H3 De Tweede Wereldoorlog leerdoelen uitgewerkt

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 3 de Tweede Wereldoorlog

3.1 Het nationaalsocialisme

Je kunt uitleggen wat de belangrijkste ideeën van de nationaalsocialisten waren

• Nationaalsocialisten combineerde fascisme met antisemitisme. 
  
• Belangrijkste kenmerken fascisme:

1. Eén partij en één leider
2. Nationalisme
3. Militairisme
4. anticommunisme
5. racisme --> tegen Joden, Roma en Sinti.

Je kunt uitleggen op welke manier Hitler a/d macht kwam

• Hitler profiteerde van onvrede Duitsers (economische crisis en Versailles).
• Juli 1932 --> Hitler's partij de grootste.
• 30 januari 1933 Hitler benoemd tot rijkskanselier.
• Rijksdag in brand gestoken.
• Schuld communisten (volgens Hitler). 
• Hij schaft vrijheid v. meningsuiting en persvrijheid af.
• Laat parlement stemmen over een machtigingswet.
• Vanaf maart 1933 onbeperkte macht in Duitsland. 

Je kunt uitleggen dat Duitsland na 1933 een totalitaire staat werd.

• Hitler verbood alle politieke partijen.
• Tegenstanders in concentratiekampen.
• Controleerden de media.
• Alle verenigingen en vakbonden in handen van de nazi's.
• Jongeren alleen nog lid van Hitlerjugend --> indoctrinatie.

3.2 De Tweede Wereldoorlog

Je kunt uitleggen welke motieven Hitler had voor zijn veroveringsplannen

• Hitler overtrad Verdrag van Versailles.
• Voegde Duitssprekende delen toe.
• "Kreeg" Sudentenland tijdens Conferentie van München.
• Eng/Frankrijk hoopten op vrede.
• Hitler dacht al verder, wilde in Oost-Europa een gebied voor goedkope arbeidskrachten en grondstoffen.
• Sloot verdragen af, o.a. asmogendheden.

Je kunt uitleggen hoe Duitsland en Japan de Tweede Wereldoorlog begonnen

• Hitler begon in Midden- en Oost-Europa. 
• Verovering Polen was begin Tweede Wereldoorlog.
• Daarna Noord- en West-Europa.
• Probeerde daarna de SU te veroveren.
• In december 1941 verovering Pearl Harbor --> VS betrokken.
• Gingen daarna door naar Zuidoost-Azië.
• Veroverde ook Nederlands-Indië.
• Nederlandse soldaten krijgsgevangen. Europese burgers naar interneringskampen.

Je kunt uitleggen hoe de Tweede Wereldoorlog in Europa en Azië eindigde.

• Keerpunt komt in winter 1942-1943 --> slag bij Stalingrad.
• VS, Groot-Brittannië en Canada bereiden D-Day voor.
• Duitsland van twee kanten aangevallen.
• 7-mei-1945 oorlog ten einde.
• In Azië nog niet voorbij.
• Eindigt met twee atoombommen.

3.3 De massamoord op de Joden

Je kunt uitleggen wat antisemitisme is en beschrijven hoe het zich in Europa heeft ontwikkeld.

• In christelijk Europa waren Joden een minderheidsgroep.
• Vanaf middeleeuwen in de getto's wonen (verdwenen eind 19e eeuw).
• Joden waren vaak de zondebok --> kregen de schuld van rampen, oorlogen enz.
• Werden pogroms georganiseerd.
• Nationalisme leidde tot nieuw antisemitisme --> Joden behoorden niet tot hun volk. 
• Ook veel Duitsers antisemitisch, nazi's namen dit over.

Je kunt beschrijven hoe de nationaalsocialisten Joden uitsloten en vervolgden.

• Hitler begon met uitsluiten van de Joden.
• In 1935 Neurenberger rassenwetten, Joden geen Duits burger meer.
• Riep weinig verzet op.
• Volgende fase: gewelddadige vervolging v/d Joden.
• Begon met Rijkskristalnacht.
• Daarna begonnen de razzia's, Joden en anderen afgevoerd naar concentratiekampen.

Je kunt uitleggen hoe de massamoord op de Joden was georganiseerd.

• Na de uitsluiting en vervolging een nieuwe fase --> de Holocaust.
• Speciale legereenheden schoten Joden dood.
• Opmars SU vertraagde, dus efficiëntere manier om Joden te vermoorden.
• Vergassing in gaskamers --> vernietigingskampen gebouwd.
• Hierheen gebracht vanuit doorgangskampen.
• Zo'n 6 miljoen joden vermoord --> genocide
• Shoah

3.4 De bezetting van Nederland

Je kunt beschrijven hoe de Duitsers Nederland bezetten en welke gevolgen dat had voor politiek, cultuur, economie en dagelijks leven.

• Nederland aangevallen op 10 mei 1940, na 5 dagen en bombardement op Rotterdam volgt overgave.
• Gevolgen op verschillende gebieden.
• Politiek-bestuurlijk --> Duits bestuur en democratie afgeschaft.
• Economisch --> NL mannen in Duitsland werken en schaarste in NL.
• Cultureel --> Vrijheid v. meningsuiting afgeschaft en censuur ingevoerd.
• Dagelijks leven --> leven was zwaar door onvrijheid, schaarste en oorlogsgeweld. 

Je kunt uitleggen dat Nederlanders verschillend op de bezetting reageerde.

• Aanpassen
• collaboratie --> o.a. NSB.
• Verzet

Je kunt beschrijven hoe Nederland werd bevrijd

• D-day --> juni 1944
• Belangrijkste doel was Duitsland, Nederland was bijzaak.
• Zuiden van Nederland als eerste bevrijd (sept-okt 1944).
• Rest van Nederland nog de hongerwinter.
• Bevrijd in mei 1945