einde van WO1 paragraaf 1.4

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

einde van WOI

paragraaf 1.4 

Programma

wat?	tijd?	hoe?
terugblik	15 min	klassikaal
uitleg	10 min	klassikaal
check	10 min	klassikaal
zelfstandig werken	10 min	individueel

Wat is modern imperialisme?

1. Koloniën die onafhankelijkheid wilden
2. Het onafhankelijk worden van veel koloniën
3. Europese landen wilden zoveel mogelijk kolonies
4. Europese landen wilden zoveel mogelijk grondstoffen

Wie was de baas in Duitsland tijdens de Eerste Wereldoorlog?

1. koning Nicolaas
2. president Raspoetin
3. keizer Franz Jozef
4. keizer Wilhem II

Hoe kon de moord op Franz-Ferdinand leiden tot het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog?

1. De moordenaar was door Rusland gestuurd. Daarom verklaarde Oostenrijk-Hongarije de oorlog aan Rusland; de overige grote landen kozen toen partij voor hun bondgenoten.
2. Frankrijk voelde zich door de moord bedreigd door Duitsland en Oostenrijk-Hongarije en verklaarde snel aan Duitsland de oorlog, waarna de andere landen zich aansloten.
3. De moordenaar kwam uit Servië, daarom verklaarde Oostenrijk-Hongarije aan dit land de oorlog. Duitsland steunde Oostenrijk-Hongarije. Vervolgens verklaarde iedereen elkaar de oorlog
4. De kogel was eigenlijk bedoeld voor de Duitse keizer Wilhelm II. Uit wraak verklaarde Duitsland toen de oorlog aan Rusland en aan Frankrijk.

Wat was het doel van het Von Schlieffenplan?

1. zorgen dat de tegenstanders van Duitsland in een tweefrontenoorlog terechtkwamen
2. zorgen dat Duitsland in een tweefrontenoorlog terechtkwam
3. voorkomen dat de tegenstanders van Duitsland in een tweefrontenoorlog terechtkwamen
4. voorkomen dat Duitsland in een tweefrontenoorlog terechtkwam

Noem drie nieuwe wapens uit de Eerste Wereldoorlog.

Waarom was het zo moeilijk om de vijandelijke loopgraven te veroveren?

Een totale oorlog is een oorlog:

1. Waarbij veel landen zijn betrokken.
2. Waarin het hele volk is betrokken
3. Waarin zowel te land als ter zee wordt gevochten.
4. Waarin veel soldaten sneuvelen.

Leg aan de hand van een bronelement uit waarom de Eerste Wereldoorlog terecht een “totale oorlog” genoemd mag worden.

Bron: Een poster uit 1916.

Toelichting: Poster om vrouwelijke munitiewerkers aan te werven.

Leerdoelen 

aan het eind van deze les:

• kun je verklaren waarom Amerika vanaf 1917 meevocht in WOI
• Weet je hoe WOI is geëindigd 
• weet je wat het Verdrag van Versailles is en welke punten hierin stonden
• kun je verklaren hoe propaganda heeft geleid tot de dolkstootlegende 

Oorzaken

• nationalisme
• militarisme
• imperialisme
• wapenwedloop
• bondgenootschappen 

Loopgraven (1)

• De wapens zijn zo krachtig geworden, dat vechten op een open veld zelfmoord zou zijn

• Loopgraven zorgen voor meer beschutting

• In totaal wordt er aan het Westfront 40.000km aan loopgraven aangelegd

Zandzakken waren gevuld met aarde en modder, en waren bedoeld om de soldaten te beschermen

In het begin van de oorlog waren de rantsoenen nog wel redelijk, maar naarmate de oorlog langer duurde, was er ook steeds minder (goed) eten.

Als de soldaten niet hoefden te vechten, speelden ze bijvoorbeeld met kaarten.

Behalve de vijand hadden de soldaten veel last van ongedierte, zoals ratten en vlooien. Sommige soldaten kwamen de tijd tussen de gevechten door met het doden van ratten.

Honden hielden de soldaten niet alleen gezelschap, ze bezorgden ook boodschappen tussen de verschillende loopgraven.

Soldaten konden vaak alleen maar overdag slapen, omdat 's nacht een goed moment was om de loopgraven van de vijanden te bespioneren. 

Met een periscoop konden de soldaten de vijand bekijken, zonder grote risico's te nemen. Een periscoop werkt met spiegels.

Er zijn duizenden brieven en dagboeken van soldaten uit de Eerste Wereldoorlog bewaard gebleven. Dit zijn tegenwoordig belangrijke en waardevolle bronnen.

Voor de veiligheid van de soldaten waren de loopgraven in zigzag-vorm.

Tussen de Noordzee en de Zwitserse grens (Westfront) wordt 40.000km aan loopgraven aangelegd.

Het gebied tussen de loopgraven wordt in vier jaar tijd compleet omgeploegd. Er ontstaat een niemandsland.

http://www.bbc.co.uk/schools/0/ww1/

360˚ video van een loopgraaf

Tijdens de video kun je alle kanten opkijken! Probeer het maar eens uit!

Op wacht staan was één van de belangrijkste taken die je kon krijgen. Op het in slaap vallen tijdens de wacht stonden zeer zware straffen.

Behalve vechten en wacht houden, waren er nog genoeg andere vervelende klusjes in een loopgraaf, zoals zandzaken bijvullen, prikkeldraad repareren of het leegmaken van de latrines (wc's)

oorlog op zee

• Duitsland begon met het bouwen van een vloot > concurrentie met Engeland 
• zeeoorlog: veel burgerslachtoffers
• VS steunde geallieerden, maar wilde zich niet inmengen - > onbeperkte duikbotenoorlog 

Verenigde Staten

• Woodrow Wilson kwam met 14 puntenplan voor vrede in de toekomst
• Volkenbond (voorloper VN)
• nieuwe landgrenzen met zelfbeschikkingsrecht volkeren 
• 1917: oorlogsverklaring om democratie te beschermen  

Rusland 1917

• grote verliezen Rusland
• onvrede over autoritaire Tsaar Nicholaas II
• februari 1917: revolutie > Tsaar afgezet en later vermoord
• oktoberrevolutie: communisten grijpen de macht olv. Lenin
• vrede van Brest-Litovsk : grote terreinverliezen Rusland

Wapenstilstand

• vanwege vrede met Rusland: alle Duitse soldaten naar westfront: grote doorbraak alsnog mislukt 
• grote onvrede bij Duitse soldaten en volk: Muiten en demonstreren 
• generaals dwongen Wilhelm II wapenstilstand te ondertekenen > 11 november 1918
• Willhelm II afgetreden: laatste jaren in Doorn (NL) verbleven
• nieuwe socialistische regering 

Vrede van Versailles

• 1919: vredesonderhandelingen in Versailles: Duitsland en Rusland niet welkom 
• herstelbetalingen Duitsland (132  miljard goudmark)
• afstaan gebieden belangrijkste Elzas Lotharingen) en koloniën 
• verkleinen leger (niet meer dan 100.000 man, geen tanks)
• oprichtingen volkenbond door VS (zat hier zelf niet in)

einde veelvolkerenstaten

• einde Oostenrijk-Hongarije, Duitse keizerrijk, Ottomaanse rijk
•  OH opgesplitst 
• Ottomaanse Rijk werd Turkije, verloor alle gebieden in Midden-Oosten 
• ontstaan Mandaatgebieden
• GB: Egypte, Palestina, Irak
• FR: Syrië & Libanon 

Duitsland na WOI

• Duitsland werd Weimarrepubliek (democratie)
• vanwege propaganda was de verbazing van de vrede erg groot
• Duitse Nationalisten en conservatieven voelden zich verraden (dolk in de rug)
• ontstaan Dolkstootlegende (Joden en linkse socialisten hebben Duitsland verraden)

Hoort de foto bij het begin of bij het eind van de Eerste Wereldoorlog?
Verklaar je antwoord met behulp van de foto.

Wat was voor de Verenigde Staten een belangrijke reden om zich tijdens
de Eerste Wereldoorlog aan te sluiten bij de Geallieerden?

1. de dreigende nederlaag van Frankrijk en Nederland in de oorlog
2. de moord op kroonprins Frans Ferdinand van Oostenrijk-Hongarije
3. het aftreden van de tsaar na het uitbreken van de revolutie in Rusland
4. het beginnen van een onbeperkte duikbotenoorlog door Duitsland

In de afbeelding zie je kaart van Europa .....

1. tijdens de Eerste Wereldoorlog
2. voor de Eerste Wereldoorlog
3. tijdens de Tweede Wereldoorlog
4. vlak na de Eerste Wereldoorlog.