Nationaalsocialisme en de Tweede Wereldoorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Nationaalsocialisme en de Tweede Wereldoorlog

Tijdvak van de Wereldoorlogen 1900 - 1950

Welke leider zouden jullie kiezen?

Welke leider zouden jullie kiezen? Hieronder staan enkele feiten over verschillende nationale leiders uit de geschiedenis.

• Kandidaat A: Hij ging om met corrupte politici, vroeg advies van astrologen, had twee verschillende minnaressen, rookte als een ketter en dronk 8 tot 10 martini's per dag.

• Kandidaat B: Hij was twee keer uit zijn ambt gezet. Sliep elke dag tot 12 uur s'middags, gebruikte opium tijdens zijn studententijd en dronk elke avond een hele fles wiskey. 

• Kandidaat C: Hij was een oorlogsheld met meerdere onderscheidingen, rookte niet en was een vegetariër, drinkt af en toe een biertje en is nooit vreemd gegaan.

Winston Churchill was de premier van Groot-Brittanië tijdens de Tweede Wereldoorlog en wordt tot op de dag van vandaag gezien als één van de beste leiders die Engeland ooit gehad heeft.

Adolf Hitler, staat bekend als één van de grootste schurken uit de geschiedenis en is medeverantwoordelijk voor de massamoord op 6 miljoen joodse mensen en het uitlokken van de grootste oorlog uit de menselijke geschiedenis.

Franklin Delano Roosevelt (FDR) president ten tijde van de Tweede Wereldoorlog en de president die de New Deal heeft ingevoerd.

Welke van de drie leiders zouden jullie kiezen?

kandidaat A

kandidaat B

kandidaat C

Nationaalsocialisme en de Tweede Wereldoorlog

Kenmerkende aspecten:

• Het in de praktijk brengen van de totalitaire ideologie fascisme/nationaalsocialisme
• De economische wereldcrisis
• Het racistische en totalitaire karakter van het nationaalsocialisme
• Het voeren van twee wereldoorlogen (in dit hoofdstuk de Tweede Wereldoorlog)
• De Duitse bezetting en de Jodenvervolging

Hoofdvraag:

Hoe kwam het voor de tweede keer in de 20e eeuw tot een wereldoorlog?

6.1 De Republiek van Weimar

Deelvraag:

Waardoor raakte Duitsland na de Eerste Wereldoorlog twee keer in een grote economische crisis? 

Begrippen

• Republiek van Weimar
• vrijkorpsen
• dolkstootlegende
• Dawesplan
• Erfüllungspolitik
• Kellog-Briand-pact

Personen

• keizer Wilhelm II
• Adolf Hitler
• Wolfgang Kapp
• Gustav Stresemann
• generaal Von Hindenburg
• premier Briand

Duitsland wordt een republiek

• 1918: keizer Wilhelm II vlucht naar Nederland
•  In Weimar wordt nieuwe grondwet gemaakt, Duitsland gaat als republiek verder en het parlement kreeg veel meer macht
• Republiek van Weimar 

• terugkerende soldaten begonnen gewapende vrijkorpsen die jacht maakten op iedereen die zij verantwoordelijk hielden voor het verliezen van de oorlog.

Duitsland wordt een republiek

• dolkstootlegende

• De politici van de Republiek van Weimar werden verantwoordelijk gehouden voor het ondertekenen van het gehate Verdrag van Versailles

• verschillende pogingen om de regering omver te werpen (communisten, vrijkorpsen en het leger olv. Wolfgang Kapp)
• alle pogingen mislukte

Dolkstootlegende

Veel Duitse soldaten die in de Eerste Wereldoorlog gevochten hadden konden/wilde niet geloven dat Duitsland werkelijk verslagen was. Er gingen geruchten rond dat het Duitse leger nog door had kunnen vechten maar dat zij verraden waren. Zij hadden als het ware een 'dolkstoot' in de rug gekregen. De mensen die verdacht werden van dit verraad waren de communisten/socialisten, joden en politici.

Hyperinflatie

• Duitse economie uitgeput door Eerste Wereldoorlog (veel werkeloosheid, inflatie Reichsmark en herstelbetalingen, Verdrag v. Versailles)

• 1923 herstelbetalingen stoppen
• Frankrijk bezet Ruhrgebied (belangrijkste industriegebied in Duitsland)
• Duitse overheid roept arbeiders op te staken en zij betalen loon door
• geld bijdrukken met gevolg hyperinflatie

hyperinflatie

hyperinflatie is wanneer de waarde van een munteenheid enorm snel naar beneden gaat. Op deze afbeelding zie je Duitse kinderen die spelen met stapels papiergeld. De waarde van de Reichsmark was zo drastisch gedaald dat het goedkoper was om kinderen met blokken papiergeld te laten spelen, dan om dat geld te gebruiken om speelblokken mee te kopen.

Erfüllungspolitik

• nieuwe premier bereid tot compromissen om inflatie te stoppen
• Dawesplan
• Frankrijk trekt zich terug uit Ruhrgebied
• Duitsland gaat over tot Erfüllungspolitik
• 1926 Duitsland lid van Volkenbond
• 1928 Kellog-Briand-pact 

• Zwarte donderdag 
• Amerika eist leningen Dawesplan terug
• Duitsland terug in economische crisis

Amerikaanse minister van financiën, Dawes

Bedenker van het Dawesplan. Amerika leende grote geldbedragen aan Duitsland zodat de Duitse economie zich kon herstellen. Amerika werd hier zelf beter van, Duitsland moest het geld namelijk uiteindelijk terug betalen met rente. Daarnaast stelde de herstelbetalingen aan Engeland, Frankrijk en België deze landen in staat om hun eigen leningen aan Amerika af te betalen en om Amerikaanse producten te kopen.

6.2 In de ban van Hitler

Deelvraag: 

Hoe kwam Hitler aan de macht?

Begrippen

• fascisme
• antisemitisme
• nationaalsocialisme
• massacommunicatiemiddelen
• entarte kunst

Personen

• Adolf Hitler
• Joseph Goebels
• Mussolini
• Hindenburg
• Marinus van der Lubbe

Facisme en nationaalsocialisme

• 08-11-1923: poging staatsgreep door Hitler en generaal Ludendorff
• Hitler krijgt lage gevangenisstraf in luxe gevangenis en schrijft daar 'Mein Kampf'

• Hitlers voorbeeld was Mussolini

Fascisme

• één leider en één politieke partij
• sterk nationalistisch
• geen vrijheid van meningsuiting
• tegenstanders vermoord of opgesloten

Mussolini

Dictator van Italië en grondlegger van het fascisme.

Hitler

Dictator van Duitsland en grondlegger van het nationaalsocialisme.

Fasces

De fasces was een symbool van de staatsmacht in het oude Romeinse Rijk. Het geeft aan dat de staat de macht heeft om lijfstraffen uit te delen, dit zijn straffen die je lichaam fysiek treffen. Denk aan stok/zweepslagen, het afhakken van handen of andere lichaamsdelen.

Links geeft Mussolini een speech en recht Hitler. Je kunt zien dat Hitler de lichaamstaal heeft geprobeerd na te apen.

Fascisme en nationaalsocialisme

• Ook Hitler wilde alleenheerser (führer) zijn omdat hij vond dat de kapitalisten en socialisten Duitsland kapot hadden gemaakt

• Rassenleer
• Antisemitische is de discriminatie van Joodse mensen. 

• Hitler wilde de vernedering van het Verdrag van Versailles terugdraaien en Duitsland weer een groot en machtig rijk maken.
• Nationaalsocialisme (extreem nationalistisch, racistisch en fascistisch)
• NSDAP (personen die hierop stemde werden kort nazi genoemd)

rassenleer

Hitler misbruikte de evolutietheorie van Charles Darwin. Hij beweerde dat rassen continu in een strijd zijn om te overleven. Hij zag het Arische ras (blanke mensen afkomstig uit India) als superieur en die moesten alles doen om hun ras zuiver te houden en ervoor te zorgen dat ze zouden overleven in de strijd tussen de rassen. Zigeuners, donker gekleurde mensen en vooral Joodse mensen zag hij als on-Duits en als een bedreiging voor het ras en het Duitse vaderland.

Waarom dragen deze vrouwen een swastika op hun shirt?

swastika

Het hakenkruis of swastika is een vervorming van het Aziatische zonnerad. Dit symbool is al duizende jaren oud en had veel verschillende betekenissen zoals zuiverheid, vruchtbaarheid, geluk en heiligheid.

Machtsovername

• massale werkeloosheid tijdens economische crisis
• Hitler beloofd werk voor iedereen en vernietiging Verdrag v. Versailles
• NSDAP wordt grootste partij
• Propaganda (Joseph Goebels) & Massacommunicatiemiddelen
• Hitler wordt benoemd tot kanselier
• Hitler stuurt aan op nieuwe verkiezingen in 1933
• Brandstichting Rijksdaggebouw
• Hitler beweerd dat het een complot is tegen de Weimarrepubliek en roept noodtoestand uit
• Alle macht aan de kanselier, grondwet gelde niet meer en parlement was machteloos
• terreur door de SA en SS
• politieke tegenstanders verdwenen in concentratiekampen

Joseph Goebels

"Een leugen die je één keer verteld blijft een leugen, een leugen die je duizend keer herhaalt wordt de waarheid."

Op weg naar een totalitaire staat

totalitaire staat = een staat die volledig in dienst staat van een ideologie

• entarte kunst
• Hitlerjügend & BDM (bund deutsche mädels)
• Schoolboeken met propaganda
• massacommunicatiemiddelen
• arbeidsfront
• rechters spreken recht zoals nazi's dat willen

De Tweede Wereldoorlog

Deelvraag: Hoe ontstond en verliep de Tweede Wereldoorlog?

Begrippen

• D-Day
• Operatie Barbarossa
• Market Garden
• Endlösung
• concentratiekampen
• genocide
• antisemitisme
• total oorlog

Personen

• Adolf Hitler
• Benito Mussolini
• keizer Hirohito
• Winston Churchill
• Franklin Delano Roosevelt
• Stalin

Hoe brak de oorlog uit?

•  Hitler vergroot militaire productie
• Massale uitbreiding v/h leger
• Bondgenootschap met Italië en Japan
• Anschlüss Oostenrijk
• Sudeten-Duitsers in Tsjechië

• Appeasement politiek

Oorzaak?

• Hitler had beloofd de economie te herstellen en het Verdrag v. Versailles te schenden, dit sloeg twee vliegen met één klap.
• Creeërde banen (wapenindustrie, leger)
• Beperkingen op het leger (max. 100.000 man, geen zware apparatuur)

Gevolg?

• Afname v/d werkeloosheid in Duitsland, populariteit NSDAP
• Toename angst/spanning andere landen
• Bondgenootschap Frankrijk, Groot-Brittanië en Sovjet-Unie

Waarom?

• landen zijn oorlogsmoe en nog niet hersteld v/d Eerste Wereldoorlog
• verwerken nog de economische wereldcrisis
• veel mensen zien in dat het Verdrag v. Versailles onredelijk was

Hoe brak de oorlog uit?

• Hitler sloot non-agressiepact met Stalin (spreken af Polen te verdelen) 1939
• Binnenvallen Polen
• Engeland en Frankrijk verklaren de oorlog aan Duitsland

• West Europa wordt snel veroverd in Blitzkrieg
• plundering van bezette gebieden hield de Duitse economie in stand

• Battle for Britain (Britse eiland blijft vrij)
• Duitsland gaat massale bombardementen uitvoeren

Holocaust

• Endlösung

• concentratiekampen (vernietigings- en arbeidskampen)

• genocide

• Holocaust (Sjoa)

Keerpunten in de oorlog

• D-Day (opening Westelijk front Europa, stranden Normandië) 
• Operatie Barbarossa (Duitse aanval op Rusland door Hitler, 'Scorched Earth tactiek')
• Pearl Harbor (Amerikaanse oorlogsvloot wordt aangevallen op Hawaï en sluit zich aan bij geallieerden want Japen hoort bij As-mogendheden)
• El-Alamein (Rommel wordt verslagen door Amerikanen, As-mogendheden terug gedreven uit Afrika)
• Battle for Midway (Amerikanen verslaan Japan bij de Midway eilanden in de stille zuidzee)
• Massavernietigingswapens (Atoombom) wordt gegooid op Hiroshima en Nagasaki (einde v/d oorlog)