Thema 5 Planten B1 Bouw, groei en ontwikkeling

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Thema 5 Planten

B1

Bouw, groei en ontwikkeling

Thema 5 Planten

Lees zelfstandig Ontdekken door

'Rode planeet zoekt groene vingers'

Leerdoelen en begrippen B1

• Je kunt beschrijven hoe lengte- en diktegroei bij kruid- en houtachtige planten plaatsvindt en dat stamcellen hiervoor verantwoordelijk zijn.
  

Begrippen: 

dekweefsel, vaatweefsel, vulweefsel/grondweefsel, meristemen, groeipunten, celdelings en plasmagroeizone, celstrekking, celdifferentiaite, cambium, jaarring, jaargrens, plastiden, proplastide, etioplasten, chloroplasten, chromoplasten, leukoplasten, amyloplasten, elaioplasten, proteïnoplast

weefels

nerven = vaten

epidermis

• dekweefsel
• bescherming waterverlies + infecties
  

vaatweefsel

• vasculair weefsel
• transportvaten

vulweefsel

• grond weefsel 
• opslag, stevigheid, fotosynthese

weefsels 

het maakt niet uit waar je een doorsnede maakt van een plant je komt er 3 type weefsels tegen:

- dekweefsel

- vaatweefsel

- vulweefsel

elk bestaan uit meerdere type cellen

vaatcel typen

bastcellen

• levende cel
• bastvaten
  

houtcellen

•  NIET levende cel
• houtvaten
• afzetting cellulose en houtstof

plastiden

problastiden = voorloper van alle

etio = voorloper chloroplast (in donker)

Leuko = voorloper van amylo / elaio / proteïno

amylo = zetmeel

elaio=oile

proteïno = eiwit

Plastiden

= celorganel met functie in:

• Fotosynthese (chloroplast)
• Insecten lokken (chromoplast)
• opslaan van reservestoffen (leukoplast: zetmeel, olie of eiwitten)

Vorming uit proplastiden (in meristeem)

Plastiden kunnen in een ander type overgaan 

--> afhankelijk van omstandigheden

Groei en ontwikkeling

Wat is het verschil? (Onderstrepen in boek.)

Wat heeft de plant hiervoor nodig? 

Welke factoren kunnen beperkend zijn?

Ontwikkeling; veranderingen tijdens de groei (cellen en organen).

celdeling

deelweefsels = meristemen

meristeemcellen = stamcellen

toppen stengels + wortel = groeipunt

proces: 

stamceldeling: 2 dochtercellen

1 van de 2 dochtercellen blijft stamcel

de andere gaat strekken en specialiseren 

lenge- en diktegroei

lengtegroei:

• stengeltop en worteltop
• meristeem dat cambium heet
• 1 vd 2 dochtercellen blijft in cambium
• de andere cel gaat naar buiten
• naar binnen toe: houtcellen 
• naar buiten toe: bastcellen

lengtegroei->

dikte groei->

vaten

bastvaten:

• levende cel
  
• dwarswand van de cel met openingen

houtvaten

• niet levende cel
• celwanden verdikken
• cel verdwijnt, 
• wanden niet

= zeefplaat

https:

Maak opdracht 1 t/m 3

Neem daarna Leefwereldcontext 'Dendrochronoloog' door en maak opdracht 4 t/m 8

Oefen de flitskaarten en controleer je leerdoelen met Test Jezelf

basisstof 2

Transport in planten

Cambium

• Delingweefsel
• Houtcellen naar binnen gevormd, bastcellen naar buiten gevormd
• Kunnen vaten vormen

Houtvaten en bastvaten

• Houtcellen maken secundaire celwanden van cellulose en lignine, dwarswanden verdwijnen
• Bastvaten krijgen openingen tussen cellen, celkernen verdwijnen

Jaarringen

• voorjaarshout: wijde houtvaten met dunne wanden
• zomerhout: nauwe houtvaten met dikke wanden
• jaargrens: tussen het donkere zomerhout en het lichte voorjaarshout
• Niet in de bast, want de bastvaten worden snel samengedrukt

www.bioplek.org

Extra video over diktegroei en jaarringen

Plus 6 open vragen ter controle

https:

Wat is cambium en in welke drie richtingen kan het cambium delen?

Wat is xyleem (xylem) en floeem (phloem)?

Waardoor ontstaat het verschil in zomer,- en voorjaarshout?

Wat is het verschil tussen kernhout en spinthout?

Wat zijn mergstralen en wat is hun functie?

Welke lagen haal je weg bij de productie van kurk?