LIchaamsbeleving en seksualiteit

Lichaamsbeleving en seksualiteit
1 / 34
next
Slide 1: Slide
WelzijnMBOStudiejaar 2

This lesson contains 34 slides, with interactive quizzes, text slides and 2 videos.

time-iconLesson duration is: 200 min

Items in this lesson

Lichaamsbeleving en seksualiteit

Slide 1 - Slide

This item has no instructions

Leerdoelen 
  • Je weet waar je binnen en buiten de organisatie expertise over seksualiteit kunt vinden.
  • Je weet de contact personen LSS binnen de organisatie te raadplegen
  • Je kunt in gesprek gaan met elkaar over het thema seksualiteit en lichaamsbeleving
  • Je kan de behoefte van seksualiteit herkennen en weet wat ervoor nodig is om het bespreekbaar te maken
  • Je hebt kennis van het vlaggensysteem

Slide 2 - Slide

This item has no instructions

Belangrijk 
In deze les bepaal jij wat je wel of niet wilt delen. 
Er is geen goed of fout, respect voor je eigen grenzen staat voorop.

Slide 3 - Slide

Weerbaarheid van cliënten
Lichaamsverzorging. ( kleding, kapsel, aanraken bij verschonen, adl)
Zelfbeeld Hoe zie ik er vandaag uit? Wat vind je mooi van jezelf? Waar ben je minder tevreden over? Zien anderen mij zo? Hoe groot ben ik eigenlijk?)
Generaliseren in de begeleiding (bijv een vraag stellen aan een jongen of hij al eens een vriendinnetje heeft gehad).
Cliënten kunnen een vertekend beeld hebben over hoe een man of vrouw er uitziet (Invloed van sociale media en tv-programma’ s

Wat vind je van de tekst
over lichaamsbeleving
en seksualiteit?

Slide 4 - Open question

“Seksualiteit is van alle leeftijden. Ook als iemand een (chronische) ziekte/ aandoening/syndroom heeft speelt het een rol in zijn of haar leven. Dit maakt dat seksualiteit een belangrijk onderdeel is van de zorg. Er rust echter nog vaak een taboe op seksualiteit in de zorg. Hierdoor weten zorgprofessionals niet altijd hoe ze met dit onderwerp om moeten gaan. Dit zorgt ervoor dat aandacht voor seksualiteit vaak niet structureel onderdeel is van de zorg.”

Wat gaan we doen? 
  • Lichaamsbeleving & seksualiteit
  • De visie van Esdege-Reigersdaal op lichaamsbeleving en seksualiteit
  • Verstandelijke beperking, seksuele ontwikkeling en ondersteuning
  • Positieve seksualiteit
  • Bespreekbaar maken met je collega’s
  • Bespreekbaar maken met je cliënten
  • Het vlaggensysteem
  • Materialen en sites die je kunnen helpen


Slide 5 - Slide

This item has no instructions

Lichaamsbeleving & seksualiteit

Slide 6 - Slide

This item has no instructions

Wat verstaan we onder
seksualiteit

Slide 7 - Mind map

Seksualiteit?
Positieve seksualiteit?
Hoe ziet dat eruit in de praktijk?

Visie Esdege Reigersdaal
 Cliënten met een beperking hebben:
• Recht op het ontdekken en beleven van seksuele gevoelens en behoeften
• Recht op begeleiding en/of ondersteuning bij zijn/haar seksualiteitsbeleving
• Recht op bescherming tegen ongewenste seksuele activiteiten (zowel door de cliënt als met de cliënt).

Slide 8 - Slide

“Seksualiteit is onderdeel van ieders leven en draagt bij aan de kwaliteit van leven. Ieder mens, dus ook mensen met een handicap hebben het recht in vrijheid vorm te geven aan deze seksuele gevoelens zolang er respect is tussen de betrokkenen en de omgeving. Mensen met een beperking hebben net als ieder ander seksuele gevoelens en behoeften. De cliënt moet in staat gesteld worden dit aspect in zijn leven te ontdekken en te beleven, ieder op zijn eigen manier.

Katinka 

Als je dit verhaal gehoord
hebt, wat herken je dan uit
de visie van Esdege-
Reigersdaal, of juist 
niet? 

Slide 9 - Slide

This item has no instructions

Ontwikkeling: Wat is seksualiteit nog meer?
Seksualiteit is veel meer dan alleen geslachtsgemeenschap, de volgende aspecten zijn van belang:
• Biologisch 
• Psychologisch 
• Sociaal
• Cultureel
• Juridisch 

Seksualiteit is persoonlijk; iedereen ontwikkelt, beleeft en uit deze op een eigen, unieke manier.
                                                      Seksualiteit is veranderlijk, je hele leven lang.

Slide 10 - Slide

• Biologisch bijv. lichaam, voortplanting, gezondheid 
• Psychologisch bijv. gezondheid, gevoelens, beleving 
• Sociaal bijv. normen, waarden, verwachtingen, groepsdruk, sociale media
• Cultureel bijv. gender, rituelen, religie, media
• Juridisch bijv. wetgeving, afbeeldingen

Persoonlijke seksuele ontwikkeling
Deze ontwikkeling wordt vanaf de geboorte beïnvloed door de omgeving: 
 • Ouders en andere familieleden
 • Vrienden
 • School
 • Kerk, moskee, synagoge, tempel
 • Media
 • Sport- en andere hobbyclubs
 • Werkomgeving

Slide 11 - Slide

This item has no instructions

We leren ze van alles,
Hoe zit dat met seksuele ontwikkeling?

Slide 12 - Slide

This item has no instructions

Verstandelijke beperking en seksuele ontwikkeling
Verschil tussen:
  • lichamelijke ontwikkeling, 
  • sociale ontwikkeling, 
  • cognitieve ontwikkelingen 
  • emotionele ontwikkeling
Er is vaak een verschil tussen wat iemand ‘kan’ en wat hij of zij ‘aankan’.


Slide 13 - Slide

Verschil tussen lichaam, sociale ontwikkeling, cognitie en emoties:
• Lichamelijke ontwikkeling:
De ontwikkeling van secundaire geslachtskenmerken verloopt zoals bij ieder ander 
• Verstandelijke ontwikkeling: 
Wat begrijpt iemand van seks, eigen lichaam, verschil man/vrouw, manieren van vrijen 
• Emotionele ontwikkeling: 
Gevoel, beleving, maar ook draagkracht, wat kan iemand aan? 
• Sociale ontwikkeling: 
Bijv. omgaan met (gevoelens en grenzen van) jezelf en een ander 
noem een belemmering
in de ontwikkeling
van seksualiteit

Slide 14 - Mind map

This item has no instructions

Mogelijke belemmeringen in de seksuele ontwikkeling
 • Lastig de juiste informatie te vergaren, de kennis over seksualiteit is niet altijd juist.
 •Cliënten ervaren een beperkte positieve experimenteerruimte door minder autonomie en privacy.
 • Veel cliënten hebben een kleiner sociaal netwerk dit kan positieve ervaringen opdoen bemoeilijken.
 • Mogelijk communicatieproblemen.
 • Extra kwetsbaar voor misbruik en risico’s.


Slide 15 - Slide

This item has no instructions

Ondersteuning bieden
• Wat is het ontwikkeling gebonden gedrag?




• Wat is de ondersteuningsnood vanuit de cliënt?
• Wat is er nodig wat betreft kadering?

Slide 16 - Slide

This item has no instructions

Kan je een reden noemen van seksueel gedrag?

Slide 17 - Open question

Motieven van seksueel gedrag
Nieuwsgierig
Imitatie 
Zelfbevestiging en trots
De regels tarten
Versterking van affectieve banden
intimiteit zoeken
Fantasie in praktijk brengen 
Spanning ontladen
Frustratie / compensatie
Zoeken naar genot 
Seksuele identiteit 
Angst 
Macht hebben over anderen 
Motieven/Redenen
Motieven van seksueel gedrag
Nieuwsgierig
Imitatie
Zelfbevestiging en trots
De regels tarten
Versterking van affectieve banden
intimiteit zoeken
Fantasie in praktijk brengen
Spanning ontladen
Frustratie / compensatie
Zoeken naar genot
Seksuele identiteit
Angst
Macht hebben over anderen 

Slide 18 - Slide

This item has no instructions

Oefening 

Slide 19 - Slide

This item has no instructions

Positieve seksualiteit 
• We leren cliënten wel wat, maar niet hoe
• We leren cliënten wel wat niet, maar niet wat wel
• Wij kijken vaak vanuit een volwassen perspectief naar ‘seksueel getint’ gedrag van onze cliënten
• We beginnen vaak bij het grensoverschrijdende gedrag ipv bij de gezonde ontwikkeling
• Balanceren tussen opvoeden en beschermen
• Normaliseren van seksualiteit

Slide 20 - Slide

This item has no instructions

Bespreekbaar maken met collega's 





 
Checklist woordgebruik 

Slide 21 - Slide

This item has no instructions

Lichaamsbeleving en seksualiteit als thema op de agenda.
  • Waar begin je?
  • Hoe pak je dat aan?
  • Waar moet het eigenlijk over gaan?
  • Waar leidt het toe?
  • En wat wordt het vervolg?

Belangrijk dat er aandacht is voor het bewaken van grenzen, normen en waarden.
Maar lachen hoort en mag erbij, om soms schroom wat te overwinnen en om het hier en daar wat luchtig te houden.
                                                                                                                                             Checklist wat wel en wat niet 




Slide 22 - Slide

Maar ook vragen als:
Hoe krijgen we alle teamleden zover dat ze zich in dit onderwerp gaan verdiepen?
Zullen teamleden zich er ongemakkelijk bij voelen?
Komt dit onderwerp niet te dicht op je eigen lijf?

Grenzen bewaken
Voor iedereen is het anders
Onprettige ervaringen 
Daarom is het van belang dat de grenzen van een ieder gerespecteerd worden. En dat iedereen zijn en haar eigen grenzen bewaakt.
Schroom en humor
Intiemste privé
het gaat om de ondersteuning van de cliënt
Normen en waarden op het gebied van lichaam, seksualiteit en intimiteit
Opvoeding
Maar lachen hoort en mag erbij, om soms die schroom wat te overwinnen en om het hier en daar wat luchtig te houden.



Bespreekbaar maken met clienten 

  • Hoe maak je het thema seksualiteit bespreekbaar? 
  • Vraag aan de cliënt of je het over dit thema mag hebben. En vraag of je door mag vragen.
  • Afspraken maken over taalgebruik

Slide 23 - Slide

Vraag aan de cliënt of je het over dit thema mag hebben. En vraag of je door mag vragen.
Afspraak maken over taalgebruik.
Welke woorden gebruiken we? 
Wat spreken we af? 
Begrijpen we elkaar? 
Snapt iedereen de betekenis van de woorden? 
Gendergelijkheid ook in taal?
Let op imitatie / papegaaien! 
Let op discriminatie!
Hoe maak je het thema seksualiteit bespreekbaar?
Doe ik dit individueel of in de groep. Proactief of reactief .
Begin aan de voorkant.
Zie je kansen.
Maak gebruik van voorbeelden, vergelijkingen, visueel materiaal. 
Zijn er belemmeringen?
Lastige vragen? Welk doel wil ik bereiken
Om erachter te komen in welke seksuele ontwikkelingsfase je cliënt zit kun je gebruik maken van een screenings lijst. Om dit goed in beeld te brengen is de hulp van de gedragsdeskundige noodzakelijk.

Vlaggensysteem 

6 criteria
  • toestemming
  • vrijwilligheid
  • gelijkwaardigheid
  • leeftijd en ontwikkelingsadequaatheid
  • contextadequaatheid
  • ( zelf) respect/impact

Slide 24 - Slide

This item has no instructions

Slide 25 - Video

This item has no instructions

Doel van het vlaggensysteem
  • Juist inschatten ( objectief en neutraliseren bevorderend)
  • Bespreekbaar maken
  • Pedagogische adequaat reageren

Slide 26 - Slide

Waarom het vlaggensysteem
- objectief, ( kan helpen het los te zien van eigen emoties)
- los van referentiekader
- middel geen doel
- bevorderd de communicatie, verantwoordelijkheid en empathie binnen het team

Doelen
Juist inschatten ( objectief en neutraliseren bevorderend)
- bespreekbaar maken
- pedagogische adequaat reageren

Aandachtspunten
- het is een basis ( normale ontwikkeling, daarna uitzonderingen)
- je beoordeelt het gedrag, niet de persoon
- je beoordeelt de persoon doe het oudst/slimst is
- groen, geel is nodig voor een gezonde seksuele ontwikkeling
- indien eerste drie rood of zwart is, misbruik. ( stoppen→protocol)
Taak van de professional
  • Ruimte bieden en veiligheid creëren voor een gezonde seksuele ontwikkeling
  • Alert en correct reageren op seksueel ( grensoverschrijdend) gedrag
  • Als team een visie en normen & waarde uitdragen
  • In gesprek gaan met betrokkenen
  • Coachen in weerbaarheid
  • Op en afschalen, overreactie / op zijn beloop laten gaan

Slide 27 - Slide

This item has no instructions

Oefening vlaggensysteem
1.Toestemming: Willen ze het allebei? Weten ze waar ze mee instemmen? Actief instemmen? Met als doel plezier?
2.Vrijwilligheid: Is er sprake (geweest) van druk, geweld, dwang of manipulatie?
3.Gelijkwaardigheid: Is er iemand die de ander de baas is? Leeftijd, intelligentie, status
4.Leeftijd-of ontwikkeling adequaat: Zie normatieve lijst
5.Contexadequaat: Stoort, beledigt of stockeert het iemand?
6.(Zelf)respect/Impact: Schaadt het gedrag de jongere zelf of de ander?

Slide 28 - Slide

This item has no instructions

Twee meisjes van 15 jaar hebben onbeschermde anale seks omdat ze maagd willen blijven. 

Slide 29 - Slide

This item has no instructions

Vrouw met beperking laat ongevraagd borsten zien aan jongens van 15

Slide 30 - Slide

This item has no instructions

Materialen en links 

  • Bij het iod is veel materiaal te lenen -->Puber kwartet, vrienden en vrijers, de bloosdoos, voorlichtingsmateriaal
  • Maar je kan ook zelf een kletspot maken met kaartjes en  vragen, stellingen en die met je cliënt af en toe bespreken.
  • Lichaamsbeleving/ weerbaarheid = tekening man vrouw
  • Rutger stichting
  • LSS ( groep binnen sternet)
  • Girls Talk

Slide 31 - Slide

This item has no instructions



•www.seksindepraktijk.nl
• www.seksuelevorming.nl
• www.kennispleingehandicaptensector.nl
• www.seksualiteitemb.nl 
• www.sense.info
• www.zanzu.nl. helpt professionals bij vragen van anderstalige cliënten over hun lichaam en seksualiteit. De website geeft betrouwbare en cultuur sensitieve informatie in 16 talen. Alle onderwerpen worden helder uitgelegd in tekst, beeld én gesproken taal. 
• www.sclera.be
• www.opvoeden.nl
• www.vlaggensysteem.nl
https://www.edusex.nl/webwinkel/spelmateriaal/seks-is-meer-ganzenbordspel/
https://seksualiteitemb.nl/
https://www.kennispleingehandicaptensector.nl/
LHBTIQ+
https://www.kennispleingehandicaptensector.nl/docs/KNP/KNP%20GS/Instrumenten/Toolbox%20LHBT/instrumentenbox-begeleiden-zonder-stempel-def-15-03-16_v2.pdf

Slide 32 - Slide

This item has no instructions

Slide 33 - Slide

This item has no instructions

Slide 34 - Video

This item has no instructions