10.5 - De weg die impulsen afleggen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, havo
• Leerjaar 3,4

Thema Regeling 

Basisstof 5: De weg die impulsen afleggen 

B

5.3

• Terugblik b4 de hersenen
  
• Uitleg b5 de weg die impulsen afleggen
  
• Zelf aan de slag 
  

Wat weet je nog over de hersenen?

Leerdoelen:

- Ik kan de functies van reflexen noemen 

-  Ik kan een reflexboog beschrijven

Wanneer je reageert op een prikkel dan kunnen de impulsen op verschillende manieren door je zenuwstelsel worden geleid.

BEWUSTE reacties

Reflexen

Reflex:

* NIET via de hersenen

* Denk je NIET bij na

* Doe je onbewust

* Is altijd dezelfde snelle 

  reactie

* Beschermt je lichaam en  

   voorkomt schade

Bewuste reactie:

* Via de hersenen

* Denk je bij na

* Dit doe je bewust

* Kan heel snel gaan, maar je  

  hebt er over nagedacht.

Let op: blz. 139 bij punt 2 aanpassen: 'grote hersenen' doorstrepen, van maken:

- hersenstam en via schakelcellen naar de grote hersenen

Reflexen

Reflex:

Een automatische reactie van spieren op een prikkel

(Vast, snel en onbewust)

* bescherming tegen beschadigingen

Voorbeeld:

Pupilreflex

Kniepeesreflex

Kniepeesreflex

- ontspannen zitten op tafel

- onderbeen hangt los

- tikje op de pees net onder de knieschijf

- hiermee wordt getest of deze reflex werkt

* vrijwilligers gezocht

Terugtrekreflex

Er gaat wel een impuls richting de hersenen waardoor je je bewust wordt van de reactie.

* heet water op hand

* in zintuigcellen van huid onstaan impulsen

* via gevoelszenuwcellen naar schakelcellen in ruggenmerg

* impulsen gaan naar hersenen + direct naar bewegingszenuwcellen

* impulsen richting spiercellen in je armspier waardoor je arm terugtrekt

De weg van de impulsen van ruggenmerg naar de hersenen is langer dan de weg van ruggenmerg naar de armspieren, dus beweging komt voor bewustwording

Reflexboog

Reflexboog: de weg die impulsen bij een reflex afleggen.

Kortste route! Via ruggenmerg of hersenstam.

Een reflex is daarom sneller dan een bewuste reactie.

Via hersenstam: hoofd en hals

Via ruggenmerg: romp en ledematen

Reflex (en reflexboog)

Reflexboog

• zintuigcel
• gevoelszenuwcel
• schakelcellen in
   ruggenmerg of hersenstam
• bewegingszenuwcel
• spier/klier
  REACTIE

Bewuste reactie

• zintuigcel
• gevoelszenuwcel
• schakelcellen in
   ruggenmerg/hersenstam/
   grote hersenen
  BEWUSTWORDING
• schakelcellen in grote hersenen/kleine hersenen/hersenstam/
  ruggenmerg
• bewegingszenuwcel
• spier/klier
  REACTIE

• zintuigcel
• gevoelszenuwcel
• schakelcellen in
   ruggenmerg of hersenstam
• bewegingszenuwcel
• spier/klier
  REACTIE

Er gaat daarna OOK een impuls naar de hersenen (trager, dus later bewustwording)

• zintuigcel
• gevoelszenuwcel
• schakelcellen in
   ruggenmerg/hersenstam/
   grote hersenen
  BEWUSTWORDING
• schakelcellen in grote hersenen/kleine hersenen/hersenstam/
  ruggenmerg
• bewegingszenuwcel
• spier/klier
  REACTIE

Bewuste reactie

Reflex

De reflexboog van je knie reflex gaat via ....

1. het ruggenmerg
2. de hersenstam
3. de kleine hersenen
4. de grote hersenen

Het verschil tussen een bewuste reactie en een reflex is ... ?

1. Bij een reflex is het ruggenmerg niet belangrijk
2. Bij een reflex zijn de zenuwen dikker
3. Bij een reflex gaat de impuls sneller dan bij een bewuste reactie
4. Bij een reflex gaan impulsen niet eerst naar de hersenen

Zie je hier een bewuste reactie of een reflex?

1. bewuste reactie
2. reflex

Bekijk de afbeelding
Is dit een bewuste reactie
of een reflex?

1. Bewuste reactie
2. Reflex

Je krijgt stof in je oog en begint te knipperen met je oogleden

1. Reflex
2. Bewuste reactie

Iemand roept je naam op het schoolplein en je roept vervolgens zijn naam.

1. Reflex
2. Bewuste reactie

Hoe verloopt de weg van
een reflexboog?

1. Zintuigcellen-Gevoelszenuwcellen-Schakelcellen in de hersenen-Bewegingszenuwcellen-Spier
2. Zintuigcellen-Gevoelszenuwcellen - Schakelcellen in ruggenmerg/stam Bewegingszenuwcellen-Spier
3. Zintuigcellen-Schakelcellen-Gevoelszenuwcellen-Spier

Wat is het voordeel van de snelle reactie van een reflex?

1. Bescherming van het lichaam tegen onverwachte beschadiging
2. Ter waarschuwing voor de hersenen
3. Handhaven van een bepaalde houding van het lichaam