2.1 Stoffen in huis

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Creëren 

Vandaag

Terugblik stoffen in huis

Onderzoek isoleren

Leerdoelen

Aan het einde van de lessen kun je:

• uitleggen hoe je stoffen kunt herkennen
  
• uitleggen uit welke stappen een onderzoek bestaat;
• een onderzoek uitvoeren
• onderzoeksresultaten uitwerken met een tabel en diagram;
• een goed onderzoeksverslag schrijven.

Stoffen in huis

Stoffen in huis

Hoe kun je de verschillende stoffen herkennen of van elkaar onderscheiden?

Leerdoelen

•     Je kunt vier stofeigenschappen benoemen die gebruikt worden om      stoffen te herkennen.
•     Je kunt stoffen herkennen aan hun stofeigenschappen
•     Je kunt uitleggen in welke gevallen een stof gevaarlijk kan zijn.
•     Je kunt de betekenis van gevarensymbolen beschrijven.

Wat zijn de stofeigenschappen van een kopje koffie?

1. Temperatuur en smaak
2. Smaak en kleur
3. Kleur en temperatuur
4. Kleur en prijs per kilo

De stofeigenschappen van alcohol zijn:

1. Gewicht en geur
2. Kleur en geur
3. Brandbaarheid en geur
4. Kleur en brandbaarheid

Stofeigenschappen

Eigenschappen waaraan je stoffen kunt herkennen.

• kleur
• geur
• smaak
• brandbaarheid
  

Voorbeelden

• geur: alcohol heeft een andere geur dan benzine;

• kleur: koper is rood-oranje, goud is geel, lood is grijs;

• smaak: suiker smaakt zoet, keukenzout smaakt zout;

• brandbaarheid: benzine is brandbaar, water niet.

In een fles zit een heldere, kleurloze vloeistof met een sterke geur.

Welke stof zou het kunnen zijn?

1. alcohol
2. olijfolie
3. suiker
4. water

Welke stof herken je aan de smaak:

1. koper
2. zout
3. chloor
4. diesel

Welke stof herken je aan de kleur:

1. koper
2. zout
3. chloor
4. diesel

Welke stof herken je aan de brandbaarheid:

1. koper
2. zout
3. chloor
4. diesel

Welke stof herken je aan de geur:

1. koper
2. zout
3. chloor
4. diesel

Stoffen en veiligheid

Een stof kan bijvoorbeeld gevaarlijk zijn:

•     als je de stof inademt;
•     als je de stof inslikt;
•     als je de stof op je huid, in je ogen of op je kleren krijgt;
•     als je er met vuur bij komt;
•     als je de stof met een andere stof mengt.

Veilig onderzoeken

Je hebt een pot waarin een onbekende stof zit.

Op welke manieren kun je veilig bepalen welke stof het is?

1. ruiken
2. proeven
3. testen op brandbaarheid
4. kijken van welk materiaal de pot is gemaakt

corrosief; kan materialen, ogen en huid ernstig aantasten

explosief; kan door een vonk of schok ontploffen

Oxiderend; kan brandbare stoffen heviger laten branden

(licht) ontvlambaar; kan heel gemakkelijk in brand vliegen

schadelijk, irriterend; is schadelijk, kan ogen en huid irriteren

giftig; kan je ernstig ziek maken / dodelijk zijn

Dit symbool betekent:

1. gevaarlijk
2. schadelijk
3. giftig
4. brandbaar

Dit symbool betekent:

1. explosief
2. licht ontvlambaar
3. brandbevorderend
4. corrosief

Dit symbool betekent:

1. schadelijk
2. giftig
3. brandbaar
4. onhoudbaar

Dit symbool betekent:

1. licht ontvlambaar
2. corrosief
3. giftig
4. explosief

Dit symbool betekent:

1. giftig
2. explosief
3. corrosief
4. brandbaar

Dit symbool betekent:

1. oxiderend
2. licht ontvlambaar
3. onbrandbaar
4. corrosief

Extra: H-zinnen en P-zinnen

H-zin

Waarschuwing die aangeeft voor welke gevaren je moet oppassen wanneer je met een bepaalde stof werkt.

De H staat voor Hazard = gevaar.

Bijvoorbeeld: veroorzaakt ernstige oogirritatie

Extra: H-zinnen en P-zinnen

P-zin

Waarschuwing die aangeeft welke voorzorgsmaatregelen je moet nemen wanneer je met een bepaalde stof werkt.

De P staat voor preventie / Precaution = voorzorgsmaatregel.

Bijvoorbeeld: oogbescherming dragen

Gootsteenontstopper

Gootsteenontstopper is een schadelijke stof. Het kan je ogen en je huid ernstig aantasten.

De H-zin maakt het gevaar duidelijk, zoals in H319: veroorzaakt ernstige oogirritatie.

In de P-zinnen staan passende voorzorgsmaatregelen, zoals in P280:    beschermende handschoenen,  oogbescherming,
beschermende kleding dragen.

Evaluatie Leerdoelen

•     Je kunt vier stofeigenschappen benoemen die gebruikt worden om      stoffen te herkennen.
•     Je kunt stoffen herkennen aan hun stofeigenschappen
•     Je kunt uitleggen in welke gevallen een stof gevaarlijk kan zijn.
•     Je kunt de betekenis van gevarensymbolen beschrijven.
•     Je kunt het verschil uitleggen tussen H- en P-zinnen. (plusstof)

Onderzoek doen

Je doet onderzoek:

• om de theorie beter te begrijpen;
• om te leren werken met een meetinstrument of apparaat;
• of om een nieuw verschijnsel te onderzoeken.

Onderzoek doen

Bij een experiment volg je stappen:

1. Experiment bedenken en voorbereiden
2. Experiment uitvoeren
3. Experiment uitwerken en presenteren

1. Experiment bedenken en voorbereiden

Het begint bij een waarneming waar je nieuwsgierig naar wordt. 

De Onderzoeksvraag is de vraag die aangeeft wat je wilt onderzoeken.

1. Experiment bedenken en voorbereiden

De voorspelling/hypothese is je verwachting van de uitkomst van je experiment.

1. Experiment bedenken en voorbereiden

Je moet bij het experiment zorgen dat je eerlijk vergelijkt.

1. Experiment bedenken en voorbereiden

In je werkplan noteer je welke waarnemingen je gaat doen en welke grootheden je gaat meten. Je bedenkt welke meetinstrumenten je nodig hebt en wat het meetbereik en het schaaldeel moet zijn. 

2. Experiment uitvoeren

Tijdens de uitvoering volg je de stappen van je werkplan. 

Je noteert je waarnemingen en metingen op. 

Ook dingen die afwijken van je werkplan noteer je. 

3. Experiment uitwerken en presenteren

Verslag schrijven:

• naam, klas, datum en namen van je medeleerlingen als je hebt samengewerkt;
  
• titel van het experiment;
• onderzoeksvraag en voorspelling; 
• tekening of foto van de opstelling met een lijstje van de materialen en meetinstrumenten die je gebruikt;
• werkwijze hoe je de proef hebt uitgevoerd, waarop je hebt gelet om nauwkeurig te werken, en welke bijzondere dingen er zijn gebeurd;
• waarnemingen en meetwaarden in tabellen en diagrammen;
• conclusie: antwoord op de onderzoeksvraag.

Isoleren

Video 

https://schooltv.nl/video/nieuws-uit-de-natuur-isolatie-1/#q=isoleren

Aan de slag

• Nakijken stoffen in huis
• Verslag schrijven isoleren
• Eerste stappen kun je nu al schrijven. 
• Volgende week proefje.