groene route hfst 3

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Groene route hfst 3

Prikkels en zintuigen

Prikkel = informatie uit je omgeving

zoals geluid of een geur

Prikkels worden opgevangen door zintuigen

Zintuigen 

Wat zijn zintuigen?

Prikkels kun je waarnemen met je 

zintuigcellen.

Wanneer je zintuigcel wordt 

geprikkeld ontstaan er impulsen.

Impuls (elektrisch signaal)

Welke zintuigen heb je?

Prikkels en impulsen

Wat gebeurt er nu precies met een prikkel?

Elk zintuig heeft zintuigcellen

In zintuigcellen ontstaan impulsen ('seintjes')

De impulsen gaan naar de hersenen (en dan wordt je je ervan bewust)

Prikkels en impulsen

Wat gebeurt er met een prikkel?

Elk zintuig heeft zintuigcellen

In zintuigcellen ontstaan impulsen

De impulsen  ('seintjes') gaan naar de hersenen

Bewustwording

Bewustwording vindt plaats in grote hersenen. Pas als de impulsen daar aankomen, ben je je bewust dat de bonbons voor je neus staan.

1. Zintuig vangt prikkels op
2.  Prikkel wordt omgezet in impuls
   
3. Impuls via sensorische zenuwen naar ruggenmerg
   
4. Naar hersenen: bewustwording
   
5. Impuls via motorische zenuwen naar spier

Stappen

prikkel

zintuig

impuls

hersenen (bewustwording)

impuls

spieren

Onderdelen huid

Tekst

impuls

Prikkel

prikkel

impuls

bewustworden

Gedrag ontstaat door prikkels. Wat is een prikkel?

1. een verandering waarop je kunt reageren
2. alles wat een mens doet
3. een handeling
4. een verandering van gedrag

Onderdelen van de huid

Kiemlaag

Lederhuid

Talgklier

Spiertje

Zweetklier

Drukzintuig

Welk onderdeel van de huid stuurt pijnimpulsen door naar de hersenen?

1. Zenuwen
2. Pijnpunten
3. Drukzintuigen
4. Tastzintuigen

De huid:

Wat is de naam van onderdeel nr. 2?

1. hoornlaag
2. Haarzakje
3. Bloedvaten
4. Zintuigen

3.2. Zien

De prikkel voor het oog is licht. Maar door welke onderdelen van het oog passeert licht eigenlijk? Hoe kunnen wij zien?

Buitenkant Oog

Doorsnede oog

Oog van buiten

oog van binnen

Vaatvlies: bloedvaatjes

Iris: gekleurde deel van het vaatvlies

In het midden zit een gat: PUPIL

Harde oogvlies en hoornvlies

Beschermt het binnenste van het oog.

Het hoornvlies is doorzichtig en beschermt de voorzijde van het oog.

netvlies 

vaatvlies

1. De harde oogvlies

• soepele
   buitenlaag 
• oogspieren

2. Vaatvlies

• bloedvaten
• voeding voor het oog

3. Netvlies 

• zintuigcellen 
  
• zenuwvezels

Accomoderen

Accomoderen

Welk begrip hoort bij welk onderwerp?

Scherp zien

juiste hoeveelheid licht

iris

pupil

lensbandjes

lens

accomoderen

Leg uit wat accomoderen is

Accomoderen is ..

1. het ontspannen van de oogspieren
2. het naar boven en naar beneden draaien van het oog
3. het aanpassen van de sterkte van de lens

3.3. Horen

De prikkel voor hoorzintuigen is geluid. Maar hoe kan het dat wij nou eigenlijk zo goed kunnen horen? Hoe werkt het oor?

Onderdelen oor

Buis van Eustachius:

- loopt van het middenoor naar de neus;

- zorgt ervoor dat de druk in het oor en buiten het oor gelijk blijft.

(je oor slaat niet dicht)

Onderdelen oor

• Oorschelp > vangt trillingen op
•  Trillingen gaan door je gehoorgang naar je trommelvlies dat ook gaat trillen
• In de trommelholte achter je trommelvlies liggen de 3 gehoorbeentjes 
• Gehoorbeentjes geven trillingen door aan het slakkenhuis. 

Onderdelen oor

Hamer geeft de trilling door aan het aambeeld

Aambeeld geeft de trilling door naar de stijgbeugel

Stijgbeugel geeft de trilling door naar het slakkenhuis

Onderdelen oor

Gehoorbeentjes =

• hamer 
  
• aambeeld
  
• Stijgbeugel
  

Geven de trilling door en maken de trilling sterker.

Onderdelen oor

Slakkenhuis = de trilling wordt opgevangen en omgezet in impulsen.

Gehoorzenuw = geeft de impulsen door aan de hersenen.

Het gehoorbereik

Verschillende organismen horen niet dezelfde geluiden:

• De laagste toon die organismen kunnen horen, noem je de onderste gehoorgrens.
• De hoogte toon die een organismen kunnen horen is de bovenste gehoorgrens.
• Het gebied tussen beide gehoorgrenzen heet het gehoorbereik.

Welke geluiden hoor je?

• Onderste gehoorgrens: laagste toon die je kan horen als mens: 20 Hertz
• Bovenste gehoorgrens: hoogste toon die je kan horen als mens: 20000 Hertz.
• Gebied tussen de onderste en bovenste gehoorgrens heet: gehoorbereik

De onderdelen van het oor van de hond hebben dezelfde naam als de onderdelen van het oor van de mens.
Wat is de naam van onderdeel C?

1. Gehoorgang
2. Gehoorbeentjes
3. Oorschelp
4. Trommelvlies

Wat zijn de functies van de onderdelen van het oor ?

Oorsmeerkliertjes

Buis van Eustachius

Gehoorzenuw

Trommelvlies

Slakkenhuis

Zet geluidstrillingen om in impulsen (= elektrisch signaal)

Vervoert impulsen naar de hersenen

Geeft geluidstrillingen door aan gehoorbeentjes

Houden het trommelvlies soepel

Regelt de luchtdruk in de trommelholte

In de linkerkolom staan kenmerken en functies van onderdelen van het oor in willekeurige volgorde.

Sleep de kenmerken en functies (A tot en met C) naar de bijbehorende onderdelen (1 tot en met 3)

gehoorgang

slakkenhuis

gehoorbeentje

bevat vloeistof en zintuigcellen

geleid geluiden naar het trommelvlies

geeft trillingen door

Leerdoel: Je kunt bij de onderdelen van het oor de juiste functie zoeken

Oorsmeerkliertjes

Gehoorzenuw

Trommelvlies

Slakkenhuis

Zet geluidstrillingen om in impulsen (= elektrisch signaal)

Vervoert impulsen naar de hersenen

Geeft geluidstrillingen door aan gehoorbeentjes

Houden het trommelvlies soepel

In welk onderdeel van het oor bevinden zich de gehoorzintuigen?

1. Trommelvlies
2. Gehoorgang
3. Slakkenhuis

Welk onderdeel zorgt ervoor dat de druk buiten je oor en binnen in je oor even groot is?

1. Trommelvlies
2. Slakkenhuis
3. Buis van Eustachius
4. Gehoorgang

Zet het onderdeel van je oor bij het juiste nummer:

3

4

10

2

7

11

oorschelp

trommelvlies

slakkenhuis

gehoorbeentjes

gehoorzenuw

gehoorgang

welke route legt een geluidstrilling af door de onderdelen van het oor? 

-->

-->

-->

-->

-->

gehoorbeentjes trillen

zintuigcellen zetten prikkel om in impulsen

impulsen gaan naar hersenen

geluid zorgt voor trillingen in de lucht

trommelvlies gaat trillen

Dit onderdeel van je oor vangt geluidstrillingen op

1. oorschelp
2. oorsmeerkliertjes
3. gehoorbeentjes
4. buis van Eustachius

Wat is het gehoorbereik van een kikker?

1. 100 Hz - 50.000 Hz
2. 20 Hz - 3000 Hz
3. 100 Hz - 3000 Hz
4. 20 Hz - 50.000 Hz

je gehoorbereik

1. ligt tussen je onderste en bovenste gehoorgrens
2. is je bovenste gehoorgrens
3. is je onderste gehoorgrens

Wie heeft het kleinste gehoorbereik?

1. Dolfijn
2. Hond
3. Kikker
4. Vleermuis