Hoofdstuk 5.4 Oog en bril K3 les 4

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

H00fdstuk 5 licht

Welkom Kader 3

Benodigheden

- laptop

- Binas

- Rekenmachine 

Welkom kader 3!

Ga zitten en start met het lezen van 5.4. 

Klaar? Ga verder met de opdrachten. 

Tassen op de grond

Jas over je stoel

Telefoons in de zakkie

We gaan starten!

                                                                                               Wachttijd:

H5: Licht

Introductie

• § 5.1 Licht, schaduw en spiegels

• § 5.2 Van infrarood tot ultraviolet

• § 5.3 Beelden maken met een lens
  

• § 5.4 Oog en bril

www.nu.nl

Word je blind van je beeldscherm ?

www.myopie.nl

Lesprogramma

1. Huiswerk controle 
2. Terugblik
3. Leerdoelen
4. Instructie (uitleg)
5. Zelfstandig werken
6. Afsluiting
7. Huiswerk

Over welke opgaven van
het huiswerk zijn er vragen?

Leerdoelen 5.3 

Beelden maken met een lens

Behaald?

1. Je kunt het verschil beschrijven tussen positieve lenzen en negatieve lenzen. R
2. Je kunt uitleggen hoe een positieve lens een evenwijdige bundel zonlicht breekt. R
3. Je kunt toelichten wat wordt bedoeld met ‘brandpunt’ en ‘brandpuntsafstand’. R
4. Je kunt uitleggen hoe een negatieve lens een evenwijdige bundel zonlicht breekt. R
5. Je kunt het verschil uitleggen tussen een reëel beeld en een virtueel beeld. R
6. Je kunt het beeld construeren dat een positieve lens van een voorwerp vormt. T1
7. Je kunt de voorwerpsafstand en de beeldafstand opmeten in een tekening. T1

In figuur 4 is een reëel beeld gemaakt met een positieve lens.
Welke twee lichtstralen zijn geen constructiestralen?

1. Lichtstraal 1
2. Lichtstraal 2
3. Lichtstraal 3
4. Lichtstraal 4

Hoe bewegen de lichtstralen afkomstig van een lichtbron?

1. Als horizontale lijnen.
2. Als kromme lijnen.
3. Als rechte lijnen.
4. Als verticale lijnen.

Wat is een bolle lens?

1. Een negatieve lens die in het midden dikker is dan aan de randen.
2. Een negatieve lens die in het midden dunner is dan aan de randen.
3. Een positieve lens die in het midden dikker is dan aan de randen.
4. Een positieve lens die in het midden dunner is dan aan de randen.

Je schijnt met een zaklamp op een negatieve lens.
Wat valt het brandpunt voor de lens of achter de lens? En is de brandpuntsafstand positief of negatief?

1. Brandpunt: Voor de lens Brandpuntsafstand: negatief
2. Brandpunt: Voor de lens Brandpuntsafstand: positief
3. Brandpunt: Achter de lens Brandpuntsafstand: negatief
4. Brandpunt: Achter de lens Brandpuntsafstand: positief

Een lichtstraal loopt evenwijdig aan de hoofdas en wordt gebroken door een
bolle lens. Wat gebeurt er na breking met de lichtstraal?

1. Na breking gaat de lichtstraal door het brandpunt.
2. Na breking gaat de lichtstraal door het midden van de lens.
3. Na breking gaat de lichtstraal evenwijdig aan de hoofdas verder.

Je houdt een holle lens in het zonlicht.
Hoe gaat de lichtbundel verder na breking door de lens?

1. Na breking is de lichtbundel divergent.
2. Na breking is de lichtbundel evenwijdig.
3. Na breking is de lichtbundel convergent.

Leerdoelen 5.4: Oog en bril

1. Je kunt zeven onderdelen van een oog benoemen. R
2. Je kunt beschrijven hoe je ogen een beeld vormen. R
3. Je kunt de functie toelichten van het netvlies, de oogzenuw, de iris en de pupil. R
4. Je kunt beschrijven hoe je ogen scherpstellen op voorwerpen dichtbij en in de verte. T1
5. Je kunt uitleggen wat bijziendheid is en hoe je deze afwijking kunt corrigeren. T1
6. Je kunt uitleggen wat verziendheid is en hoe je deze afwijking kunt corrigeren. T1

De bouw van je ogen

Je ziet de dingen om je heen doordat ze licht weerkaatsen naar je ogen.

Het licht: het gaat door het hoornvlies, de ooglens en het glasachtig lichaam. Ten slotte komt het licht op het netvlies terecht (figuur 1).

De combinatie 

hoornvlies-ooglens-glasachtig lichaam heeft

dezelfde uitwerking als een positieve lens: 

het licht wordt zo gebroken dat er op het 

netvlies een scherp reëel beeld ontstaat.

De bouw van je ogen

Het netvlies bevat een groot aantal lichtgevoelige zintuigcellen. 

Als er licht op de zintuigcellen valt, geven die cellen elektrische signalen af. 

Deze signalen worden door de oogzenuw

doorgegeven aan de hersenen. 

Wanneer je hersenen de signalen

ontvangen en verwerken, zie je iets.

De bouw van je ogen

De pupil is een opening in de iris, het gekleurde deel van je oog.

De pupil in je oog verandert door de hoeveelheid licht.

Wordt kleiner bij te veel licht: a

Wordt groter bij te weinig licht: b

a veel licht, kleine pupil

b weinig licht, grote pupil

Accommoderen

• Ook je ogen moeten scherpstellen om de wereld om je heen goed te kunnen zien. 
• Maar je ogen hebben geen lens die kan verschuiven. 
• De afstand tussen de ooglens en het netvlies (de beeldafstand) is steeds even groot. 
• 
  
• Dat je toch altijd scherp kunt zien, komt doordat je ogen kunnen accommoderen: een kring     van spiertjes rond de ooglens kan de ooglens platter en boller maken.

Accommoderen

Als je ooglens boller wordt, wordt hij sterker. (b)

Maak je hem platter, dan wordt hij minder sterk. (a)

Hoe sterker de ooglens is, hoe meer hij het licht breekt. Als je naar een voorwerp in de verte kijkt, zijn je ooglenzen niet erg bol. Het licht dat in je ogen valt, divergeert bijna niet. De ooglenzen hoeven niet erg sterk te zijn om het voorwerp scherp af te beelden (figuur 3a).

Accommoderen

Als je ooglens boller wordt, wordt hij sterker. (b)

Maak je hem platter, dan wordt hij minder sterk. (a)

Als je naar een voorwerp kijkt dat vlakbij is, zijn je ooglenzen veel boller. 

Het licht dat in je oog valt divergeert behoorlijk. De bundel moet dan sterker worden gebroken dan bij een voorwerp in de verte. 

Je ooglenzen moeten nu vrij sterk zijn om een scherp beeld op het netvlies te vormen (fig. 3b).

Bijziend 

Als je bijziend bent, zie je alleen scherp wat dichtbij is!

 

Dit komt doordat je ooglenzen te bol zijn.

Het beeld van een voorwerp in de verte komt niet op, maar vóór het netvlies terecht.

Negatieve brillenglazen of contactlenzen zijn nodig. Die laten het licht dat op de ogen valt iets divergeren. Daardoor vormt het beeld zich niet meer vóór, maar precies op het netvlies (fig. 4).

Verziend 

Als je verziend bent, kun je alleen dingen in de verte scherp zien!

Dit komt doordat je ooglenzen te zwak zijn.

Licht van een voorwerp dichtbij vormt een beeld achter het netvlies.

Positieve brillenglazen of contactlenzen nodig. Die zorgen ervoor dat het licht sterker wordt gebroken. Daardoor vormt het beeld zich niet meer achter, maar precies op het netvlies (fig 5).

Aan de slag!

Maak opdracht:  1 t/m 12 op blz 51 boek B

rood = Iedereen is stil

oranje = Iedereen is stil, docent beantwoord wel vragen

groen = Je mag zachtjes overleggen met je buurman/buurvrouw

Leerdoelen 5.4: Oog en bril

Behaald?

1. Je kunt zeven onderdelen van een oog benoemen. R
2. Je kunt beschrijven hoe je ogen een beeld vormen. R
3. Je kunt de functie toelichten van het netvlies, de oogzenuw, de iris en de pupil. R
4. Je kunt beschrijven hoe je ogen scherpstellen op voorwerpen dichtbij en in de verte. T1
5. Je kunt uitleggen wat bijziendheid is en hoe je deze afwijking kunt corrigeren. T1
6. Je kunt uitleggen wat verziendheid is en hoe je deze afwijking kunt corrigeren. T1

Is dit oog bijziend of verziend?

1. Bijziend
2. Verziend

Wat voor een bril heb je nodig als je verziend bent?

1. Een leesbril
2. Een bril met een positieve lens
3. Een bril met een negatieve lens

Sleep de juiste namen naar de juiste plaatsen van het oog.

iris

pupil

hoornvlies

lens

netvlies

oogzenuw

Welke lichtstraal is een divergerende lichtstraal?

Bijziend                        Verziend

veraf goed zien

beeld achter het netvlies

dichtbij goed zien

beeld valt voor het netvlies

hole lens nodig

bolle lens nodig

Aan het werk! NOVA

Wat? 5.4 Oog en bril - opdrachten 1 t/m 14

Waar? in het boek. vanaf blz 51 

In Somtoday staat het huiswerk

Hoe? Als het bord op rood staat werk je alleen en in stilte.

Als het bord op groen staat mag je fluisterend overleggen met je buurman. 

Heb je vragen? Steek je hand op en ik kom bij je. 

Klaar? Test Jezelf!