2.1 deel 1 Interbellum en Tweede Wereldoorlog (1918-1945)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Havo 5 Historische context: Duitsland in Europa

2.1 Interbellum en Tweede Wereldoorlog (1918-1945)

Lesdoelen:

In deze paragraaf leer je:

- waardoor de Duitse democratie na de Eerste Wereldoorlog wankel was.

- hoe en waardoor de nazi's aan de macht kwamen.

Leidende vraag

Wat leidde tot de opkomst van het nationaalsocialisme en welke gevolgen ha dit voor Duitsland en Europa (1918-1945)

2.1 Interbellum en Tweede Wereldoorlog (1918-1945)

De wankele democratie van Weimar

Eerste Wereldoorlog komt tot zijn einde:

1918 onrust in Duitsland​

- Matrozen uit de havenstad Kiel begonnen te muiten. 

Arbeiders sluiten zich erbij aan. 

- In steden eisen mensenmassa's vrede.

--> 9 november staatsgreep sociaaldemocraten,​ uitroepen republiek​.

- 10 november Keizer Wilhelm II vlucht​

- 11 november wapenstilstand

De Nederlandse regering regelde dat keizer Wilhelm II op Kasteel Amerongen kon logeren. Hier tekende hij zijn troonsafstand. De keizer zou eigenlijk maar zes dagen blijven, maar hij woonde hier (met zijn familie en 40 lakeien!) anderhalf jaar lang. Daarna kocht hij het huis in Doorn. Hier woonde hij tot aan zijn dood in 1941.

2.1 Interbellum en Tweede Wereldoorlog (1918-1945)

Sociaal-democraten (SPD) = sociaaldemocratische Partij van Duitsland

- Winnaars eerste naoorlogse verkiezingen 1919​

- Begonnen met de opbouw van een parlementaire democratie​.

--> Grondwet 1919​ bijeen in Weimar.

Oorzaak benaming: Republiek van ​Weimar

2.1 Interbellum en Tweede Wereldoorlog (1918-1945)

De Duitse democratie was vanaf het begin al wankel;

1. De oude conservatieve elite had nog steeds veel invloed.

2. Linkse en rechtse extremisten probeerden de democratie omver te werpen en bestreden ook elkaar met geweld. --> door politiek geweld verliest een groot deel van de bevolking het vertrouwen in de democratie.

Extreem links​:

Spartakisten / communisten​

Extreem rechts​:

Nationalisten​

Conservatieven​:

Oude elite​, Officieren, hoge ambtenaren, ​industriëlen, rechters, professoren &

aanhangers keizer.

2.1 Interbellum en Tweede Wereldoorlog (1918-1945)

Nieuwe klap in het vertrouwen:

Verdrag van Versailles​ juni 1919.

Getekend door de Duitse regering (sociaaldemocraten)​

Wordt gezien als een dictaatvrede.

-Duitsland is hoofdschuldige aan de oorlog​

- Verlies Duits grondgebied ​

- Verlies Duitse kolonies​

- Demilitarisering (100.000 lichtbewapende soldaten)​

-Herstelbetalingen ​

(132 miljard goudmark)

Video verdrag van Versailles

2.1 Interbellum en Tweede Wereldoorlog (1918-1945)

Gevolgen verdrag van Versailles:

--> Onvrede bij conservatieven en extreem rechts​:

Ontstaan dolkstootlegende (complottheorie)​

Duitsland had de oorlog niet verloren, maar was ten onder gegaan door een dolkstoot in de rug van de democratische leiders (wapenstilstand) en de socialistische arbeiders en soldaten die in opstand waren gekomen.

Geloofwaardig:

- Tijdens de oorlog niet op Duitse bodem gevochten

- De Duitse oorlogspropaganda had een bepaald 

beeld gecreëerd. 

Samengevat 

2.1 Interbellum en Tweede Wereldoorlog (1918-1945)

Verkiezingen 1920

De democratische partijen verliezen samen de meerderheid en moeten gaan samenwerken met de conservatieven.

--> door onderlinge verdeling werd er niet krachtig geregeerd.

- problemen zoals straatgeweld en de economie kon niet worden opgelost:

- Herstelbetalingen​

- 1923 Bezetting Roergebied door Frankrijk en België

2.1 Interbellum en Tweede Wereldoorlog (1918-1945)

2.1 Interbellum en Tweede Wereldoorlog (1918-1945)

Duitse regering gaf haar verzet op en de geallieerden zagen in dat ze zo hun geld niet terug zouden krijgen --> Dawesplan

Door het Dawesplan bloeide de Duitse 

economie op tussen 1924 en 1929.

Internationale spanningen namen af:

-België en Frankrijk beëindigen bezetting Roergebied 1925​.

- 1925 Verdrag van Locarno​:

Erkenning nieuwe westgrens Republiek van Weimar – Frankrijk 

- Republiek van Weimar werd lid van de Volkenbond​.

2.1 Interbellum en Tweede Wereldoorlog (1918-1945)

Nazi's aan de macht

Na de beurskrach van 1929 kwam Duitsland in een economische crisis terecht.

Dawesplan stopt.

In 1932 --> bijna de helft werkloos.

Democratische en conservatieve partijen waren machteloos. --> het volk richt zich op totalitaire partijen: - communistische KPD

                                 - nationaalsocialistische NSDAP --> 1932 grootste partij

1923 bierkellerputsch

1925 Mein Kampf

2.1 Interbellum en Tweede Wereldoorlog (1918-1945)

Beloften NSDAP:

- NDSAP zou eenheid brengen, voor iedereen opkomen i.p.v. een groepering.

- Welvaart, werk en inkomen.

- Het verdrag van Versailles ongedaan maken.

- Zorgen voor een krachtige volksgemeinschaft.

De NSDAP werd een massaorganisatie met grootscheepse propaganda en het paramilitair vertoon van het partijleger (Sturmabteilung (SA)​.

In 1933 werd Hitler door president Von Hindenburg benoemd tot rijkskanselier.