Botverbindingen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 1

Botverbindingen

10.5 Botverbindingen en

10.6 blessures

DEZE LES

Wat weet je nog van vorige les?

Uitleg

Zelfstandig werken

JE GAAT LEREN OVER

• uitleggen welke soorten verbindingen tussen botten bestaan.
  
• uitleggen hoe botten ten opzichte van elkaar kunnen bewegen.
  
• van verschillende typen gewrichten uitleggen welke beweging mogelijk is.
  
• benoemen uit welke onderdelen een gewricht bestaat.

Leerdoel:

Soorten verbindingen tussen botten benoemen

sleutelbegrippen:

Gewricht, kraakbeenverbinding, vergroeiing, naadverbinding

Wat zijn botverbindingen?

Botverbindingen zijn de plaatsen waar botten bij elkaar komen en verbonden zijn met gewrichtsbanden en pezen.

Botverbinding

1. Vergroeiing

2.Naadverbinding

3. Kraakbeenverbinding

4 Gewricht

1

2

4

3

Het lijkt alsof je één bot ziet, maar in werkelijkheid zijn het meerdere botten. De afzonderlijke botten kunnen niet bewegen ten opzichte van elkaar. Een voorbeeld hiervan is het heiligbeen. Dit zijn eigenlijk 5 wervels die aan elkaar zijn vergroeid tot een bot.

De botten zitten aan elkaar vast. Tussen de botten zie je een naad. De botten kunnen niet bewegen. In de schedel zijn meerdere botten aan elkaar gegroeid maar blijf je de naden zien. Het blijven dus afzonderlijke botten.

Tussen de botten zit een laagje kraakbeen. Er kan beweging plaatsvinden tussen de botten. Denk aan het borstbeen en de ribben.

Tussen de botten zit een verbinding die voor een goede beweging zorgt. Een bekend gewricht is het kniegewricht. Er zijn verschillende soorten gewrichten. In de leertaak 'gewricht' komt dit verder aan bod.

Kraakbeenverbinding

Een kraakbeenverbinding maakt een klein beetje beweging mogelijk.

Voorbeelden:

1. wervelkolom

2. ribben en borstbeen

in het biologielokaal hangt een wervelkolom aan de muur. Daarmee is de beweeglijkheid van de wervelkolom mooi in beeld te brengen

Gewrichten

Een gewricht is een botverbinding waar die veel beweging mogelijk maakt.

Bij een gewricht zitten de botten niet direct aan elkaar vast.

Beschrijf de verschillende soorten gewrichten en laat afbeeldingen zien van elk type.

Leerdoel:

uitleggen hoe botten ten opzichte van elkaar kunnen bewegen

sleutelbegrippen:

...

Leerdoel:

Beweging van verschillende typen gewrichten uitleggen.

sleutelbegrippen:

Rolgewricht, scharniergewricht, kogelgewricht

Kogelgewricht

- Schouders

- Heupen

Kogelgewricht is erg beweeglijk. Kan alle kanten op.

Scharniergewricht

- Knieën

- Ellebogen

Kan net als een scharnier, maar twee kanten op bewegen

Rolgewricht

- Onderarm

Twee botten rollen over elkaar heen.

Leerdoel:

benoemen uit welke onderdelen een gewricht bestaat.

Bouw van gewrichten

Botten gevormd als kom en kop

Kraakbeen beschermt het bot

Gewrichtskapsel houd de botten bij elkaar.

Sleutelbegrippen

Functies skelet: vorm, stevigheid, beweging, bescherming

Verschillende beenverbindingen:

- Gewrichten: kogelgewricht, scharniergewricht, rolgewricht

- Kraakbeenverbinding

- Vergroeiing

Overzicht

Functies skelet: vorm, stevigheid, beweging, bescherming

Been bestaat uit kalk en lijmstof.

Wervelkolom met dubbele s-vorm.

Botverbindingen: gewricht, vergroeid, naad- en kraakbeenverbinding.

Gewrichten: kogel-, rol- en scharniergewricht.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.

Hernia

Bij een hernia zit een kraakbeenschijf (tussenwervelschijf) tegen het ruggenmerg aan.

Botbreuken

Wanneer een bot is gebroken, of er een "scheur" in het bot zit, spreek je van een botbreuk.

Beschrijf de symptomen van een botbreuk en laat afbeeldingen zien van verschillende soorten botbreuken.

Blessures

Kneuzingen

Een kneuzing is een blessure waarbij het weefsel onder de huid gekneusd of beschadigd is. Er kan een bult en een blauwe plek ontstaan.

Beschrijf de symptomen van een kneuzing en laat afbeeldingen zien van verschillende soorten kneuzingen.

Verstuikingen

Een verstuiking is een blessure aan een gewricht, waarbij de gewrichtsbanden zijn uitgerekt of gescheurd.

Beschrijf de symptomen van een verstuiking en laat afbeeldingen zien van verschillende soorten verstuikingen.

Ontwrichting

Wanneer de knobbel van een gewricht niet meer mooi in de kom van het gewricht ligt, is er sprake van een ontwrichting

Spierscheuringen

Een spierscheuring is een blessure waarbij de spiervezels scheuren als gevolg van overbelasting of trauma.

Beschrijf de symptomen van een spierscheuring en laat afbeeldingen zien van verschillende soorten spierscheuringen.

Botbreuk

Wanneer er te veel kracht op een bot komt, kan het bot breken.

De botdelen moeten weer rustig aan elkaar kunnen groeien. Daarvoor kan gips of een spalk gebruikt worden.

Behandeling

De behandeling van blessures hangt af van het type blessure en de ernst ervan. Het kan variëren van rust en ijs tot chirurgie.

Blessure die opeens begint

Blessure die langzaam begint

Koelen, rust

Bewegen, oefenen

Opbouwen

Rust

Vermijd pijnlijke bewegingen

Blijf bewegen, oefenen

Eventueel (sport)fysiotherapeut 

Beschrijf de behandelingsopties voor elke blessure en laat afbeeldingen zien van de verschillende behandelmethoden.

Preventie

Veel blessures kunnen worden voorkomen door het nemen van voorzorgsmaatregelen, zoals het dragen van beschermende kleding en het opwarmen van de spieren voor het sporten.

Beschrijf de preventieve maatregelen die kunnen worden genomen om blessures te voorkomen.