7.2 Het ancien regime

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

H7 Pruiken en revoluties

7.2 Het ancien regime

KA

voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur (absolutisme) op eigentijdse verlichte wijze vorm te geven (verlicht absolutisme)

Planning

Lesdoelen

Uitleg:

- standenmaatschappij

- Verlicht Absolutisme

Controle

Aan de slag

Toets 

Lesdoel

In deze presentatie leer je:

• welke sociale verhoudingen er waren in Frankrijk (Standenmaatschappij)
• hoe vorsten streefden naar verlicht absolutisme
• welke sociale verhoudingen er waren in Nederland

Standenmaatschappij

• Sinds de middeleeuwen was de Franse samenleving verdeeld in 3 standen: 'bidders, strijders en werkers'

• Over deze verdeling kon niet worden getwijfeld: God had dit zo bepaald.

Hoe bereik je het volk?

• Niet iedereen kon lezen, zeker niet in de 3e stand. 
• Maar spotprenten? Die begreep iedereen!

• Deze spotprenten werden meestal gemaakt door de bourgeoisie.
  

Geestelijkheid

De 1e stand

Adel

De 2e stand

De 3e stand

Alle mensen die niet bij de 1e of 2e stand horen.

De Franse samenleving

• Verlichting, maar ook onvrijheid:
• censuur

• ancien regime: bestuursvorm voor de democratische revolutie

• voorrechten voor de adel en hoge geestelijken, maar niet voor 
•  bourgeoisie: rijke burgerij

De Pruisische koning Frederik de Grote was de succesvolste vertegenwoordiger van het verlicht absolutisme

Verlicht absolutisme 

systeem waarbij een vorst verlichte hervormingen van bovenaf invoert.

Verlicht absolutisme 2/2

Ook de Russische keizerin Catherina de Grote probeerde het verlicht absolutisme uit. Ze voerde hervormingen in, maar de Russische elite moest er niets van hebben.

De Nederlandse samenleving 1/2

1702

Willem III is kinderloos gestorven

1702-1747

Tweede stadhouderloze tijdperk

De Nederlandse samenleving 2/2

In Nederland was de economische bloeitijd voorbij: de Republiek had hoge schulden en de regenten werden rijker door grote bedragen aan de overheid te lenen. Die overheid moest daarop de belastingen verhogen waarop de onvrede bij de bevolking groeide.

1751: stadhouderschap wordt erfelijk

Met Willem IV en V begon de Republiek op een monarchie te lijken.

7.1 en 7.2 - Welke uitleg hoort bij welk begrip?

natuurlijke rechten

rationeel optimisme

ancien régime

sociaal contract

verlicht absolutisme

Rechten die een mens vanaf zijn geboorte bezit en losstaan van de wetten die de overheid heeft ingesteld. Ze gelden voor iedereen en overal.

Een regeerwijze waarbij de vorst op absolute wijze regeert en streeft naar het bevorderen van het welzijn van het volk.

De bestuurlijke en sociale verhoudingen in de tijd van voor de Franse Revolutie, die werden gekenmerkt door een standensamenleving en absolutisme.

Denkbeeldig verdrag tussen de mensen onderling om een politieke samenleving of staat te vormen.

Het vertrouwen dat de samenleving beter en eerlijker kan worden door het gebruik van de ratio.

Maatregel pas wel bij een verlicht absoluut vorst

Maatregel past niet bij een verlicht absoluut vorst

De vorst verhoogt de belasting op grond en gebouwen; de kerk hoeft deze belasting niet te betalen:

De vorst benoemt John, de zoon van een timmerman, tot kapitein in het leger vanwege zijn kwaliteiten

Om overstromingen in de toekomst te voorkomen, richt de vorst een instituut van waterbouwkunde op

De vorst besluit dat burgers in steden met meer dan 10.000 inwoners hun eigen bestuur mogen kiezen

Catherina de Grote

Lodewijk XIV

Frederik de Grote

Willem III

Nederland

Rusland

Pruissen

Frankrijk

Wel absolutisme

Wel absolutisme

Wel absolutisme

Geen absolutisme

Verlicht

Verlicht

Niet verlicht

Niet verlicht

Huiswerk

Lees: H7.2 Ancien Regime

Maak: Opdr. 1, 2, 3, 4, 12, 14, 15