2.2 Napoleon

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Welkom bij GS!

1. Telefoon in de tas!
2. Pak je laptop en schrift erbij.
3. Kom in de LessonUp met je eigen naam.
4. Google: Wat is een staatsgreep?

Keizer Napoleon

Napoleon speelt een hoofdrol in de Europese geschiedenis. In 1799 pleegt hij een militaire staatsgreep in Frankrijk. Hij streeft een groot rijk na en voert verschillende oorlogen. Als generaal leidt hij zijn troepen in de veldtochten tegen de keizer van Oostenrijk, de Russische tsaar, de sultan van het Ottomaanse Rijk en de Engelse koning. In 1804 kroont Napoleon zichzelf tot keizer.

Wat gaan we doen vandaag?

1. Herhaling vorige les
2. Leerdoelen
3. Start maken 2.2 Napoleon
4. Grondwet
5. Jaren van Terreur
6. Napoleon als keizer
7. Aan de slag!

Herhaling: Wat is de beste omschrijving van het begrip absolutisme?

1. Konings wet is gewild.
2. Gods wet is gewild.
3. Gods wil is wet.
4. Konings wil is wet.

Herhaling: Standensamenleving Frankrijk.

1e & 2e stand

3e stand

3% van de bevolking

97% van de bevolking

Betalen wel belasting

Betalen geen belasting

Geestelijken

Boeren

Rijke kooplieden

Bezitten 75% van alle grond

Herhaling: Aan wie / wat had de koning volgens Rousseau zijn positie te danken?

1. Aan god
2. Aan de Kerk
3. Aan de derde stand
4. Aan het volk

Herhaling: Waarom was de 3e stand teleurgesteld na de Algemene Vergadering?

Leerdoelen

Aan het eind van deze les weet je: 

1. Wat er gebeurde na de bestorming van de Bastille in 1789.
2. Je kent het begrip Grondwet.
3. Je weet wanneer Napoleon de macht greep.
4. Ook weet je waar Napoleon voor moest zorgen in Frankrijk.
5. En je weet waarom Napoleon zichzelf tot keizer kroonde.

2.2 Napoleon

Napoleon op St. Helena

Zo'n 1850 kilometer van het vasteland, op het afgelegen eiland Sint-Helena in de Atlantische Oceaan, blies Napoleon op 5 mei 1821 zijn laatste adem uit. De ooit zo machtige Franse generaal was verbannen door de Britten na zijn nederlaag in de Slag bij Waterloo in 1815

Nieuwe machthebbers

• Lodewijk XVI had niets meer te vertellen na de bestorming van de Bastille.
• De macht lag bij de 3e stand > De Nationale Vergadering.

• Nieuwe grondwet:
• 1. Adel belasting betalen.
  
• 2. Mensen die veel belasting betaalden, mochten de leden kiezen
• 3. Slavernij bleef bestaan.
  
• 4. Gehate belastingen werden afgeschaft.
  
• 5. Koning minder macht > niet af treden.

Grondwet

Grondwet - Alle regels van een land!

Grondwet zijn de belangrijkste wetten in een land. Een wet mag nooit in tegenspraak zijn met een regel uit de grondwet. 

LD: Wat is een grondwet?

1. Een wet waarin staat op grond waarvan een rechter iemand kan veroordelen.
2. Een wet waar de grondrechten van de Nederlanders in staan.
3. Een wet waarin staat hoe de overheid met de grond moet omgaan.
4. Een wet waarin de rechten en plichten van burger en bestuurder staan.

Jaren van terreur 

1792-1794

• Een onrustige periode in Frankrijk breekt aan > oorlog Pruisen.
• Hoe kon Frankrijk verliezen?
• Paniek in Frankrijk! 
• Robespierre is een radicale (extreme) leider tijdens de Franse Revolutie.
• Lodewijk XVI en Marie Antoinette kregen de doodstraf!
• Tegen de Revolutie? Doodstraf!
• 40.000 vermoord.

• Terreur - geweld tegen willekeurige burgers
• Iedereen tegen de Revolutie werd vermoord. (40.000)

Oorlog met Pruisen

De Nationale Vergadering besloot in 1792 om een oorlog te beginnen tegen Oostenrijk en Pruisen, in die tijd een machtig land in het noorden van Duitsland. De oorlog verliep rampzalig voor Frankrijk: duizenden soldaten werden gedood en grote delen van Oost-Frankrijk werden door de vijand veroverd.

Robespierre

Er komt steeds meer weerstand tegen Robespierre en in juli 1794 wordt hij, samen met zijn handlangers, gearresteerd en onthoofd.

De nacht voor zijn onthoofding, doet hij een mislukte zelfmoordpoging.

Onthoofding Lodewijk XVI en Marie-Antoinette

Terreur

Geweld tegen willekeurige burgers.

Er komt steeds meer weerstand tegen Robespierre en in juli 1794 wordt hij, samen met zijn handlangers, gearresteerd en onthoofd.

De nacht voor zijn onthoofding, doet hij een mislukte zelfmoordpoging.

Een sterke leider

1799-1804

• Jaren van terreur > rust en vrede.
• Volk teleurgesteld > armoede.
• Het volk hoopte op een sterke leider.
• 1799 Napoleon grijpt de macht.
• Hij moet voor rust en vrede zorgen in Frankrijk, maar hij wordt dictator.
• Verlichtingsideeën?
• Nieuwe grondwet met alle macht!
• Frankrijk en Europa waren blij met Napoleon.
• Redder van Frankrijk!

Dictator

Napoleon grijpt de macht en wordt dictator, alleenheerser. 

De verlichting had Napoleon veel gebracht, maar hij doet juist het tegenovergestelde van de verlichting!

Staatsgreep

Napoleon zet de regering af en pleegt daarmee een staatsgreep.

Staatsgreep - Een staatsgreep is een gewelddadige opstand of revolutie waarbij de oude regering wordt vermoord of verdreven en vervangen door een nieuwe regering.

LD: Wanneer pakt Napoleon de macht?

1. 1789
2. 1799
3. 1889
4. 1899

Napoleon als keizer

1804

• In 1804 kroont napoleon zichzelf tot keizer.  
• Dit was heel bijzonder want alleen de Roomse Paus kon iemand kronen tot keizer.
• Waarom deed Napoleon dit zelf?
• Niemand is machtiger dan Napoleon, zelfs de Paus niet!

Napoleon als Keizer

In 1804 kroont Napoleon zichzelf tot keizer. Hij heerst vanaf 1806 over bijna heel Europa, dat hij bestuurt als 'verlicht despoot': een alleenheerser die zich laat leiden door de ideeën van de Verlichting zolang het hem uitkomt. Van Nederland maakt hij een Franse vazalstaat. (onderdeel van het Franse Keizerrijk)

De kroning van Napoleon - Jacques-Louis David

Nu Napoleon de absolute baas is van Europa, kroont hij zichzelf tot keizer.

Na 15 jaar revolutie lijkt Frankrijk terug bij af: er is weer één man de baas.

Is de Franse Revolutie voor niets geweest?

Leerdoelen

Aan het eind van deze les weet je: 

1. Wat er gebeurde na de bestorming van de Bastille in 1789.
2. Je kent het begrip Grondwet.
3. Je weet wanneer Napoleon de macht greep.
4. Ook weet je waar Napoleon voor moest zorgen in Frankrijk.
5. En je weet waarom Napoleon zichzelf tot keizer kroonde.

LD: Wat is de Grondwet?

LD: Napoleon grijpt in 1799 de macht.
Waar moet hij voor zorgen in Frankrijk?

1. Geld en rust.
2. De verovering van Europa en vrede.
3. Rust en Vrede.
4. Hij moet leider Robespierre van de troon stoten.

LD: Waarom kroonde Napoleon zichzelf tot keizer in 1804?

Ik kan antwoord geven op de leerdoelen:
LD1: Wat er gebeurde na de bestorming van de Bastille in 1789.
LD2: Je kent het begrip Grondwet.
LD3: Wanneer Napoleon de macht greep en weet je waar Napoleon voor moest zorgen.
LD4: En je weet waarom Napoleon zichzelf tot keizer kroonde.

Ja!

Nee

Een beetje, wel bijna!

Aan de slag!

Boek 2 vmbo-t/havo

Paragraaf 2.2 Napoleon

Opdracht 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 & 9

Extra 11 & 12

Welkom bij GS!

1. Telefoon in de tas!
2. Pak je laptop en schrift erbij.
3. Kom in de LessonUp met je eigen naam.
4. Google: Wat gebeurde er met Napoleon in Moskou?

Napoleon en zijn terugtocht uit Rusland

Wat gaan we doen vandaag?

1. Herhaling vorige les
2. Leerdoelen
3. Afmaken 2.2 Napoleon
4. Tocht naar Rusland
5. Elba
6. Slag bij Waterloo
7. Aan de slag!

Herhaling: Wanneer pakt Napoleon de macht?

1. 1789
2. 1799
3. 1889
4. 1899

Herhaling: Wie was Napoleon?

1. Een Franse priester die voor de derde stand opkwam.
2. Een Franse soldaat die wereldberoemd werd door zijn krijgskunst.
3. Een Franse generaal die de macht overnam in Frankrijk en keizer werd.
4. Een Franse edelman die het oneens was met de koning.

Herhaling: Napoleon grijpt in 1799 de macht.
Waar moet hij voor zorgen in Frankrijk?

1. Geld en Oorlog.
2. De verovering van Europa.
3. Rust en Vrede.
4. Hij moet leider Robespierre van de troon stoten.

Herhaling: Wat is de Grondwet?

Herhaling: Waarom kroonde Napoleon zichzelf tot keizer in 1804?

Leerdoelen

Aan het eind van deze les weet je: 

1. Wat de verschroeide aarde techniek inhoudt.
2. Wat er in 1812 gebeurde met het Franse leger in Rusland.
3. Weet je hoe het leven afliep voor Napoleon.
4. En je weet wat we vandaag de dag nog aan Napoleon te danken hebben.

Napoleon en zijn veldslagen

Al snel bleek dat Napoleon niet alleen in Frankrijk de macht wilde hebben. Zijn legers veroverden grote delen van Europa. De Fransen wonnen vele veldslagen en het leek alsof geen enkel leger Napoleon kon stoppen. 

Tocht naar Rusland 1812

• Bondgenootschap met Rusland.
• Rusland wil niet samenwerken. (?)
• Napoleon verklaart de oorlog aan Rusland.
• De Russen vechten niet maar trekken zich terug. 
• Verschroeide aarde techniek!
• Napoleon neemt Moskou in.
• Winter komt en geen voedsel te vinden.
• Wat nu?!

Napolen verlaat verslagen Moskou

Toen de winter begon, besefte Napoleon dat hij niet langer in Moskou kon blijven. Zijn leger zou daar niet genoeg voedsel vinden. De Fransen moesten terug, in de ijskoude Russische winter. Slechts 2% van de Franse soldaten kwam thuis. Alle anderen waren gestorven tijdens gevechten met de Russen, door bevriezing en honger, of door uitputting. Napoleon had zijn leger toen al verlaten en was naar Parijs teruggekeerd.

Verschroeide aarde techniek

De tactiek houdt in dat een land een stuk grondgebied "waardeloos" maakt als het land gedwongen is dit aan de vijand te geven. Dit kan gebeuren door huizen en dorpen af te breken of in de brand te steken, bruggen en spoorlijnen te vernietigen en telefoon- en telegraaflijnen kapot te maken. 

Op deze manier heeft de vijand niets meer aan het gebied. Het land kan voor de tactiek kiezen om de vijand te dwarsbomen of tegen te werken.

Hoe was de verhouding soldaten die begonnen aan de tocht en die terug kwamen?

1. 660.000 | 180.000
2. 650.000 | 18.000
3. 600.000 | 20.000
4. 600.000 | 18.000

Napoleons terugtocht 1812

• Rusland wordt de ondergang voor Napoleon.
• De Russische tactiek 
• Gevreesde winter verwoesten zijn Grande Armée.
• Napoleon verlaat zijn leger en keert terug naar Parijs.
  
• Van de 600.000 soldaten, komen er uiteindelijk 18.000 terug in Frankrijk > 2%.
• Napoleon is verzwakt. (?)

Terugtocht Grande Armée

Verbannen naar Elba 1814

• Nieuw leger, maar verslagen bij Leipzig.
• Napoleon wordt in 1814 afgezet > 
• Verbannen naar het eiland Elba.
• Ontsnapt > Parijs.
• De Fransen juichen hem toe.
• Napoleon wordt opnieuw keizer en verzamelt een leger bij elkaar.

Nieuw leger

In Frankrijk stelde Napoleon een nieuw leger samen. Dit was echter lang niet zo sterk als het leger dat hij in Rusland had verloren. De Europese koningen grepen hun kans. Bij Leipzig werd Napoleons nieuwe leger verslagen door de legers van vijf landen samen. De samenwerkende legers gingen door en veroverden Parijs. Napoleon werd verbannen naar Elba, een eiland voor de kust van Italië. Maar hij ontsnapte en wist opnieuw een leger bijeen te krijgen. 

Op deze manier heeft de vijand niets meer aan het gebied. Het land kan voor de tactiek kiezen om de vijand te dwarsbomen of tegen te werken.

Slag bij Waterloo 1815

• Napoleon is nog 100 dagen keizer.
• Verslagen: Engeland, Pruisen en de Nederlanden. 
• Napoleon wordt opnieuw verbannen. Nu voorgoed.
• De rest van zijn leven zal hij doorbrengen op St. Helena (Atlantische Oceaan)

De Nederlandse Leeuw

De Nederlandse leeuw kijkend naar Parijs.

St Helena

Napoleon sterft 1821

• Napoleon sterft op 5 mei 1821.
• 51-jarige leeftijd aan maagkanker. 
• Dankzij hem:

• Verkeer: rechts rijden.
  
• Burgerlijke stand: aangifte van geboorte en sterfte (Code Napoléon).
  
• Invoering van achternamen.
  
• Invoering van het metrieke stelsel (meters, kilometers).
  

Leerdoelen

Aan het eind van deze les weet je: 

1. Wat de verschroeide aarde techniek inhoudt.
2. Wat er in 1812 gebeurde met het Franse leger in Rusland.
3. Weet je hoe het leven afliep voor Napoleon.
4. En je weet wat we vandaag de dag nog aan Napoleon te danken hebben.

LD: Wat is een verschroeide aarde techniek? Leg uit in eigen woorden.

LD: Zet de volgende gebeurtenissen over Napoleon in de juiste tijdsvolgorde van vroeger naar later:
A Generaal Napoleon grijpt de macht in Frankrijk.
B Napoleon kroont zichzelf tot keizer.
C Napoleon wordt bij Waterloo verslagen.
D Napoleon wordt dictator.
E Napoleons leger wordt in Rusland vernietigd.

1. A, B, D, C, E
2. A, D, B, E, C
3. D, A, B, C, E
4. D, B, A, E, C

LD: Wat hebben we niet aan Napoleon te danken?

1. Gebruiken we maten als meter, liter en kilo in Nederland
2. Heeft iedereen in Nederland een achternaam moeten nemen
3. Rijden we rechts op de wegen in Nederland
4. Alle antwoorden zijn goed

Ik kan antwoord geven op de leerdoelen:
LD1: Wat de verschroeide aarde techniek inhoudt.
LD2: Wat er in 1812 gebeurde met het Franse leger in Rusland.
LD3: Weet je hoe het leven afliep voor Napoleon.
LD4: En je weet wat we vandaag de dag nog aan Napoleon te danken hebben.

Ja!

Nee

Een beetje, wel bijna!

Aan de slag!

Boek 2 vmbo-t/havo

Paragraaf 2.2 Napoleon

Opdrachten 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 & 9

Extra  11 &12

M2a | M2b