1.1 Steden in Vlaanderen en Artesië (1050-1302)

Steden in Vlaanderen en Artesië (1050-1302)

vwo 6
1 / 34
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolvwoLeerjaar 6

This lesson contains 34 slides, with interactive quizzes, text slides and 2 videos.

time-iconLesson duration is: 60 min

Items in this lesson

Steden in Vlaanderen en Artesië (1050-1302)

vwo 6

Slide 1 - Slide

Les 1
middeleeuwse stad & Atrecht

Slide 2 - Slide

steden en burgers
Lage Landen

Slide 3 - Mind map

Zoek een foto of afbeelding op die te maken heeft met het ontstaan van steden in tijdvak 4

Slide 4 - Open question

Slide 5 - Slide

Waar hebben we dit verband eerder gezien in de geschiedenis?

Slide 6 - Open question

Wat zie ik op het schilderij over landbouw in de middeleeuwen?



Noteer in het schrift op welke informatie de "verluchtiging" geeft

Slide 7 - Slide

Wat is er te zien over de landbouwpraktijk?









Bron:Oxford Library MS Bodl. 264, fol. 2v; Romance van Alexander, geïllustreerd door de Vlaamse illuminator Jehan de Grise, 1338-44

Slide 8 - Slide

Wat is hier te zien over de middeleeuwse landbouw?









Bron:Oxford Library MS Bodl. 264, fol. 2v; Romance van Alexander, geïllustreerd door de Vlaamse illuminator Jehan de Grise, 1338-44

Slide 9 - Slide

Is het schilderij een betrouwbare bron wanneer je iets wilt weten over landbouw in de middeleeuwen? Leg uit!

Slide 10 - Open question

Oorzaak-gevolg keten
veranderingen landbouw > verhoging productie > verkoop overschot > markten > steden>ontstaan verzorgingsgebied>
> x boeren overbodig > specialiseren > steden groter > nijverheid bloeit> handel neemt toe > internationaal > grondstoffen buitenland importeren en producten exporteren > jaarmarkten> monetaire economie ontstaat > munten en wisselbrieven betaalmiddelen

Slide 11 - Slide

Malthus: analyse tijdvak 4

Slide 12 - Slide

Slide 13 - Slide

Slide 14 - Slide

Ontstaan steden
  • Romeinse oorsprong (Maastricht, Nijmegen)
  • Bij een rivier (Brugge, Amsterdam, Deventer, Gent)
  • Stadsrechten
  • N.B. handel over zee pas later belangrijker!

Slide 15 - Slide

Slide 16 - Slide

Opdracht handelssteden
1.1 Wat maakte de opkomst van een stedelijke burgerij in de Nederlandse
gewesten mogelijk (1050–1302)?

Slide 17 - Slide

Examentraining 1.1
B: 2 4 5 6 9 16 HH: 1 3 VD: 13 14 15

Slide 18 - Slide



Les 2 Brugge

Slide 19 - Slide

Atrecht
Tot 1300: Atrecht is de belangrijkste stad in de Nederlanden. Startpunt van de stedelijke dynamiek (ontwikkeling) in de Nederlanden. Factoren:
- Hoge landbouwproductiviteit : groeiende bevolking voeden.
- Veel schapenhouderij: veel wol (grondstof lakennijverheid).
- Vruchtbare leembodem: veel tarwe.
Laken, geweven en vervilte wollen stof was de belangrijkste soort textiel in Europa. Het Vlaamse laken werd in heel Europa en daarbuiten verkocht. Dit zorgde voor een hoge vraag naar arbeid: in de meeste Vlaamse en Artesische steden vormden textielarbeiders eeuwenlang meer dan de helft van de beroepsbevolking. Je had onder andere wevers. Het hele productieproces werd georganiseerd door kooplieden: wol kopen, ambachtslieden werk geven.

Slide 20 - Slide

Atrecht -2-
Handelsfactoren. Gunstige ligging:
- Engeland, de grootste wol leverancier, lag in de buurt.
- Aansluiting bij het belangrijkste handelsnetwerk--->
12e en 13e eeuw: jaarmarkten in Champagne (Noord-Frankrijk). Italiaanse kooplieden reisden hiernaartoe om hun luxeproducten af te zetten voor de Franse markt + handel te drijven met Vlaamse en Artesische kooplieden.
Via die Franse jaarmarkten is Atrecht onderdeel geworden van een handelsnetwerk met Noord-Italiaanse stadstaten. Laken verspreidde zich verder in Frankrijk, Italië en het Iberisch schiereiland. De Italianen voerden het door naar havensteden aan de Zwarte en Middellandse Zee. De Atrechtse kooplieden werden zo rijker en machtiger:
- Gingen zich organiseren in koopliedengilden (afspraken over laken + zorgen voor elkaar).
- Hadden grote invloed op stadsbestuur dankzij economische positie; voor hoge rente geld lenen aan bv. Gent/graaf van Vlaanderen.

Slide 21 - Slide

Leerdoel les 2
Aan het eind van deze les kun je uitleggen waarom Brugge Atrecht opvolgde als belangrijkste handelsstad.

Slide 22 - Slide

Handelsroutes in Europa

Slide 23 - Slide

Slide 24 - Slide

Brugge 
  • Stapelmarkt
  • Duitse Hanze; beter bereikbaar dan Atrecht
  • financieel centrum -> banken/wisselbrief -> beurs
  • Bekijk volgende filmpje. Noteer: oorzaken en gevolgen opkomst Brugge.

Slide 25 - Slide

Brugge: stapelmarkt

Slide 26 - Slide

Bij de komende video
Wat zijn de oorzaken en gevolgen van de opkomst van Brugge?

Slide 27 - Slide

Slide 28 - Video

Oorzaken en gevolgen opkomst Brugge

Slide 29 - Open question


De Guldensporenslag (1)



  • De graaf van Vlaanderen, een rijk gewest, was leenman van de Franse koning
  • De graaf trok zich maar weinig aan van de Franse koning.
  • De koning stuurde daarom een leger naar Vlaanderen.
  • Hij wilde graag dat de rijke Vlaamse steden, zoals Gent en Brugge, zich bij hen zouden aansluiten.
  • Daarom beloofde hij hen belastingverlaging als zij zich bij hem zouden aansluiten
Brugge was in de Middeleeuwen een van de rijkste steden van Vlaanderen. Omdat Brugge tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) nauwelijks is beschadigd, kun je ook nu nog (delen van) de middeleeuwse stad bekijken.

Slide 30 - Slide


De Guldensporenslag (2)



  • De belastingverlaging gold niet voor arme burgers. Daarom steunden zij de Vlaamse Graaf.
  • In 1302 werd de ruzie uitgevochten. 
  • Ondanks minder paarden en wapens werd het Franse ridderleger verslagen
  • Na het gevecht vonden de overwinnaars op het slagveld honderden gouden sporen van gesneuvelde Franse ridders. 
  • Hieraan dankt deze veldslag de naam Guldensporenslag.
Sporen zijn de kleine metalen punten die ruiters aan hun laarzen dragen om een paard ‘aan te sporen’.

Slide 31 - Slide

Patriciërs versus ambachtslieden
  • Groeiende bevolking
  • Macht bij de elite, die Franse koning steunde
  • Oneerlijke belastingen
  • Brugse Metten

Slide 32 - Slide

Slide 33 - Video

Examentraining 1.1
B: 2 4 5 6 9 16 HH: 1 3 VD: 13 14 15

Slide 34 - Slide