P1 - Les 5 - Het Bewegingsapparaat

• Dienstverlening en zorg
• MBO
• Studiejaar 1

Het bewegingsstelsel

Wat moet je weten?

Opbouw van het bot

Soorten beenderen 

Functie van het skelet

Soorten gewrichten

De belangrijkste botten in het Nederlands en Latijn 

Medische termen die in de les en LessonUp's worden behandeld.

Skelet

Symbool van de dood, maar levend weefsel

Botten - beenderen

• Hoeveel?
• 300 > 206

Het proces van botontwikkeling wordt ossificatie genoemd. Het begint eigenlijk rond de achtste week van de embryonale ontwikkeling – best ongelooflijk!

Toch zijn veel botten van uw baby bij de geboorte volledig gemaakt van kraakbeen, een soort bindweefsel dat taai maar flexibel is. Sommige botten van je kleintje zijn gedeeltelijk gemaakt van kraakbeen om de baby mooi en, nou ja, kneedbaar te houden.

Die flexibiliteit is nodig zodat opgroeiende baby’s voor de geboorte in de besloten ruimte van de baarmoeder kunnen opkrullen. Het maakt het ook gemakkelijker voor moeder en baby wanneer het tijd is voor de baby om tijdens de bevalling de spannende reis door het geboortekanaal te maken.

Botten - algemeen en groei

De ruimte die de uiteinden van twee botten scheidt die uiteindelijk samensmelten, is ook kraakbeen, zoals het weefsel dat je in het puntje van je neus hebt.

Het versmelten van botten vindt door het hele lichaam plaats. 

Ze worden fontanellen genoemd en ze zullen uiteindelijk sluiten als botten samengroeien.

Het vervangen van kraakbeen door gefuseerd bot begint wanneer kleine bloedvaten – capillairen genaamd – voedingsrijk bloed afgeven aan osteoblasten, de cellen die botten vormen. Osteoblasten creëren bot dat in eerste instantie kraakbeen bedekt en uiteindelijk vervangt.

Vervolgens vindt botgroei bij kinderen plaats aan de uiteinden van veel botten, die groeischijven hebben. Het groeiende weefsel in elke plaat bepaalt de uiteindelijke grootte en vorm van het bot. Wanneer een persoon stopt met groeien, sluiten de groeischijven.

Groeischijven zijn zwakker dan andere delen van het skelet van uw kind en zijn daarom gevoeliger voor breuken en ander letsel. Dit is de reden waarom een ​​val van een fiets uw kind in het gips kan brengen, terwijl u een soortgelijke val kunt maken en gewoon een blauwe plek kunt krijgen

Botten - algemeen en groei

• De ruimte die de uiteinden van twee botten scheidt die uiteindelijk samensmelten, is kraakbeen
• Gebeurt door het hele lichaam
• Fontanellen
• Het vervangen van kraakbeen door gefuseerd bot begint wanneer kleine bloedvaten – capillairen genaamd – voedingsrijk bloed afgeven aan osteoblasten, de cellen die botten vormen. Osteoblasten creëren bot dat in eerste instantie kraakbeen bedekt en uiteindelijk vervangt.
  

• Botgroei bij kinderen vindt plaats aan de uiteinden van veel botten, die groeischijven hebben. Het groeiende weefsel in elke schijf bepaalt de uiteindelijke grootte en vorm van het bot. Wanneer een persoon stopt met groeien, sluiten de groeischijven.
  

• Groeischijven zijn zwakker dan andere delen van het skelet van het kind en zijn daarom gevoeliger voor breuken en ander letsel: val van fiets

Waar botten van zijn gemaakt

De meeste botten zijn gemaakt van verschillende lagen weefsel:

• periosteum: het dikke membraan aan de buitenkant van het bot
  
• compactbot: de gladde, harde laag die te zien is in de botten van een skelet
  
• spongieus: sponsachtig weefsel in het compacte bot
  
• beenmerg: de geleiachtige kern van de botten die bloedcellen maakt.

Rood en geel beenmerg

Er zijn twee soorten beenmerg. In het rode, actieve beenmerg worden bloedcellen aangemaakt. Het gele, niet-actieve beenmerg bestaat vooral uit vetcellen. Het beenmerg bevat enkele duizenden stamcellen waaruit elke dag nieuwe bloedcellen ontstaan.

Wervelkolom = Columna vertebralis

Rib = costae

Functie van het
skelet

Skelet

De botten vormen samen het skelet. De belangrijkste botten worden in dit leerpad besproken.

Het skelet heeft de volgende functies:

houding; het skelet geeft het lichaam zijn vorm (houding).

aangrijpingspunt voor beweging; spieren zitten vast aan botten, door samentrekking van spieren kunnen botten ten opzichte van elkaar bewegen.

bescherming van belangrijke organen; de schedel beschermt de hersenen, de borstkas beschermt het hart en de longen.

opslag van mineralen; botten bevatten een flinke hoeveelheid calcium en fosfaat en kunnen deze mineralen ook weer afgeven aan het bloed.

ruimte voor beenmerg; rood beenmerg in platte botten en botuiteinden produceert bloedcellen.

Functie skelet

• Houding: het skelet geeft het lichaam zijn vorm (houding).
• Aangrijpingspunt voor beweging: spieren zitten vast aan botten, door samentrekking van spieren kunnen botten ten opzichte van elkaar bewegen.
  
• Bescherming van belangrijke organen: de schedel beschermt de hersenen, de borstkas beschermt het hart en de longen.
  
• Opslag van mineralen: botten bevatten een flinke hoeveelheid calcium en fosfaat en kunnen deze mineralen ook weer afgeven aan het bloed.
  
• Ruimte voor beenmerg: rood beenmerg in platte botten en botuiteinden produceert bloedcellen.

Botweetje: Het deel van het lichaam dat de meeste botten bevat, is de

1. voet
2. hand
3. knie
4. borstkas

Het bestaat uit maar liefst 27 individuele botten.

De borstkas bestaat uit 25 botten, waaronder: 1 borstbeen. 24 ribben (12 paar)

De botten in je voeten vormen ongeveer 25% van het totale aantal botten in je lichaam. Het lichaam heeft in totaal 206 botten. Elke voet heeft 26 botten, wat neerkomt op 52 botten voor je paar

De stijgbeugel, een stijgbeugelvormig bot diep in het oor, is het kleinste bot van het lichaam.

1. Knieschijf
2. Sleutelbeen
3. Stijgbeugel
4. Vingerkootje

Het kleinste bot in het menselijk lichaam, in het midden van het oor, wordt de "stijgbeugel" genoemd. Het weegt tussen de 2 en 4,3 mg en is tussen de 2,6 en 3,4 mm lang, even groot als een rijstkorrel!

Soorten botten

• Platte beenderen, bijvoorbeeld de schedel, schouderbladen en heupbeenderen
  
• Pijpbeenderen, die in de armen en benen te vinden zijn: spaakbeen, ellepijp, opperarmbeen, dijbeen, kuitbeen en scheenbeen bijvoorbeeld
• Sesambeenderen, deze liggen in een pees, zoals de knieschijf
• Onregelmatige beenderen, bijvoorbeeld de vingerkootjes rugwervels

Wat is een andere benaming voor de "lange botten"

1. Pijpbotten
2. Pijpbeenderen

Welk bot is GEEN plat bot?

1. Schedelbot
2. Borstbeen
3. Dijbeen
4. Schouderblad

wat is een gewricht?

1. Verzameling botten
2. Verzameling spieren
3. Scharnier tussen 2 botten
4. Banden & pezen

Botweefsel is

1. Steunweefsel
2. Bindweefsel
3. Dekweefsel

Welke vitamine zorgt voor goede opname van calcium uit de voeding en is daarmee heel belangrijk voor de botaanmaak?

1. Vitamine B
2. Vitamine C
3. Vitamine D
4. Vitamine E

Aanmaak van vitamine D

Onder invloed van ultraviolette straling wordt door de huid een voorstadium van vitamine D gemaakt. Dit wordt vervolgens door de lever omgezet in vitamine D.

Overigens kun je vitamine D ook via de voeding in het lichaam opnemen.

Wat is de functie van gewrichtsbanden?

1. Soepel bewegen van het gewricht
2. Houden de 2 botten bij elkaar
3. Zorgen voor extra stevigheid van het gewricht

Gewrichtsbanden zorgen voor het sturen en remmen van gewrichtsbewegingen. Ze spelen daarom een belangrijke rol in de stabiliteit van een gewricht.

Wat voor gewricht is dit?

1. Scharniergewricht
2. Kogelgewricht
3. Rolgewricht
4. Zadelgewricht

 In de afbeelding is een gewricht getekend.

Welk gewricht?

1. Een heupgewricht
2. Een kniegewricht
3. Een schoudergewricht
4. Een enkelgewricht

De meniscus is

1. een ander woord voor gewrichtskapsel
2. een slijmbeurs die zich tussen pees en bot bevindt
3. een kraakbeenschijf die zich in de nek bevindt
4. een kraakbeenschijf die zich in de knie bevindt

Een slijmbeurs is een soort stootkussentje op botdelen die uitsteken, bijvoorbeeld bij de elleboog, heup, schouder en knie. 

Wat zorgt ervoor dat een gewricht soepel kan bewegen?

1. Slijmbeurs (bursa)
2. Kapsels en banden (ligamenten)
3. Gewrichtskraakbeen en gewrichtsvloeistof (Synovia)

Soorten spieren

• Lengtespieren --> van het ene bot naar het andere
• Kringspieren --> niet vast aan een bot
• Gladde spieren --> autonoom, organen
• Dwarsgestreepte spieren --> animaal, spierballen en beweging!
• (Uitzondering: Hart heeft dwarsgestreepte spieren maar werkt autonoom)

Eigenschappen spiercellen

Eigenschappen van spiercellen

• Ze kunnen reageren op elektrische prikkels. De prikkel komt bij de spier via een zenuw.
  
• Ze kunnen zich verkorten door samen te trekken (contractie)
  
• Ze kunnen uitgerekt worden
  
• Na samentrekken of rekken kunnen ze weer hun rustlengte aannemen.

Concentrische contractie waarbij de spier kracht levert en de spier verkort

Excentrische contractie waarbij de spier kracht levert, maar ook verlengt

Isotone contractie met constante spierspanning

Bij concentrische contractie worden de spieren ...

1. korter
2. Langer

Wat is spiertonus?

1. De spanning van een spier
2. De inspanning van een spier
3. De spierspanning in rust
4. De intensiteit van de spierwerking

Endorotatie in de heup is ook wel:

1. het naar buiten draaien
2. het naar binnen draaien
3. het naar voren zwaaien
4. het naar achter zwaaien

Wat is extensie?

1. Buigen
2. Strekken
3. Naar binnen draaien
4. Naar buiten draaien

Spieren en pezen

Pezen: 

verbinding tussen bot en spier

Spieren:

beweging maken: samentrekken en ontspannen

antagonistspieren (werken samen, maar hebben tegengestelde functie, biceps-triceps)

De biceps is een..

1. beenstrekspier
2. beenbuigspier
3. armbuigspier
4. armstrekspier

Volgende week

Pathologie: van het bewegingsapparaat:

- artrose

- reumatoïde artritis

- amputaties