5.5 (2havo)

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Planning:

• HW-C 5.3 + 5.4
• leerdoelen & uitleg 5.5
• opdrachten 5.5 maken

Open je boek op blz. 172

Lees daar zelfstandig basis 1 t/m 4

Leerdoel 5.5:

1 = Ik kan uitleggen hoe fossielen zijn ontstaan.

2 = Ik kan uitleggen dat soorten verwant zijn als ze een gemeenschappelijke voorouder hebben.

Fossielen

Fossielen zijn versteende overblijfselen van organismen of afdrukken van organismen in gesteenten
.

Als een overblijfsel van een organisme/ afdruk ervan wordt bedekt met sediment krijgen bacteriën of schimmels geen tijd om de resten af te breken, de zachte delen vergaan wel te snel om te fossiliseren. 

Het sediment versteent het fossiel. 

tijdperken

Hiernaast zie je een geologische tijdschaal. 

Daarin zie je hoeveel miljoen jaar geleden een periode begon en eindigde en welke levensvormen in die periode bestonden. 

tip; * tijdperk (grijze balken)

        * periode (witte blokken)

       * MJG (=miljoen jaar geleden)

Tijdbalk v/d geschiedenis van de aarde;

Eerste dieren op het land

Ongeveer 450 miljoen gaar geleden ontstonden de eerste landdieren.

* Dit waren vooral geleedpotigen, zoals duizendpoten. 

* Hierna kwamen er ook gewervelden, amfibieën en reptielen. 

Dieren op het land

• 251 miljoen jaar geleden begon                                                             de enorme bloeitijd van de reptielen                                                    = dinosauriërs. 
• Tegelijk met de sauriërs                                                                       ontstonden de eerste                                                               zoogdieren en vogels.

Brasilodon; Qua uiterlijk had hij iets weg van de moderne spitsmuis, al was hij met zijn 20 cm iets langer.

 

Uitsterven sauriërs

Misschien heeft een enorme knal, veroorzaakt doordat een rotsblok vanuit de ruimte insloeg op aarde, er voor gezorgd dat de sauriërs zijn uitgestorven. 

Dit gebeurde ongeveer 65 miljoen jaar geleden. 

Die explosie veroorzaakte grote bosbranden waardoor er een paar jaren zwarte wolken van stof en roet boven het aardoppervlak hingen. 

Het zonlicht bereikte de aarde niet meer. Het was bijna donker en de temperatuur daalde sterk. De zoogdieren en vogels overleefden, de sauriërs stierven uit. 

Er is nieuw bewijs dat de meeste dinosauriërsoorten miljoenen jaren geleden zijn uitgestorven door een meteorietinslag in Mexico.      

Dat blijkt uit een onderzoek. Wetenschappers dachten al langer dat de Mexicaanse al langer dat de Mexicaanse Chicxulub-krater in de Golf van Mexico aanwijzingen bevat voor het uitsterven van dinosauriërs.  

Dat blijkt uit een onderzoek. Wetenschappers dachten al langer dat de Mexicaanse al langer dat de Mexicaanse Chicxulub-krater in de Golf van Mexico aanwijzingen bevat voor het uitsterven van dinosauriërs.  

Verwantschap: soorten die een gezamenlijke voorouder hadden hebben overeenkomsten met elkaar. 

Hoe meer het DNA van soorten overeenkomt,       hoe meer soorten aan elkaar verwant zijn. 

Hoe minder het DNA van soorten overeenkomt, hoe langer geleden de gemeenschappelijke voorouder leefde. 

Verwantschap van soorten

Soorten die een gemeenschappelijke voorouder hebben tonen verwantschap.

Dit is het geval ook met apen en de mens. 

Hierbij is de aap niet de voorouder van de mens, maar heben de apen en de mens samen een gemeenschappelijke voorouder.

Verwantschap; Organen met verschillende functies kunnen veel overeenkomst in bouw vertonen.

Rudimentaire organen;

Dat zijn organen die (een deel van ) hun functie verloren hebben en niet of nauwelijks tot ontwikkeling komen.

Voorbeelden:

• verstandskiezen bij de mens
• poten bij een slang

huiswerk voor de volgende les = 

Maak ONLINE van thema 5

van basisstof 5.5 

opdracht 1 t/m 3 + 5 t/m 8

Proefwerk thema 5 (5.1 t/m 5.6) = 28 mei