5.3 De kerkhervorming

5.3 De kerkhervorming
Leerdoelen 
  • Je kunt de kritiek van de hervormers Luther en Calvijn op de kerk beschrijven en verklaren
  • Je kunt benoemen welke tegenmaatregelen de kerk nam ten aanzien van de hervormers
  • Je weet welke gevolgen de kerkhervorming had voor de maatschappelijke en politieke situatie in Europa 

Kenmerkend aspect
  • 21. De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had. 
1 / 20
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

This lesson contains 20 slides, with interactive quizzes, text slides and 2 videos.

time-iconLesson duration is: 60 min

Items in this lesson

5.3 De kerkhervorming
Leerdoelen 
  • Je kunt de kritiek van de hervormers Luther en Calvijn op de kerk beschrijven en verklaren
  • Je kunt benoemen welke tegenmaatregelen de kerk nam ten aanzien van de hervormers
  • Je weet welke gevolgen de kerkhervorming had voor de maatschappelijke en politieke situatie in Europa 

Kenmerkend aspect
  • 21. De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had. 

Slide 1 - Slide

De kerk rond 1500 
  • Kerk zeer belangrijk in het (openbare) leven
    Armen, ouderen en ziekenzorg
    Kerk bepaald waarden en normen
    Paus plaatsvervanger van God 
  • Paus had politieke en militaire macht
  • Pauselijk leven in teken van weelde en macht. 
  • Kerk grote opdrachtgever van kerken/kloosters

Slide 2 - Slide

Sint-Pietersbasiliek te Vaticaanstad
(1506- 1626) 

Slide 3 - Slide

Kerken gefinancierd door de Aflaat
  • Elke ziel moet gezuiverd worden voor je de hemel in mag  
  • Aflaat:  Kerk vergeeft jouw zonden in ruil voor boetedoening (opbiechten --> vergeving --> straf) 
  • Aflaten kunnen gekocht worden
  • Maarten Luther verzet zich

Slide 4 - Slide

Slide 5 - Video

Maarten Luther en de Reformatie 
  • Duitse priester en filosoof (1483-1546) 
  • Bezocht in 1510 de stad Rome. Deze noemde hij 'De zetel van de Duivel'.
  • Celibaat niet nageleefd
  • Kerkambtenaren leven in rijkdom
  • Aflatenhandel is oplichting 
  • 1517: Luther timmert 95 stellingen op kerk Wittenberg (waar hij woonde) 

Slide 6 - Slide

Luthers ideeën
  • Terugkeer kerk naar Bijbelse soberheid en teksten
  • Vertaalt Bijbel naar het Duits
  • Drukpers versnelt verspreiding ideeën
  • Paus doet Luther in de rijksban: mag straffeloos gedood worden

Slide 7 - Slide

Luther krijgt aanhang 
  • Luthers volgelingen noemen zich Lutheranen
  • Lutheranen vormen eigen kerkgemeenschappen in Duitsland
  • Duitse steden en vorsten steunen de lutheranen ... waarom?
  • Geloof
  • Lutheranen konden bezittingen kerk toe-eigenen
  • Hervorming kerk wordt kerksplitsing door oorlog  (dit heeft Luther nooit gewild!!) 

Slide 8 - Slide

Reformatieoorlog
(1522-1555)
  • Duitse Lutheranen vechten met keizer Heilig Roomse Rijk 
  • 1529: Protest van Spiers --> definitieve splitsing kerk in ...
    1. Protestanten
    2. Rooms-Katholieke kerk (Rooms = Rome, Katholieke kerk = kerken verenigd rond bisschop Rome
  • 1555: Religievrede van Augsburg --> onderdanen moeten geloof vorst aanhouden of verhuizen 

Slide 9 - Slide

Protestantse kerk of Katholieke kerk?
Verering van heiligen
A
Protestantse kerk
B
Katholieke kerk

Slide 10 - Quiz

Protestantse kerk of Katholieke kerk?
Sobere handelingen
A
Protestantse kerk
B
Katholieke kerk

Slide 11 - Quiz

Protestantse kerk of Katholieke kerk?
Verering van relieken
A
Katholieke kerk
B
Protestantse kerk

Slide 12 - Quiz

Protestantse kerk of Katholieke kerk?
De Paus is de leider
A
Protestantse kerk
B
Katholieke kerk

Slide 13 - Quiz

Welke van de stellingen is juist?

1. Toen Luther zijn stellingen bedacht wilde hij een nieuwe kerk beginnen.

2. De Paus wilde wel met Luther praten over zijn ideeën.
A
Alleen 1 is juist
B
Alleen 2 is juist
C
Beide zijn juist
D
Beide zijn onjuist

Slide 14 - Quiz

Maarten Luther is het niet eens met de grote rijkdommen van de kerk en de geestelijken. Op welke manier kwam de kerk aan haar rijkdommen?
A
Mensen kochten hun zonden af met een aflaat
B
Mensen handelden met de kerk
C
De kerk veroverde rijke gebieden
D
Mensen hadden medelijden met de kerk en gaven geld.

Slide 15 - Quiz

Reactie kerk op de Hervorming
  • Contrareformatie
  • Concilie van Trente (1545-1563)
    1. Aflaatbrieven blijven bestaan
    2. Celibaat (ongehuwd) herbevestigd)
    3. Heiligenverering bleef
    4. Priesteropleiding verbeterd
    5. Vulgaat bleef officiële bijbel
    6. Bisdommen verkleind --> betere controle 
  • Protestanten vervolgd als ketters (afvalligen) door de inquisitie (kerkelijke rechtbank) 

Slide 16 - Slide

Franse hugenoten (protestanten) afgeslacht  in 1572 
Geloofsvrijheid in 1598 (Edict van Nantes) 

Slide 17 - Slide

Kerkelijke rechtbank (inquisitie) vervolgd ketters (mensen met afwijkende christelijke overtuigingen) 
Verdachten werden gemarteld en eindigden (vaak) op de brandstapel 

Slide 18 - Slide

Calvinisme 
(Groot in de Nederlanden) 
  • Bij geboorte stond vast wie in de hemel zou komen
  • Taak geestelijkheid: in begrijpelijke taal geloof en Bijbel uitleggen
  • Kerkgebouw ontdoen van al het overbodige: beelden, voorwerpen, schilderijen
  • Vorsten mogen afgezet worden

Slide 19 - Slide

Slide 20 - Video