Dorpskrant: hoofdletters

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

 Nederlands

Creatief schrijven & spelling
Dorpskrant: hoofdletters     

 Vwo 2
 P2 2024-2025

Terugblik

Je weet...

...wat de titel van jullie dorpje is, de namen van jullie dorpsbewoners zijn.

...welke stijlfiguren er zijn.

...welke stijlfiguren je denkt op te nemen in de krant.

Vooruitblik

... weet je hoe je de regels voor hoofdletters kunt toepassen in jouw krant.

(Waarom ook alweer? In de krant verwerk je 4x verschillende regels over hoofdletters naar keuze.)

HOOFDLETTERS

Wanneer gebruik je een hoofdletter?

Denken - delen - uitwisselen

HOOFDLETTERS

Waarom?

1) Hoofdletters maken een tekst duidelijker en beter te lezen.

2) De lezer kan de tekst zo ook veel beter begrijpen.

Regel 1: begin van een zin

Aan het begin van een zin:

• Je begint een zin met een hoofdletter.

Als de zin met een afgekort woord begint, verschuift de hoofdletter naar het tweede woord:

• 's Ochtends sta ik vroeg op.
• 't Was vanochtend wel erg koud.

Regel 1: begin van een zin

Uitzondering: Als de zin met een cijfer of symbool begint, schrijf je geen hoofdletter aan het begin van de zin.

• €15 betaalde hij voor het boek.
• 86 jaar geleden werd mijn opa geboren.

Regel 2: namen van personen

Je schrijft een hoofdletter bij voor- en achternamen, doopnamen en voorletters:

• Sophie Jansen

Aanspreektitels (mevr.) en tussenvoegsels (van der) krijgen geen hoofdletter.

• fam. Berkmans
• Bert van den Brink

Regel 2: namen van personen

Wanneer er voor het tussenvoegsel geen voornaam of voorletter wordt genoemd, krijgt het tussenvoegsel wel een hoofdletter.

• meneer De Vries

Bij een tweede achternaam krijgt het tussenvoegsel geen hoofdletter.

• mevrouw Van de Ven - de Vries 

Regel 3: organisaties, merken, producten

Organisaties, merken en producten krijgen een hoofdletter.

• Apple
• Verenigde Naties

Soms gebruiken bedrijven de hoofdletters afwijkend van de regel, je neemt dit dan over.

• iPhone

Regel 4: aardrijkskundige namen, volken, talen, windstreken

Bij aardrijkskundige namen van landen, steden, rivieren enzovoort gebruik je een hoofdletter.

• Eindhoven
• Amerikaanse president

Ook bij volken, talen of dialecten gebruik je een hoofdletter.

• Fransman
• Limburgs dialect

Regel 4: aardrijkskundige namen, volken, talen, windstreken

Bij een windstreek gebruik je geen hoofdletter.

• Er komt vandaag een noordelijke wind.

Als de windstreek onderdeel is van een naam, gebruik je wel een hoofdletter.

• Noordelijke IJszee

Regel 4: aardrijkskundige namen, volken, talen, windstreken

Als je met de windstreek een cultureel, economisch of politiek gebied bedoelt, schrijf je een hoofdletter.

• In het Nabije Oosten is de situatie erg gespannen.
• Arme landen krijgen steun van het Westen.

Regel 5: historische gebeurtenissen en kalendergebruiken

Historische gebeurtenissen en feestdagen schrijf je met een hoofdletter.

• Koude Oorlog
• Vaderdag

Maar bij samenstellingen met feestdagen schrijf je geen hoofdletter:

• vaderdagontbijt

Regel 5: historische gebeurtenissen en kalendergebruiken

Seizoenen, maanden en gewone dagen krijgen geen hoofdletter.

• zaterdag
• januari

Ook een historische periode krijgt geen hoofdletter.

• renaissance
• prehistorie

Regel 6: religieuze en culturele begrippen

Religieuze en culturele stromingen en woorden die daarvan zijn afgeleid krijgen geen hoofdletter.

• jodendom
• jood

Maar heilige begrippen die bij de stroming horen wel.

• God
• Bijbel

Regel 6: religieuze en culturele begrippen

Een woord dat is afgeleid van een heilig begrip krijgt geen hoofdletter.

• Hij ziet er goddelijk uit.
• Er ligt een bijbel op het nachtkastje.

Met of zonder hoofdletter?

1. vmbo
2. VMBO

Met of zonder hoofdletters?

1. havo
2. HAVO

Met of zonder hoofdletter?

1. Pinksteren
2. pinksteren

Met of zonder hoofdletter?

1. Pasen
2. pasen

Met of zonder hoofdletter?

1. December
2. december

Welk woord heeft géén hoofdletter?

1. Maastricht
2. Juli
3. Tim
4. Pasen

Met of zonder hoofdletter?

1. de volkskrant
2. de Volkskrant

Welk woord heeft geen hoofdletter?

1. Engels
2. Amsterdamse
3. Noorden
4. Peugeot

Met of zonder hoofdletter?

1. koningin maxima
2. Koningin maxima
3. Koningin Maxima
4. koningin Maxima

alle schoolvakken schrijf je met een hoofdletter

1. waar
2. niet waar

Dit woord schrijf je met een hoofdletter:

1. Winter
2. Mei
3. het IJ
4. Oost

Welk woorden moeten met een hoofdletter?

Elke zondag laat mevrouw de jong haar hond uit.

1. zondag, jong
2. zondag, de, jong
3. de, jong
4. jong

Welk woord is niet correct gespeld?

Uitleg

In een aanhef schrijf je de eerste verwijzing naar een naam altijd met een hoofdletter. Het is dus meneer Van Dalen, Jan van Dalen of meneer J. van Dalen. 

1. mevrouw van Zaalen
2. Katya van Zaalen
3. docente Van Zaalen
4. K.L. van Zaalen

Welk woord is niet correct gespeld?

Uitleg

Namen van landen, steden, rivieren en gebergtes schrijf je altijd met een hoofdletter. Datzelfde geldt voor delen of de inwoners van die landen of steden. De windstreken schrijf je met een kleine letter, dus het noorden, zuiden, oosten en westen. 

1. Noord-Holland
2. Noorden
3. Noren
4. Noorwegen

Feestdag in jullie dorp

Beschrijf in 5 zinnen een denkbeeldige feestdag op "die"andere planeet. Bedenk zelf nieuwe namen. (Ook al speelt dit verhaal in de toekomst, maak gebruik van de spellingregels voor hoofdletters uit deze tijd.)

Onze feestdag......

Aan de slag!

Opdracht 1a:

• Schrijf een informatieve tekst.
• Verwerk minimaal 4 verschillende regels over hoofdletters in de tekst.
  

• Verwerk ook een stijlfiguur in de tekst. Gebruik hiervoor een stijlfiguur uit het opdrachtenboek (die jullie zelf hadden gekozen).