8.6 Het moderne imperialisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

h2 les 1

Burgers en stoommachines

8

Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900

6 - Het moderne imperialisme

h2 les 1

Historisch denken - Welk woord weg?

Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900

1. Algemeen mannenkiesrecht - 1917 - sociale kwestie - schoolstrijd
2. vrije markt - Marx - Smith - concurrentie
3. verstedelijking - welvaart - sociale kwestie - stoommachine
4. 1848 - volksvertegenwoordiging - koning - macht
5. Engeland - stijging geboortecijfer - watermolens - urbanisatie
6. katoen - kooplieden - mechanisering - bevolkingsgroei
7. huisnijverheid - West-Indië - werkplaatsen - voor en rond 1750

h2 les 1

Oorzaken industriële revolutie - stroomschema

Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900

Leerdoel: Oorzaken van de industriële revolutie

Betere landbouwtechnieken 

Vul het schema in en verder aan

h2 les 1

Leerdoelen

Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900

• hoe Afrika werd verdeeld door Europese staten;
• hoe kolonialisme plaatsvond in de rest van de wereld;
• hoe het moderne imperialisme kan worden verklaard.

In deze presentatie leer je

Reformatie

Verlichting

Democratische revoluties

Industrialisatie

Wetenschappelijke revolutie

Humanisme

Renaissance

Sociale kwestie

Door de tijd

Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900

h2 les 1

De verdeling van Afrika

Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900

1884 Conferentie van Berlijn over ‘eerlijke verdeling’ van Afrika in Europese koloniën zonder Afrikanen. Daarvoor al:

• Brits - Zuid-Afrika en Egypte (protectoraat)
  
• Frans - Algerije

1870-1914: moderne imperialisme

Duitsland – 1884 bezetting Namibië, later ook andere Afrikaanse gebieden

België – bezetting Congo

Landen die een kuststrook bezetten mochten ook invloed hebben in het binnenland erachter. Later werden er kolonies gesticht in die invloedsferen: gebieden waar een staat van buiten veel invloed heeft.

Hoe werd Afrika verdeeld onder Europese staten?

h2 les 1

De verdeling van Afrika

Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900

Na Conferentie van Berlijn wedloop om Afrika:

• binnen 15 jaar was heel Afrika onderworpen m.u.v. Ethiopië en Liberia
  
• Frankrijk en Groot-Brittannië waren de grootste veroveraars
  
• rechte grenzen, dwars door leefgebieden van volken
  
• onderwerping met veel bloedvergieten; Duitsers in Namibië pleegden in 1904 eerste genocide: (volkerenmoord) systematische uitroeiing van een volk of bevolkingsgroep
  

Hoe werd Afrika verdeeld onder Europese staten?

h2 les 1

Kolonialisme in de rest van de wereld

Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900

Britten koloniseerden Canada, Australië en Nieuw-Zeeland, de inheemse volken stierven grotendeels uit.

• Veel Europeanen naar Zuid-Amerika.

In Azië heersten kleine groepen Europeanen over grote inheemse volken:

• Britten heersen over India, Birma, Maleisië
  
• Fransen onderwierpen Indochina
  
• VS neemt Filipijnen over van Spanje
  
• Nederlanders in heel Indonesië, in Aceh tot 1914 een guerrilla-oorlog: oorlog met strijdgroepen die zich onder de bevolking verschuilen en kleine aanvallen uitvoeren
  

hoe kolonialisme plaatsvond in de rest van de wereld

h2 les 1

Kolonialisme in de rest van de wereld

Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900

• Rusland breidde gebied in Noord- en Oost-Azië uit 
  

• tot 1900 kregen veel Europese landen zeggenschap over veel Chinese havens, door Bokseropstand werd niet heel China bezet
  

• geïndustrialiseerde Japan werd koloniale mogendheid door onderwerping delen Korea en China

hoe kolonialisme plaatsvond in de rest van de wereld

Bokseropstand

https://historiek.net/bokseropstand-china-1899-1900/76969/#google_vignette

h2 les 1

Verklaringen voor het imperialisme

Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900

Industriële revolutie versnelde Europese expansie. Er ontstond behoefte aan grondstoffen en afzetmarkten:

• India: leverde ruwe katoen, afzetmarkt Britse textielindustrie
  
• Afrika: grondstoffen als hardhout, rubber
  
• Sumatra: rubber en aardolie
  

• Concurrentie om koloniaal bezit ontstond toen meer landen industrialiseerden
• Opkomst agressief nationalisme met rol voor racisme: idee dat er mensenrassen zijn waarvan het ene beter is dan het andere
  
• Idealisme: onderontwikkelde volken helpen
  
• Versterking koloniale expansie door transportrevolutie: ingrijpende verbetering van het vervoer. Bijv. door Suezkanaal.

hoe kan het moderne imperialisme worden verklaard?

h2 les 1

Verklaringen voor het imperialisme

Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900

Europese overheersing was onmogelijk zonder medewerking overzeese volken.

Verzet was meestal lokaal of regionaal:

• Brits- en Nederlands-Indië telden veel volken die weinig met elkaar te maken hadden
  
• in Afrika waren volken gericht op hun regio en voelden zich niet verbonden met de rest van de kolonie

De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie is een kenmerkend aspect van de tijd van burgers en stoommachines.

hoe kan het moderne imperialisme worden verklaard?