa onder Franse heerschappij kwam
  

Kenmerkend aspect: het streven naar grondrechten en naar politieke invloed in de Franse en Bataafse Revolutie

De Franse Revolutie begint

• De Franse koning Lodewijk XVI riep in 1789 de Staten-Generaal bijeen. De eerste twee standen wilden samen vergaderen. Daarom vormde de derde stand een eigen Nationale Vergadering.
  
• Ondertussen kwam het Franse volk in opstand. Met de verovering van de Bastille in 1789 begon de Franse Revolutie.
  
• Het streven naar politieke invloed in de Franse Revolutie is een kenmerkend aspect in de tijd van pruiken een revoluties.

Frankrijk gaat failliet

mei 1789

• Feesten, paleizen, bestuur en oorlogen kosten heel veel geld, maar het geld is op. 
• Koning Lodewijk XVI wil graag meer geld hebben, en roept daarom (voor het eerst in 175 jaar) de Staten-Generaal bij elkaar. De vergadering van de 3 standen.

• De 3e stand hoopt dat de koning nu eindelijk eens naar hen zou luisteren: verlaging van de belasting en/of afschaffing van de privileges. 
• Helaas: er gebeurt erg weinig. Dit komt ook omdat er per stand wordt gestemd. En de koning heeft altijd de adel en de geestelijkheid mee.

• De leiders van de 3e stand zijn boos en teleurgesteld, en lopen weg...
  

De 3e stand hoopt dat de koning nu eindelijk eens naar hen zou luisteren: verlaging van de belasting of afschaffing van de privilieges. 

Helaas: er gebeurt erg weinig. Dit komt ook omdat er per stand wordt gestemd. En de koning heeft altijd de adel en de geestelijkheid mee.

De leiders van de 3e stand zijn boos en teleurgesteld, en lopen weg...

Eed op de kaatsbaan

juni 1789

• De 3e stand begint zijn eigen vergadering: de Nationale Vergadering.
• Een deel van de 1e en 2e stand sluit zich hierbij aan.
• Op een kaatsbaan spreken ze af pas uit elkaar te gaan als er een nieuwe grondwet is.

Eed op de kaatsbaan

1789

De 3e stand begint zijn eigen vergadering: de Nationale Vergadering.

Een deel van de 1e en 2e stand sluit zich hierbij aan.

Op een kaatsbaan spreken ze af pas uit elkaar te gaan als 

er een nieuwe grondwet is.

Hoe bereik je het volk?

• Niet iedereen kon lezen, zeker niet in de 3e stand. 
• Maar spotprenten? Die begreep iedereen!

• Deze spotprenten werden meestal gemaakt door de bourgeoisie.
  

Geestelijkheid

De 1e stand

Adel

De 2e stand

De 3e stand

Alle mensen die niet bij de 1e of 2e stand horen.

Bestorming van de Bastille

14 juli 1789

• De koning stuurt het leger naar Parijs om groepen mensen uit elkaar te slaan. 
• Het Franse volk bestormt Bastille, een gevangenis én buskruit-opslag. 
• De wapens hadden ze al eerder buitgemaakt.
• De Franse Revolutie is begonnen...en slaat over op andere delen van het land!

Politieke veranderingen vanaf 1789

• De Nationale Vergadering maakte een einde aan de standsverschillen en schreef een grondwet.
  
• De meeste leden van de Nationale Vergadering waren gematigd. Zij maakten in 1791 van Frankrijk een constitutionele monarchie.
  
• Toen radicalen de macht overnamen, werd Frankrijk in 1792 een republiek. In 1793 en 1794 voerden de radicalen een schrikbewind.
  

De koning is gevlucht!

juni 1791

• Het is wel duidelijk dat de koning nog maar weinig macht heeft en dat zijn positie in gevaar is.
• De koninklijke familie besluit te vluchten, maar worden in het noorden van Frankrijk betrapt en teruggebracht naar het Tuilerieënpaleis in Parijs.

Een nieuwe grondwet

september 1791

• In de nieuwe grondwet is er plek voor de koning, al is zijn macht erg klein geworden.
• Ondertussen zoekt de koning in het geheim steun bij de koningen en keizers van andere landen: "Kom mij helpen!"

Bestorming van de Tuilerieën

september 1792

• De koning en koningin worden gearresteerd en gevangen gezet.
• Het koningschap wordt afgeschaft: Frankrijk is een republiek

Lodewijk wordt onthoofd

januari 1793

• De revolutionairen ontdekken de geheime briefwisseling tussen Lodewijk en de Oostenrijkse keizer, en oordelen: "Hoogveraad!"
• De koning wordt ter dood veroordeeld en terechtgesteld in Parijs.
• In oktober volgt ook de koningin, Marie Antoinette.

Lodewijk wordt onthoofd

januari 1793

De Jakobijnen ontdekken de geheime briefwisseling tussen Lodewijk 

en de Oostenrijkse keizer, en oordelen: "Hoogveraad!"

De koning wordt ter dood veroordeeld en terechtgesteld in Parijs.

Marie Antoinette werd door het volk enorm gehaat. 

Dit kwam vooral door haar luxe levensstijl en de 

grote hoeveelheden geld die ze uitgaf aan

haar hofhouding, kleding en sieraden.

apps.noordhoff.nl

De Terreur

1793-1794

• De macht in Frankrijk komt in handen van de radicale Jakobijnen.
• Tijdens het Schrikbewind worden tienduizenden 'tegenstanders' van de Revolutie opgepakt en terechtgesteld.
• De leider van de Jakobijnen is Robespierre.

Einde aan De Terreur

zomer 1794

• Er komt steeds meer weerstand tegen Robespierre en in juli 1794 wordt hij, samen met zijn handlangers, gearresteerd en terechtgesteld.

• De nacht voor zijn onthoofding, doet hij een mislukte zelfmoordpoging.
  

Einde aan De Terreur

zomer 1794

Er komt steeds meer weerstand tegen Robespierre en in juli 1794

wordt hij, samen met zijn handlangers, gearresteerd en terechtgesteld.

De nacht voor zijn onthoofding, doet hij een mislukte zelfmoordpoging.

De Directoire

1795-1799

• Na De Terreur, en een korte burgeroorlog, willen de Fransen rust.
• De regering, de Directoire ('Directie'), van 5 directeuren heeft echter vooral te maken met economische tegenslagen en is erg zwak.
• Eigenlijk hopen veel Fransen dat één man het land gaat redden...

Staatsgreep van Napoleon

november 1799

• Generaal Napoleon Bonaparte heeft de Franse Republiek al eerder gered: in 1795, toen aanhangers van de overleden koning de macht wilden grijpen.
• Hij is klaar met de zwakke Directoire en zet hen af. 
• Napoleon benoemt zichzelf tot consul. Net zoals de Romeinen dat ooit deden.

Frankrijk onder Napoleon

• In 1799 eindigde de Franse Revolutie met een staatsgreep door Napoleon.
  
• Deze legeraanvoerder maakte zichzelf eerst dictator en liet het volk dit daarna bevestigen via een referendum. Een paar jaar later riep Napoleon zichzelf uit tot keizer.

1804: Napoleon kroont zichzelf tot keizer

Frankrijk onder Napoleon

• Napoleon voerde een groot aantal wetten in voor het burgerlijk recht: wetten over de verhouding tussen overheid en burgers en tussen burgers onderling.
  
• Napoleon stelde bijvoorbeeld een burgerlijk wetboek vast op basis van verlichte principes.
  
• De nieuwe wetten sloten aan bij de scheiding van kerk en staat: als godsdienstige organisaties en overheid zich niet met elkaar bemoeien.

Heerser van Europa

• Vanaf 1792 veroverde het Franse leger omringende landen. Dat was mogelijk omdat Frankrijk door de dienstplicht een groot leger had.
  
• Onder Napoleon kreeg Frankrijk een groot deel van Europa in handen. Het lukte niet om Rusland te veroveren, omdat de tsaar zich niet overgaf.
  
• Ondertussen vormden tegenstanders van Napoleon een coalitie: verbond, samenwerking van landen of partijen.
  
• De coalitie van Pruisen, Oostenrijk, Zweden en Rusland had een groot leger. Daarmee werd Napoleon eerst in 1813 en definitief in 1815 verslagen.