Vuurwerk en dieren

• Levensbeschouwing
• Mentorles
• +1
• Basisschool
• Middelbare school
• Praktijkonderwijs
• Speciaal Onderwijs
• Voortgezet speciaal onderwijs
• ISK

Introduction

Niet alleen onze huisdieren ervaren stress door vuurwerk, maar ook onze boerderijdieren, de vogels en het wild. In de kant-en-klare les Vuurwerk en Dieren wordt aan de hand van een kijkplaat verteld wat de gevolgen van vuurwerk op dieren kunnen zijn. Daarnaast wordt de leerlingen gevraagd na te denken hoe zij tijdens het afsteken van vuurwerk rekening houden met de dieren om ons heen.

Instructions

Deze les is kant-en-klaar, maar we raden aan de les eerst door te nemen. Bekijk daarvoor ook de notities bij de slides voor eventuele lessuggesties of verdiepende vragen.

De les bestaat o.a. uit een kijkplaat met hotspots.

Met devices: De leerlingen kunnen individueel of in groepjes de kijkplaat doorlopen. Vink daarvoor 'Devices in de klas' en 'Toon bij student' aan.

Zonder devices:

Plaats de kijkplaat op het digibord en bekijk de hotspots met de klas.

De les inkorten? Dat kan!

Als je een aantal slides niet wilt inzetten, zet dan de volgende stappen:

• Sla de les dan op.
• Klik, in de linkerkolom in de editor, op de oogjes rechts naast de miniatuurslides. De slides worden transparant en zullen tijdens je presentatie niet zichtbaar zijn.

Slide(s) toevoegen aan eigen les

• Klik daarvoor in het lesoverzicht rechtsboven op het driehoekje van de betreffende slide; Gebruik in mijn les.
• Voeg vervolgens deze slide toe aan jouw les.

Leerdoelen

Aan het eind van de les:
- kun je uitleggen waar de traditie van vuurwerk vandaan komt

- welke soorten vuurwerk er zijn

- Wat de regels voor het afsteken van vuurwerk zijn

- Wat de gevaren en risico's van vuurwerk zijn voor mens en dier

VUURWERK

en dieren

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan jij...

vertellen waarom vuurwerk voor dieren gevaarlijk kan zijn

1

benoemen hoe verschillende dieren op vuurwerk reageren

2

uitleggen wat je kan doen om het leed van dieren te verzachten

3

Vuurwerk en dieren

Waar denk jij aan? Schrijf zoveel mogelijk woorden op.

vuurwerk en dieren

Katten

Als katten schrikken van vuurwerk, uit zich dat op verschillende manieren. Je kat heeft platte oren, gaat trillen, hijgen, poepen/plassen, verstoppen, rondrennen, stil zitten of agressief gedrag (blazen, grommen of zelfs uithalen) vertonen. 

Tips: Houd je kat binnen voor en tijdens Oud & Nieuw, sluit ramen en kattenluikjes (doe dit ook vooraf, zodat je kat er in paniek niet tegenaan botst), zorg voor een fijne verstopplek met kussens, dekens en iets lekkers. Ook achtergrondmuziek kan helpen en geef zelf het goede voorbeeld; blijf rustig.

Wilde dieren

De rust die de wilde dieren hard nodig hebben om de koude wintermaanden te overleven, wordt door vuurwerk flink verstoord. Het wild schrikt en vlucht. Dit kan gevaarlijke situaties veroorzaken; dieren die vast komen te zitten, aanrijdingen en agressief gedrag. 

De impact van het vuurwerk op wilde dieren is dus groot. Vuurwerkvrije zones of drone- en lichtshows zijn diervriendelijkere oplossingen.

Paarden

Paarden zijn van nature schrikachtige dieren en kunnen in paniek raken door vuurwerk. Ze proberen vaak te vluchten, wat kan leiden tot verwondingen zoals gebroken benen of andere blessures als ze proberen te ontsnappen uit hun stal of weiland​.

Lang na het vuurwerk kunnen paarden ook nog nerveus en onrustig blijven, wat hun training en dagelijks gedrag kan beïnvloeden.

Boerderijdieren

Vuurwerk kan ook een grote impact hebben op boerderijdieren. Ook boerderijdieren ervaren stress en angst door het geluid en felle licht. 

Om het de dieren aangenamer te maken tijdens vuurwerk is het verstandig ze binnen te houden in een velige, afgesloten stal en zachte muziek af te spelen om de harde knalle van vuurwerk te overstemmen. In ernstige gevallen kan de dierenarts kalmerende middelen voorschrijven.

Koeien

Koeien kunnen snel in paniek raken door de harde knallen van vuurwerk. Dit kan leiden tot verwondingen doordat ze wild gaan rondrennen of tegen hekken en stallen aan botsen. Bij melkkoeien kan de stress door vuurwerk leiden tot een tijdelijke vermindering van de melkproductie. Stress heeft invloed op hun hormonen en kan het melken bemoeilijken.

Varkens

Varkens hebben een goed gehoor en kunnen angstig en agressief worden door de knallen van vuurwerk. Door de stress kunnen varkens  verminderde eetlust en een verzwakt immuunsysteem oplopen.

Omdat varkens vaak in groepen leven, is er een grote kans dat ze elkaar opjutten, waardoor er massale paniek ontstaat in hun verblijf​.

Kippen en ander pluimvee

Kippen en ander pluimvee raken snel desoriënteerd door de lichtflitsen en het lawaai. Ze kunnen van hun zitstokken vallen en zich verwonden. De stress kan ook hun eierproductie verminderen.

Vuurwerk kan ook het dag-nacht ritme van kippen verstoren, omdat ze in de nacht door het lawaai en licht wakker worden en niet kunnen rusten.

Honden

Voor de gevoelige oren van honden zijn vuurwerkknallen er hard. Ze komen onverwachts en honden weten niet waar de knallen vandaan komen. Daar worden ze bang en gestresst van.
Dat merk je als hij/zij gaat hijgen, bibberen, staart tussen de poten houdt, piepen of janken. Kijk altijd uit; honden die angstig zijn kunnen onverwacht reageren, ook op hun baasje!
Tips:

Houd ramen, deuren en gordijnen dicht om het geluid en de lichtflitsen te dempen, houd je hond buiten altijd aan de lijn en zorg voor een extra lekker hapje of nieuw speelgoed. Je hond belonen als hij/zij niet reageert op vuurwerk, werkt beter dan 'm troosten als hij angstig gedrag vertoont.

Vogels

De vogels worden nog wel eens vergeten. Maar voor hen is vuurwerk zelfs levensbedreigend. Raken ze in paniek, dan vliegen ze weg. Soms wel 10 km ver! Door de angst weten ze niet meer waar ze zijn, vinden de weg naar hun nest moeilijk terug of ze vliegen tegen gebouwen, bomen of andere obstakels. Vogels hebben hun rust hard nodig om hun energie op peil te houden tijdens de winter. Wordt deze verstoord, dan raken ze verzwakt door te weinig energie en te weinig eten. Dat kan fataal zijn.

Knaagdieren

Knaagdieren hebben gevoelige oren. Het harde geluid van vuurwerk kan stress en angst veroorzaken. Dit kan zorgen voor een hoge bloeddruk, ademhalingsproblemen, piepen, eetproblemen of diaree. Je ziet dat je  knaagdier in paniek is aan de grote ogen, bevriezen of juist in paniek rondrennen. 
Tips:

Geef je huisdier extra veel stro en maak veel verstopplekjes, dek de kooi af om lichtflitsen en geluid tegen te houden, zorg voor volgende voedsel en drinken. Dieren die buiten staan, kunnen naar de schuur worden verplaatst. Zet ze niet binnen zetten, want de wintervacht, de warmte binnen en de angst kunnen ervoor zorgen dat de diertjes oververhit raken. Leid je knaagdier af met extra speeltjes of iets te knagen.

Voor de docent

Bekijk de kijkplaat met elkaar of laat de leerlingen op hun eigen device de plaat onderzoeken.

Ga het gesprek aan met je klas:

• Wie heeft een huisdier? Hoe gaat die om met vuurwerk? Wat doen jullie om dat leed te verzachten?
• Welke informatie is nieuw voor jou?
• Wist je dat de impact van vuurwerk zo groot is?
• Vind je dat we rekeningen moeten houden met de dieren?
• Kan je dierenleed voorkomen?

Tip

• Maak met de klas een plan rondom de vraag: Hoe kunnen we vuurwerk afsteken leuk houden, maar ook rekening houden met de dieren?
• Laat de leerlingen een flyer/poster maken om hun schoolgenoten bewust te maken van het dierenleed rondom Nieuwjaar.
• Hang de posters op in de school of laat de flyers uitdelen in de overige klassen.

Ik ga vanaf nu meer rekening houden met
dieren als ik vuurwerk afsteek.

Ik ga vanaf nu meer rekening houden

met dieren als ik vuurwerk afsteek.

Vuurwerk en de dieren
Eerst dacht ik...

Vuurwerk en dieren

Eerst dacht ik...

Vuurwerk en de dieren
Nu denk ik...

Vuurwerk en dieren

Nu denk ik...

Leerdoelen

Aan het eind van de les:
- kun je uitleggen waar de traditie van vuurwerk vandaan komt

- welke soorten vuurwerk er zijn

- Wat de regels voor het afsteken van vuurwerk zijn

- Wat de gevaren en risico's van vuurwerk zijn voor mens en dier

VUURWERK

en dieren

Op zoek naar meer kant-en-klare themalessen?

Klik hier.

Klik hier voor de uitgebreide les Vuurwerk.