3HV Over taal stijlfouten hfst. 4

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Nederlands

3HV

Deze les

Stijlfouten over taal hfst. 4 (blz. 172)

• foutief pleonasme 
• foutieve tautologie

Pleonasme

Bij een pleonasme gebruik je een woord waarvan de betekenis al aanwezig is in een ander woord in de zin.

• witte sneeuw 
• ronde cirkel
• dood lijk

Voorbeelden pleonasme

• lange slungel 
  
• mondeling bespreken 
  
• naar beneden dalen 
  
• nieuwe aanwinst 
  
• nog eens herhalen 
  
• noodzakelijke behoefte 
  
• omlaag vallen 
  

• opnieuw herhalen 
  
• groen gras
  
• witte sneeuw
  
• als eerste beginnen 
  
• blauwe smurf 
  
• bloeiende bloesem 
  
• grote reus 
  
• hardop voorlezen 
  
• houten plank 
  

Tautologie

Bij een tautologie gebruik je twee verschillende woorden die hetzelfde betekenen.

• Die tweeling lijkt identiek hetzelfde
• De kans bestaat dat de politie de dader misschien oppakt.
• Je hebt dat helemaal fout en verkeerd gedaan.

Voorbeelden tautologie

• gratis en voor niets 
  
• één en dezelfde 
  
• leugen en bedrog / list en bedrog 
  
• roddel en achterklap 
  
• geheel en al 
  
• vast en zeker / zeker en vast 
  
• nooit ofte nimmer 
  

• voor eeuwig en altijd 
  
• afgelopen (over) en uit 
  
• klaar uit 
  
• bont en blauw  
  
• schots en scheef  
  
• keurig netjes
  

Opdracht 2

1. foutief pleonasme: De speler op de bank kreeg toestemming om zich warm te lopen. Of: De speler op de bank mocht zich warmlopen.
2. foutieve tautologie: Deze scooter is niet alleen snel, hij ziet er ook nog stoer uit. Of: Deze scooter is niet alleen snel, hij ziet er bovendien stoer uit.
3. foutieve tautologie: De kans bestaat dat het evenement vanwege het slechte weer alsnog afgelast zal worden. Of: Misschien zal het evenement vanwege het slechte weer alsnog afgelast worden.

Opdracht 2

1. 4(geen stijlfout, want luxe is niet altijd overbodig)
2. 5 foutief pleonasme: De spelleider begon met uitleggen wat de spelregels precies waren. Of: De spelleider legde eerst uit wat de spelregels precies waren.
3. 6 foutieve tautologie: Zo moet je goed opletten hoeveel tijd je nog op de klok hebt staan. Of: Je moet bijvoorbeeld goed opletten hoeveel tijd je nog op de klok hebt staan.

Opdracht 2

1. 7 foutief pleonasme: Tijdens zijn honderdste parachutesprong is de stuntman verongelukt.
2. 8 (geen stijlfout, want de lucht is niet altijd blauw)
3.  9 foutief pleonasme: Bij aanschaf van een nieuwe laptop krijgt u deze maand een laptophoes cadeau.
4. 10 foutieve tautologie: De temperatuur loopt in de middag op tot zeventien à achttien graden. Of: De temperatuur loopt in de middag op tot zo’n zeventien graden.