5.4 de nieren 5havo

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

5.4   De nieren

Planning:

th 5 B4 Nieren

Bouw van de nier

• Nierschors, niermerg, nierbekken 
• nierslagader en nierader
• urineleider
• 1 miljoen niereenheden (nefronen)
  

Bijnier = hormoonklier die bovenop elke nier ligt.

Nierschors

Niermerg

Nierbekken

Nierader

Nierslagader

1. Nierbekken
2. Niermerg
3. Nierschors
4. Urineleider

1. Nierbekken
2. Nierschors
3. Niermerg

De juiste volgorde van het uitscheidingsstelsel is...

1. Nieren - Blaas - Urineleider
2. Nieren - Urineleider - Blaas
3. Urineleider - Nieren - Blaas
4. Urineleider - Blaas - Nieren

Nieren

• In nierschors en niermerg liggen nefronen
• Nefronen bestaan uit nierbuisjes
• Nierbuisjes monden uit in verzamelbuisjes en die weer in nierbekken
• Nierbuisje start met nierkapseltje (kapsel van Bowman), heeft twee gekronkelde delen en een lus (lis van Henle)
• Haarvaten uit nierslagader: glomerulus
• Diameter afvoerende arteriolen klein, zorgt voor hoge bloeddruk glomerulus
• Veroorzaakt ultrafiltratie naar nierkapsel

Niereenheid = nefron

Kapsel van Bowman + glomerulus = lichaampje van Malpighi

Vorming van urine

Lichaam van Malpighi

Door bloeddruk wordt deel van het bloed uit glomerulus in de holte van het kapsel van Bowman wordt geperst: Ultrafiltratie

Vocht in kapsel van Bowman: voorurine.

Voorurine bevat:

water/glucose/aminozuren/opgeloste zouten/afvalstoffen

Voorurine bevat geen:

grote bloedeiwitten/bloedcellen/bloedplaatjes

Lis van Henle

Met name in lis van Henle vindt terugresorptie plaats.

In dalende deel vooral water (osmo waarde stijgt).

In stijgende deel vooral zouten (osmo waarde daalt). 

Terugresorptie Binas 85C

IN:  

-1e gekronkelde nierbuisje (tubulus): organische stoffen (actief)

-2e gekronkelde nierbuisje: zouten, regeling pH (actief), water (passief)

- dalend deel Lis van Henle: water (passief)

-stijgend deel Lis van Henle: zout (actief)

- Verzamelbuis

Vergelijk BINAS 85C

Vorming urine

In een niereenheid (nefron) wordt urine gevormd.

De ultrafiltratie in lichaampjes van Malpighi --> vorming van voorurine

Terugresorptie heropname bruikbare stoffen in het bloed: lis van Henle, verzamelbuis, tubulus

Doorbloeding nieren

Per minuut stroomt er ruim 1 liter bloed door de nieren.

Hart -> aorta -> nierslagader -> kleinere nierslagadertjes -> Glomerulus -> haarvaten rond nierbuisjes  -> kleinere nieradertjes ->  nierader  ->

--> onderste holle --> Hart

Urine

Elke dag produceer je  ±180 liter voorurine. 

Na terugresorptie blijft er maar 1% voorurine over: 1,5 - 2L urine.

Ong. 178L water, 1,5kg keukenzout en 270gr glucose teruggeresorbeerd. 

Planning woensdag 14 december 2022

th 5 B4 Nieren: 

-ADH antidiuretisch hormoon

-rekenen aan nieren

-(afsluiting) werkblad samenvatting 

De leerdoelen

Je kunt de bouw, werking en functies van de nieren en de urinewegen beschrijven.

Je kunt uitleggen hoe het interne milieu min of meer constant wordt gehouden door de nieren. 

Terugresorptie Binas 85C

-1e gekronkelde nierbuisje (tubulus): organische stoffen (actief)

-2e gekronkelde nierbuisje: zouten, regeling pH (actief), water (passief)

-dalend deel Lis van Henle: water (passief)

-stijgend deel Lis van Henle: zout (actief)

-verzamelbuis: ADH maakt wand meer doorlaatbaar-> terugresorptie naar plasma

->minder plassen

Antidiuretisch hormoon (ADH)

Opgeslagen in de hypofyse
De osmotische waarde wordt waargenomen door de zintuigcellen in de hypothalamus
ADH regelt de doorlaatbaarheid van de celmembranen (2e kronkelige deel van tubulus en verzamelbuis), hiermee kan het de osmotische waarde van het intern milieu regelen.
Weinig water -> veel ADH geproduceerd

hoe werkt ADH?

Waarom krijg je van alcohol dorst?

Dat komt doordat alcohol de productie van het zogeheten ‘antidiuretisch hormoon’ (ADH) onderdrukt. Dat hormoon zorgt ervoor dat je nieren water uit je plas terughaalt, voordat het je lichaam verlaat. Wordt ADH onderdrukt, dan gebeurt dat niet. Je raakt dan meer water kwijt, met dorst als gevolg.

Je drinkt erg weinig. Wat gebeurt de ADH concentratie? En de terugresorptie van water?

1. ADH neemt toe, terugresorptie toe
2. ADH neemt af, terugresorptie toe
3. ADH neemt toe, terugresorptie af
4. ADH neemt af, terugresorptie af

In welk gedeelte van een nefron (niereenheid) wordt ervoor gezorgd dat een mens zo veel mogelijk water uit de voorurine terugresorbeerde, zodat hij slechts kleine hoeveelheden urine produceerde?

1. In de Lis van Henle
2. In het kapsel van Bowman
3. In het nierbuisje
4. In de glomerulus

5.4     De nieren

Opdracht 27 t/m 31