V&U hoofdstuk 2

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

Verdienen & Uitgeven H2

Plenda

Maandag 11 november

1.1 t/m 1.18 (V&U)

Maandag 18 november

2.1 t/m 2.10 (V&U)

Lesdoelen

• Introductie Economische Kringloop
• Gesloten economie zonder overheid

De economische kringloop

• De organen van het lichaam zijn de economische sectoren 
• Het bloed is het geld dat stroomt van de ene sector naar de ander

Economische sectoren

• Gezinnen/Huishoudens => Alle burgers zijn samen 1 sector
• Bedrijven/Bedrijfsleven => Alle bedrijven zijn samen 1 sector
• Financiële instellingen => Alle banken zijn samen 1 sector
• (Overheid => Alle overheidsinstellingen zijn samen 1 sector)
• (Buitenland => Alle buitenlandse landen zijn samen 1 sector)

De blauwe en groene pijlen zijn de goederen / diensten en productiefactoren. Dit zijn de reële factoren. De rode pijlen zijn geldstromen. Dit zijn monetaire factoren.

Twee sectoren in een land:

 Gezinnen/huishoudens & Bedrijfsleven/bedrijven

• Economie voor met alleen gezinnen en bedrijven
• De gezinnen bieden hun productiefactoren (arbeid, kapitaal, natuur, ondernemerschap) aan aan de bedrijven. In ruil daarvoor ontvangen ze inkomen. 
• De gezinnen krijgen goederen en diensten van de bedrijven in ruil voor geld; consumptieuitgaven. 
• Zwarte pijlen zijn reële stromen
• Rode pijlen geven monetaire/geld stromen weer
• De economische kringloop geeft enkel monetaire stromen weer.

Economie met alleen gezinnen & bedrijven

• De gezinnen verkopen hun productiefactoren (kapitaal, arbeid, natuur, ondernemerschap)  aan de bedrijven.
• In ruil voor de productiefactoren ontvangen ze primair inkomen (Y)
• De bedrijven gebruiken de productiefactoren om goederen en diensten (W) te produceren 
• De gezinnen kopen de goederen en diensten van de bedrijven, dit noem je consumptie (C)
• Zwarte pijlen zijn reële stromen (spullen => productiefactoren en goederen en diensten)
• Rode pijlen zijn monetaire stromen (geld => primair inkomen & consumptie)

Financiële instellingen

• Financiële instellingen/banken komen erbij als 3e sector
• Gezinnen sparen een deel van hun inkomen=> Besparingen (S)
• Banken lenen dit door aan bedrijven die het gebruiken om hun bedrijf uit te breiden of te verbeteren, dit zijn investeringen (I)

Inkomen en productie

• Gezinnen geven hun inkomen uit aan consumptie en sparen de rest 

                                                           Y = C + S 

• Bedrijven produceren de hoeveelheid die wordt gevraagd door consumenten plus de investeringen

                                                             W = C + I

• Inkomen en productie zijn gelijk aan elkaar Y = W

Lesdoelen

• Introductie Economische Kringloop
• Gesloten economie zonder overheid

Plenda

Maandag 11 november

1.1 t/m 1.18 (V&U)

Maandag 18 november

2.1 t/m 2.10 (V&U)

Lesdoelen

• Open economie met overheid

Vorige les

Economische sectoren

• Gezinnen/Huishoudens => Alle burgers zijn samen 1 sector
• Bedrijven/Bedrijfsleven => Alle bedrijven zijn samen 1 sector
• Financiële instellingen => Alle banken zijn samen 1 sector
• (Overheid => Alle overheidsinstellingen zijn samen 1 sector)
• (Buitenland => Alle buitenlandse landen zijn samen 1 sector)

Overheid

• Overheid komt erbij als 4e sector
• Gezinnen betalen belastingen (B) aan de overheid
• De overheid koopt producten bij bedrijven => overheidsbestedingen (O)
• De financiële instellingen lenen aan de overheid als O groter dan B 
•  We laten vanaf nu alleen nog de geldstromen zien

Buitenland

• Buitenland komt erbij als 5e sector
• Bedrijven handelen met het buitenland
• Bedrijven kopen goederen in het buitenland 

        => Geldstroom Import (M) van bedrijven naar het buitenland

• Het buitenland koopt goederen bij bedrijven

        => Geldstroom Export (E) van buitenland naar bedrijven

• Financiële instellingen lenen aan buitenland (als E groter dan M)

Notatie

• Alleen letters
• Lening aan overheid is O - B (Overheidsbestedingen min Belastingen)
• Lening aan buitenland is E - M (Export min Import) 

Lesdoelen

• Open economie met overheid

Plenda

Maandag 11 november

1.1 t/m 1.18 (V&U)

Maandag 18 november

2.1 t/m 2.10 (V&U)

Lesdoelen

• Macro-economische identiteiten
• Bestedingsmethode BBP
• Particulier spaarsaldo, overheidsspaarsaldo, saldo op de lopende rekening

Macro-economische identiteiten

• Y blijft constant in model
• Per sector kun je kijken naar de inkomsten en uitgaven
• Gezinnen Y = C + B + S
• Bedrijven Y = C + I + O + E - M 
• Y = C + I + O + E - M  => BBP  via bestedingsmethode 

Getallenvoorbeeld

• Y = C + I + O + E - M    BBP                                 
• Y = C + B + S                  BBI                                                           
• S - I                                   Particulier spaarsaldo                      
• B - O                                 Overheidssaldo                                  
• E -M                                  Saldo op de lopende rekening     
• (S - I) + (B-O)                 Nationaal Spaarsaldo                     

Getallenvoorbeeld

• Y = C + I + O + E - M    BBP                                   918 = 576 + 126 + 198 + 252 - 234
• Y = C + B + S                  BBI                                                           918 = 576 + 162 + 180
• S - I                                   Particulier spaarsaldo                      54 = 180 - 126
• B - O                                 Overheidssaldo                                  -36 = 162 - 198
• E -M                                  Saldo op de lopende rekening     18 = 252 - 234
• (S - I) + (B-O)                 Nationaal Spaarsaldo                       18 = 54 -36 

Lesdoelen

• Macro-economische identiteiten
• Bestedingsmethode BBP
• Particulier spaarsaldo, overheidsspaarsaldo, saldo op de lopende rekening

Plenda

Maandag 11 november

1.1 t/m 1.18 (V&U)

Maandag 18 november

2.1 t/m 2.10 (V&U)

Oefenvraag notatie

• 2 minuten
• Welke letters (geldstromen) horen op de plaats van de kleine letters?
• Mag samen met je buur

Oplossing

a) B => Belastingen

b) O => Overheidsbestedingen

c) Y => Nationaal Inkomen

d) S => Besparingen

e) I => Investeringen

f) C => Consumptie

g) M => Import

h) E => Export

i) E-M => Lening aan het buitenland

j) O-B => Lening aan de overheid