12.5 Luchtkwaliteit en longaandoeningen

• Biologie
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 1

12.5 Luchtkwaliteit en longaandoeningen

Thema 12 Gaswisseling en uitscheiding

Wat weten we al?

Leerdoelen 12.4

• Je kunt het verschil beschrijven tussen borstademhaling en buikademhaling.
• Je kunt het belang van hoesten beschrijven.

Begrippen 12.4

• Borstademhaling
• Buikademhaling 

Leerdoelen 12.5

• Je kunt aangeven wat de gevolgen kunnen zijn van een slechte luchtkwaliteit op de ademhaling.
• Je kunt omschrijven wat er aan de hand is bij astma, bronchitis, longemfyseem, tuberculose en hooikoorts.

Luchtkwaliteit

• Hoeveel vervuilende stoffen er in de lucht zitten, wordt aangegeven door de luchtkwaliteit. 
• Lucht is niet altijd schoon, hierin kunnen bijvoorbeeld bacteriën, sporen en stuifmeel van planten inzitten.
• Ook kan lucht vervuild zijn met kleine deeltjes die we samen fijnstof noemen of door gassen uit auto's en fabrieken.
• Mensen die last hebben van luchtwegklachten, kunnen extra klachten krijgen door luchtvervuiling.
• Zoals hoesten, een benauwd gevoel en kortademigheid

Tabaksrook

• Ook tabaksrook zorgt voor schadelijke stoffen in de lucht. Roken is namelijk niet alleen schadelijk voor de roker zelf.
• Koolstofmonoxide is een gas dat ervoor zorgt dat je bloed minder zuurstof kan vervoeren.
• De nicotine in tabaksrook zorgt ervoor dat je verslaafd raakt.
• In rook zitten ook druppeltjes teer. Teer blijft in je longen plakken.
• De trilharen van het slijmvlies bewegen daardoor minder snel. Het slijm wordt dan minder goed afgevoerd naar de keelholte.
• Daardoor is de slijmlaag in de luchtwegen dikker dan normaal.

Astma

• Astma is een aandoening waarbij de bronchiën blijvend ontstoken zijn.
• Het geeft niet elke dag klachten, maar gaat nooit meer over. Bij een astma-aanval word je plotseling benauwd.
• Een aanval wordt vak veroorzaakt door prikkels uit de omgeving.
• Voorbeelden van prikkels zijn: Huisstofmijt, uitlaatgassen of tabaksrook.
• Door de prikkels worden de buizen van de luchtwegen nauwer.
• Ook kan het slijmvlies in de luchtwegen verdikt zijn.
• Een aanval kan ook optreden na inspanning of bij een overgang van een warme naar een koude omgeving. 

COPD

• COPD is de verzamelnaam voor chronische bronchitis en longemfyseem. De belangrijkste oorzaak van COPD is roken.
• Bij chronische bronchitis zijn de bronchiën ontstoken. Daardoor wordt er meer slijm gemaakt en zijn de bronchiën nauwer.
• COPD-patiënten zijn hierdoor vaak kortademig, moeten veel hoesten en hebben minder energie.
• Bij longemfyseem zijn de wanden van de longblaasjes beschadigd. 
• Een trosje longblaasjes verandert daardoor in één groot, slap longblaasje.
• Kapotte longblaasjes kunnen minder zuurstof afgeven aan het bloed.

Tuberculose

• Tuberculose wordt veroorzaakt door een bacterie.
• De bacterie kan een infectie veroorzaken veroorzaken in verschillende organen, maar meestal is de ontsteking te vinden in de longen.
• Klachten zijn koorts, hoesten, vermoeidheid, weinig eetlust en moeilijk ademhalen.
• Er bestaan effectieve medicijnen tegen tuberculose.

Hooikoorts

• In de lucht kunnen stijfmeelkorrels (pollen) voorkomen, deze kunnen blijven kleven aan het slijmvlies in je luchtwegen.
• Sommige mensen zijn hier allergisch voor, zij hebben last van hooikoorts. 
• De stuifmeelkorrels zorgen voor een reactie van het slijmvlies van de luchtwegen en van de binnenkant van de oogleden.
• Mensen met hooikoorts krijgen meestal niet van alle stuifmeelkorrels een reactie. 
• Je kunt dus voor verschillende stuifmeelkorrels allergisch zijn.

Begrippen 12.5

• Astma
• Chronische bronchitis
• Hooikoorts
• Longemfyseem
• Tuberculose

Ik kan nu

• Je kunt aangeven wat de gevolgen kunnen zijn van een slechte luchtkwaliteit op de ademhaling.
  
• Je kunt omschrijven wat er aan de hand is bij astma, bronchitis, longemfyseem, tuberculose en hooikoorts.

Aan het werk!

Maken opdrachten 12.5: 1 t/m 6

Klaar?

Laten checken bij docent, bij goedkeuring nakijken.

Klaar?  Werk laten zien aan docent.

Veel fout? -> Maken test jezelf 12.5

Veel goed? -> Maken Samenhang H12