Les 3 2.3 Vruchtbare halve maan, van dorp naar stad

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

2.3 Vruchtbare halve maan, van dorp naar stad.

(deel 1)

Grote en belangrijke verandering

99% van de geschiedenis van de mens, heeft de mens geleefd als jager-verzamelaars

Wat weet je over het ontstaan van
de landbouw?

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen op welke manier mensen op een gegeven moment van de landbouw gingen leven.

controle vragen: 

1. Ik kan de veranderingen uitleggen die het gevolg waren van de neolithische revolutie

2. Ik kan de politieke, economische & sociale veranderingen uitleggen die het gevolg waren van het ontstaan van stedelijke gemeenschappen 

3. Ik kan de relatie uitleggen tussen de uitvinding van het schrift en het einde van de prehistorie 

4. Ik kan gevolgen en oorzaken onderscheiden

Middelen van bestaan zijn manieren om in leven te blijven.
Welke middelen van bestaan hadden de eerste mensen?

1. Vissen en verzamelen
2. Jagers en boeren
3. Jagen en verzamelen
4. Boeren en verzamelaars

Ok, landbouw...
Welke 'optelsom' is juist over landbouw?

1. akkerbouw + landbouw = veeteelt
2. landbouw + veeteelt = akkerbouw
3. veeteelt + akkerbouw = landbouw

Klimaatsverandering

• Rond 10.000 v. Chr

• De aarde wordt warmer

• Nederland: moerassen en bossen

• Delen van Afrika en Midden-Oosten: droger 

Noord-Afrika en

Midden-Oosten

• Droog klimaat: minder begroeiing en water (ontstaan woestijnen)
  

• Te weinig voedsel: dieren trekken weg naar vruchtbare gebieden

• Mensen trekken ook weg of gaan andere middelen van bestaan zoeken om in leven te blijven

Vruchtbare Halvemaan

• Gebied waar de eerste landbouw ontstaat (9000 v. Chr.)
  

• Midden-Oosten: Egypte, Israël, Palestina, Jordanië, Libanon, Syrië, Irak, Iran en Turkije

• 'De kraamkamer van de beschaving': ontstaan van steden en het schrift

Kijk even goed naar deze kaart van het Midden-Oosten, 

je krijgt er hierna een vraag over.

Landbouwrevolutie

• Revolutie betekent verandering
  

• Jager-verzamelaars worden boer

• De landbouwrevolutie duurde meer dan 1000 jaar: niet iedereen werd tegelijk boer

• Landbouw bestaat uit: akkerbouw en veeteelt

• Neolithische revolutie

Gevolgen van de landbouwrevolutie

• Mensen stoppen te leven als nomaden

• Er ontstaan steden: landbouwsamenleving

• Mensen krijgen meer bezittingen

• Er ontstaat meer ongelijkheid: de één heeft meer bezittingen dan een ander.
• Er ontstaat arbeidsspecialisatie & ambacht 

aantekeningen

aantekeningen

Aan de slag

2.3 Maak tot en met opdracht 4.

2.3 Vruchtbare halve maan, van dorp naar stad.

(deel 2)

Stad in het Midden-Oosten, omstreeks 6000 v. Chr.

Rond 6.000 v.Chr. de eerste steden en werd Mesopotamië een agrarisch-stedelijke samenleving

Ontstaan: 

Irrigatie landbouw

0

Organisatie

• Landbouw overschot door irrigatie 

• Ambachtsman: specialisatie 
  

• Handelaar: spullen kopen en verkopen (ruilhandel)

• Ontstaan Bestuur

• 3500 v. Chr. In Mesopotamië ontstaat het spijkerschrift 

begrippen:

1. vruchtbare halve maan 

2. arbeidsspecialisatie

3. ambacht

4. irrigatie landbouw

5. agrarisch-stedelijke samenleving

6. ruilhandel

7. Koning

8. schrift

9. landbouw

10. beroep

jaartallen:

• 11.000 v. Chr: klimaatverandering
• 6000 v. Chr: eerste agrarische-stedelijke samenleving
• 3000 v. Chr.: Einde prehistorie 

controle vragen: 

1. Ik kan de veranderingen uitleggen die het gevolg waren van de neolithische revolutie

2. Ik kan de politieke, economische & sociale veranderingen uitleggen die het gevolg waren van het ontstaan van stedelijke gemeenschappen 

3. Ik kan de relatie uitleggen tussen de uitvinding van het schrift en het einde van de prehistorie 

4. Ik kan gevolgen en oorzaken onderscheiden

Wat vond je van deze les?

😒🙁😐🙂😃

Maken 

aantekeningen

Opdracht 

1 t/m  7

= huiswerk