H5 Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

H5 De Koude Oorlog

5.1

Begin van de Koude Oorlog

• Geen gezamelijke vijand meer: Hitler is verslagen.

• Stalin krijgt steeds meer communistische invloed in delen van Oost-Europa
  

• De VS hebben een atoombom (angst bij de SU)
  

VS en SU bondgenoten in WO II

• WOII 1939-1945
• 1941 VS en SU meedoen, nadat ze werden aangevallen. 
• Sovjet-Unie binnengevallen door Duitsland 

• Japan valt Amerikaanse marinebasis aan (Pearl Harbor)
• VS en SU aan de kant van Engeland (= de geallieerden)

25 april 1945 Amerikaanse en Sovjetsoldaten schudden handen

Februari 1945: conferentie Jalta (Stalin, Churchill, Roosevelt) - vertrouwen, Europa verdeelt, invloedssferen

Juli 1945: conferentie Potsdam (Stalin, Churchill, Truman) - wantrouwen

Bondgenoten

• SU en VS tijdens WOII bondgenoten om Nazi Duitsland te verslaan
• Na WOII verdere samenwerking:
• - Oprichten VN (1945)
• - VS en SU eigen invloedssfeer

Koude Oorlog 

1945 - 1989 

• periode van 40 jaar dreiging tussen SU en VS 
• "koud" want nooit rechtstreeks aanval of bloedvergiet tussen SU en VS 
• wederzijdse afschrikking (atoombom - wapenwedeloop)
• wel crisissen tussen bondgenoten SU en VS (in de rest van de wereld) 

Kritieke momenten tijdens de Koude oorlog, waarom?

- Vorming NAVO (1949) en Warschaupact (1955)

- Stichting DDR en BRD (1945) Ijzeren gordijn

- Bouw Berlijnse muur (1961-1989)

- Cubacrisis (1962)

Toetsvragen

Einde van de Koude Oorlog: de wapenwedloop was erg duur, de SU leider Gorbatjov zag dat dit slecht was voor de economie

Nederland

-Bondgenoot VS

-Kritisch op VS in '60 vanwege rol VS Vietnam oorlog

-Nederland vond zichzelf een gidsland
demonstratie tegen kruisraketten (1981)

-Rol NAVO veranderd na Koude Oorlog: conflictoplosser

- Voormalig Joegoslavië: communistisch maar géén bondgenoot van Sovjet-Unie, na einde Koude Oorlog groeiende nationalisme onder verschillende volkeren 

Spotprent slide 12

In deze spotprent komt een kenmerkend aspect van de Koude Oorlog naar voren, welke? Leg dit uit met een bronelement.

Antwoord: wapenwedloop, dit zie je aan de raketten met Russische en Amerikaanse symbolen erop. En/of: dit zie je aan de Russische en Amerikaanse leiders die aan het armpje drukken zijn

Spotprent slide 14

Waar gaat deze spotprent over? Gebruik beeldelementen in je uitleg.

Antwoord: deze spotprent gaat over de wapenwedloop tijdens de Koude Oorlog, beide machtsblokken (VS en SU) doen aan wederzijdse afschrikking met het raketten. Ze bedreigen elkaar maar vuren geen wapens af. Beeldelementen: raket met Sovjetlogo, raket met VS logo, raketten achtervolgen elkaar, tekst 'help, ik word achtervolgd'.

Spotprent slide 16

Is de maker van deze spotprent voor of tegen het westen en hoe kun je dit zien (beschrijf het beeldelement)?

Antwoord: de maker van deze spotprent is tegen het westen. Dit kun je zien door West-Duitsland Oost-Duitsland opslokt.

5.2

Communisme en dictatuur

- 1917 Lenin dictator in SU

- Hij voert het communisme in: iedereen moet gelijk zijn.

- Hoe? Alle grond en bedrijven zijn voortaan van de staat.

- 1924 Stalin aan de macht

Communisme en dictatuur

• Stalin zette planeconomie op: de overheid vertelt wat en hoeveel er geproduceerd moet worden. 
• 
  
• Boeren moesten gedwongen fabrieksarbeider worden. 
• 
  
• Grote gemeenschappelijke boerenbedrijven: kolchozen

Afgepakte grond van boeren vormen: Kolchozen (staatsboerderijen)

Lage opbrengst... > veel honger

Kapitalisme en democratie

In West-Europa werden kapitalisme en democratie versterkt door de VS (Marshallplan). Er kwam een markteconomie. Dankzij deze hulp verliep de wederopbouw snel en nam de welvaart toe. Zo werd ook de afzetmarkt voor Amerikaanse bedrijven groter.

• vrije verkiezingen 
• vrijheid van meningsuiting en godsdienst.

markteconomie: een vrije economie

Verschillen Oost en West in Berlijn

De verschillen tussen Oost en West waren het duidelijkst zichtbaar in Duitsland.

West-Duitsland: 

• Wirtschafts-wunder: (economisch wonder) het snelle economische herstel van West-Duitsland

Oost-Duitsland: 

• Armoede en achterstand
• volksopstand : opstand van Oost-Duitsers, neergeslagen door het Sovjetleger (1953)

Berlijnse Muur 1961

Welvaart in DDR (dus ook Oost-Berlijn) bleef enorm achter. 1953 volksopstand.

1960 enorme uittocht oost naar west: oplossing de MUUR

Waarom werd de Berlijnse muur gebouwd?

https:

5.3

De wapenwedloop

Wapenwedloop - kernwapens

• Wederzijdse afschrikking

Cubacrisis

1962

hhjj

Na de Cubacrisis

Einde Koude oorlog

 > 1980: Sovjet-Unie slechte economie

> 1985: Sovjetleider Gorbatsjov : meer vrijheid en stoppen wapenwedloop, Rode Leger naar huis

> 1987: Gorbatsjov en Reagan overeenkomst stoppen wapenwedloop

> 1989: Oostbloklanden vrije verkiezingen, communisten weggestemd. Val Berlijnse Muur

> 1990: Val Sovjet-Unie en einde communisme

= Einde koude oorlog